Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Korzystanie z technologii asystujących w środowisku zawodowym osób z niepełnosprawnością wzroku – analiza doświadczeń użytkowników
Streszczenie w języku polskim
Cel badań: Głównym celem badań było poznanie zakresu wykorzystania technologii asystujących podczas wykonywania zadań zawodowych przez osoby niewidome i słabowidzące oraz zweryfikowanie poziomu satysfakcji z pracy wykonywanej z wykorzystaniem technologii asystujących.
Metoda badań: W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Badania przeprowadzano od maja do grudnia 2024 roku. Wzięło w nich udział 28 respondentów (16 kobiet i 12 mężczyzn).
Wyniki: Wśród respondentów największą grupę stanowią osoby zatrudnione na etacie. Dominuje zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Badani wysoko ocenili przydatność technologii asystujących i wskazali na ich znaczący wpływ na poziom satysfakcji zawodowej. Najczęściej stosowanymi technologiami okazały się czytniki ekranu oraz aplikacje i urządzenia mobilne.
Wnioski: Badania wskazały na różnorodność ścieżek zawodowych osób z niepełnosprawnością wzroku oraz duże znaczenie rozwiązań technologicznych w realizacji zadań zawodowych, co pozwala wnioskować, że nowoczesne rozwiązania technologiczne stały się standardem w miejscu pracy osób z niepełnosprawnością wzroku. Badani wysoko ocenili przydatność technologii asystujących.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
American Foundation for the Blind. (2022). Workplace Technology. Technology and Accommodations: Employment Experiences of U.S. Adults Who Are Blind, Have Low Vision, or Are Deafblind. Research Report. https://www.afb.org/sites/default/files/2022-01/AFB_Workplace_Technology_ExecSummary_Accessible_FINAL.pdf#:~:text=training%2C%20using%20technology%20for%20day,in%20creating%20an%20inclusive%20workplace
Bilewicz, M., & Kluczyk, M. (2012). Sytuacja osób z dysfunkcją narządu wzroku na rynku pracy w okręgu podlaskim Polskiego Związku Niewidomych. Rozprawy Społeczne, 6(1), 43–63. https://rozprawyspoleczne.edu.pl/pdf-111247-41429?filename=SYTUACJA%20OSOB%20Z.pdf
Botelho, F.H.F. (2021). Accessibility to digital technology: Virtual barriers, real opportunities. Assistive Technology, 33(supl.), 27–34. https://doi.org/10.1080/10400435.2021.1945705
Całek, G., Niedbalski, J., Racław, M., & Żuchowska-Skiba, D. (2021). Wirtualizacja życia osób z niepełnosprawnością. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/44024/Calek%20i%20in._Wirtualizacja.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). (2021). Sytuacja zawodowa Polaków i gotowość zmiany zatrudnienia. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_152_21.PDF
Chodkowski, Z. (2019). Znaczenie adaptacji zawodowej w rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 4(46), 79–95.
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71–75.
Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego (FIRR). (2023). Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród użytkowników czytników ekranu: Subiektywne podsumowanie. https://firr.org.pl/wyniki-ankiety-przeprowadzonej-wsrod-uzytkownikow-czytnikow-ekranu-subiektywne-podsumowanie/
Fundacja Mir. (2024). Rola aplikacji mobilnych we wsparciu osób niewidomych w życiu codziennym: Kilka przykładów, https://mir.org.pl/2024/12/03/33-rola-aplikacji-mobilnych-we-wsparciu-osob-niewidomych-w-zyciu-codziennym-kilka-przykladow
Hildt-Ciupińska, K., & Pawłowska-Cyprysiak, K. (2021). Wykorzystanie potencjału pracowników niepełnosprawnych – wstępne wyniki badań. Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, 4, 17–21. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0014.8320
Instytut Badań Marketingowych i Społecznych VRG Strategia. (2006). Postawy osób z dysfunkcją wzroku wobec problemów edukacji i zatrudnienia: Raport z badań. Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego. https://firr.org.pl/wp-content/uploads/2018/04/FIRR_Raport_ostateczny_postawy_osob_z_dysfunkcja_wzroku.pdf
Jabłonowski, K. (2023). Osoby z niepełnosprawnościami a praca zawodowa. Polska „w ogonie” Europy? Konkret24. https://www.konkret24.pl
Jaglarz, E. (2017).Praca i jej znaczenie dla osób z niepełnosprawnością. Prawny i społeczny wymiar funkcjonowania zawodowego osób z niepełnosprawnością. Studia Socialia Cracoviensia 2(17), 181–196. http://dx.doi.org/10.15633/ssc.2463
Karyń, A. (2024). Osoby dorosłe z niepełnosprawnościami w erze cyfrowej. Szanse i zagrożenia. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 94(2), 126–136. https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.8764
Kobus-Ostrowska, D. (2017). Znaczenie pracy w życiu osoby z niepełnosprawnością w świetle badań kwestionariuszowych. Rynek Pracy, 2(161), 31–39.
Kobus-Ostrowska, D. (2018). Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnością. Aspekty ekonomiczne i społeczne. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Kruse, D., Schur, L., Johnson-Marcus, H.A., Gilbert, L., Di Lallo, A., Gao, W., & Su, H. (2024). Assistive technology’s potential to improve employment of people with disabilities. Journal of Occupational Rehabilitation, 34(2), 299–315. https://doi.org/10.1007/s10926-023-10164-w
Kukulak-Dolata, I., & Poliwczak, I. (2015). Profile społeczno-demograficzne osób niepełnosprawnych a ich aktywność zawodowa. Polityka Społeczna, 3, 5–12.
Lubrańska, A., & Jezierska, B. (2022). Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnością w kontekście satysfakcji z pracy i jakości życia. Polityka Społeczna, 4, 18–28. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0015.8737
Marinaci, T., Russo, C., Savarese, G., Stornaiuolo, G., Faiella, F., Carpinelli, L., Navarra, M., Marsico, G., & Mollo, M. (2023). An inclusive workplace approach to disability through assistive technologies: A systematic review and thematic analysis of the literature. Societies, MDPI, 13(11), 231. https://ideas.repec.org/a/gam/jsoctx/v13y2023i11p231-d1270679.html
McDonnall, M.C., Steverson, A., Sessler Trinkowsky, R., & Sergi, K. (2024). Assistive technology use in the workplace by people with blindness and low vision: Perceived skill level, satisfaction, and challenges. Assistive Technology: The Official Journal of RESNA, 36(6), 429–436. https://doi.org/10.1080/10400435.2023.2213762
Muhsin, Z.J., Qahwaji, R., Ghanchi, F., & Al-Taee, M. (2024). Review of substitutive assistive tools and technologies for people with visual impairments: Recent advancements and prospects. Journal on Multimodal User Interfaces, 18, 135–156. https://doi.org/10.1007/s12193-023-00427-4
Najwyższa Izba Kontroli. (2021). Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych przez powiatowe urzędy pracy. Warszawa. https://www.nik.gov.pl/plik/id,25417,vp,28178.pdf
Olszewski, M. (2024). Internet bez barier? Osoby niewidome i słabowidzące o swoich doświadczeniach w Sieci. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 43(1), 67–87. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.1.67-87
Pawłowska-Cyprysiak, K., & Hildt-Ciupińska, K. (2021). Test Kompetencji Cyfrowych dla osób z niepełnosprawnością narządu wzroku. Media i Społeczeństwo, 14, 85–101. https://doi.org/10.53052/MiS.2021.14.06
Pentor Research International. (2006). Gmino, jaka jesteś? Badanie działalności gmin na rzecz osób niepełnosprawnych. PFRON. https://www.pfron.org.pl/fileadmin/ftp/dokumenty/UE/Gmino_jaka_jestes/raport_woj_mazowieckie.pdf.
Pentor Research International. (2009). Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność zawodową osób niepełnosprawnych. Raport końcowy, cz. 2/6. PFRON. https://www.pfron.org.pl/fileadmin/ftp/dokumenty/Badania_i_analizy/Raport_CZESC_2z6_N_wzrokowo_final.pdf
Plichta, P. (2018). The use of information and communication technologies by young people with intellectual disabilities in the context of digital inequalities and digital exclusion. E-methodology, 5(5), 10–23.
Plichta, P. (2020). Różne konteksty nierówności cyfrowych a wyzwania dla zdalnej edukacji – propozycje rozwiązań. In J. Pyżalski (Ed.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (pp. 70–80). EduAkcja.
Polski Związek Niewidomych. (2020). Darmowe aplikacje wspierające osoby z dysfunkcjami wzroku. https://pzn.org.pl/darmowe-aplikacje-wspierajace-osoby-z-dysfunkcjami-wzroku/
Rogowska, D. (2023). Osoby niewidome oraz ich zatrudnienie w świetle wybranych problemów. Szkoła – Zawód – Praca, 25, 172–184. https://doi.org/10.34767/SZP.2023.01.07
Sieklicka, M. (2020). Wsparcie zatrudnienia i samozatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Polityka Społeczna, 5–6, 23–30. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0014.2889
Śmiechowska-Petrovskij, E. (2017). Preferencje osób z dysfunkcją wzroku w zakresie korzystania z informacyjno-komunikacyjnych technologii wspomagających. Forum Pedagogiczne, 1, 185–196. https://doi.org/10.21697/fp.2017.1.13
Tyfloświat. (2015). Raport z badania preferencji użytkowników czytników ekranu. https://tyfloswiat.pl/raport-z-badania-preferencji-uzytkownikow-czytnikow-ekranu/
Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych (Dz.U. 2019 poz. 848). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000848
Wolan-Nowakowska, M. (2017). Możliwości rozwoju zawodowego osób z niepełnosprawnością wzroku. In M. Paplińska & M. Walkiewicz-Krutak (Eds.), Tyflopedagogika wobec współczesnych potrzeb wspomagania rozwoju, rehabilitacji i aktywizacji społecznej (pp. 185–195). Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Zalewska, A.M. (2003). Skala Satysfakcji z Pracy: Pomiar poznawczego aspektu ogólnego zadowolenia z pracy. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 7, 49–61.
Zaorska, M. (2015). Tyflopedagog wobec problemu aktywności życiowej – zawodowej i prozawodowej osób dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową. Akapit.
Zaorska, M. (2021). Nowe technologie oraz sztuczna inteligencja we wspomaganiu aktywności psychofizycznej, codziennego funkcjonowania oraz edukacji osób z niepełnosprawnością wzrokową. In D. Siemieniecka (Ed.), Teoretyczne i praktyczne aspekty pedagogiki medialnej (pp. 271–286). Wyd. UMK.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.2.111-132
Data publikacji: 2025-06-26 23:46:57
Data złożenia artykułu: 2025-03-12 10:31:01
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Dorota Chimicz, Małgorzata Walkiewicz-Krutak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.