Poziom poczucia własnej skuteczności a zasoby osobiste i społeczne osób skazanych

Anna Danuta Wojnarska, Małgorzata Osińska

Streszczenie w języku polskim


Celem niniejszego artykułu jest scharakteryzowanie zasobów osobistych skazanych o różnym poziomie własnej skuteczności. Przebadano 66 osób za pomocą testów mierzących poczucie własnej skuteczności, samoocenę, radzenie sobie ze stresem, sprężystość psychiczną i nadzieję na sukces. Wbrew oczekiwaniom skazani charakteryzowali się dość wysokim poziomem własnej skuteczności. Natomiast w zakresie różnego nasilenia tej zmiennej wystąpiły niskie i umiarkowane zależności tylko z czterema strategiami radzenia sobie ze stresem, sprężystością psychiczną i nadzieją na sukces. Natomiast model predykcyjny zmiennej objął tylko sprężystość psychiczną, umiejętność znajdowania rozwiązań i planowanie. Przedstawiono ograniczenia i kierunki dalszych badań.


Słowa kluczowe


poczucie własnej skuteczności, przestępczość, samoocena, uzależnienia, wsparcie społeczne, zasoby osobiste

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ajzen, I. (1991). The theory of planned behawior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 2, 179–211.

Ajzen, I. (1998). Models of human social behavior and the application to health psychology. Psychology and Health, 13, 4, 735–739.

Bandura, A. (2001). Social Cognitive Theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1–26.

Bandura, A., Caprara G.V., Barbararelli, C., Gerbino, M., Pastorelli, C. (2003). Role of Affective Self-Regulatory Efficacy in Diverse Spheres of Social Functioning. Child Developmental, 74, 3, 769–782.

Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: PWN.

Belniak, K. (2014). Poczucie kontroli u sprawców przestępstw agresywnych. Acta Univesitatis Lodiensis, 18, 31–44.

Benda, B.B., Toombs, N.J., Peocock, M. (2003). Discriminators of types of recidivism among boot camp graduates in a five-year follow-up study. Journal of Criminal Justice, 31, 6, 539–551.

Benda, B.B. (2001). Factors that discriminate between recidivists, parole violators, and nonrecidivists in a 3 – year follo-up of boot camp graduates. International Journalof Offender Theraphy and Comparative Criminology, 45, 6, 711–729.

Boyd, N.G., Vozikis, G.S. (1994). The influence of self-efficacy on the development of enterprene urial intentions and actions. Enterpreneurship theory and practice. Baylor University.

Brezina, T., Topalli, V. (2012). Criminal Self-Efficacy: Exploring the Correlates and Consequences of a „Successful Criminal” Identity, „Criminal Justice and Behavior”.

Bussey, K., Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differention. Psychological Review, 106, 676–713.

Caleb, D.L., Sarin, R.C. (2012). Agency and outcome expectancies for crime desistance: measuring offenders, personal beliefs about change. Psychology Crime and Law, 18, 6, 543–565.

Chomczyńska-Rubacha, M., Rubacha, K. (2013). Test Poczucia Skuteczności. Opracowanie teoretyczne i psychometryczne Pracowni Narzędzi Badawczych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN , Metody zbierania i analizy danych w badaniach edukacyjnych, 85–105.

Cohen, S., Hoberman, H.M. (1983). Positive Events and Social Support as Buffers of Life Change Stress. Journal of Applied Social Psychology, 13 (2), 99–125.

Dave, R., Sighn, P., Tripathi, K.N., Udainiya, R. (2011). Subjective Well- being , Locus of Control and General Self-Efficacy among Univesity Students. Amity Journal of Applied Psychology, 2, 1, 28–32.

DeCou, Ch.R., Lynch, Sh.M., Cole, T.T., Kaplan, St. (2015). Coping Self–Efficacy Moderates the Association Between Severity of Partner Violence and PTSD Symtoms Among Incarcerated Women. Journal of Traumatic Stress, 28, 465–468.

Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). SES Samoocena i jej pomiar. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa.

Gulla, B., Tucholska, K., Wysocka-Pleczyk, M. (2015). Indywidualna perspektywa czasowa osób skazanych na kary izolacyjne – implikacje dla oddziaływań resocjalizacyjnych. Resocjalizacja Polska, 10, 41–54.

Hoffman, J.P., Miller, A.S. (1998). A Latent Variable Analisys of General Strain Theory. Journal Of Quantitive Criminology, 14, 1, 83–110.

Juczyński, Z., Juczyński, A. (2012). „Chcieć to móc” czyli o znaczeniu poczucia własnej skuteczności w modyfikacji zachowań związanych z piciem alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 25, 2, 215–227.

Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. Folia Psychologica, Acta Universitatis Lodziensis, 4, 11–23.

Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Judge, Th.A. (2009). Core Self Evaluation and Work Success. Current Directions in Psychological Science, 18, 1, 58–62.

Judge, T.A., Bono, J.E. (2001). Relationship of Core Self-Evaluations Traits – Self-Esteem, Generalized Self-Efficacy, Locus of Control, and Emotional Stability – With Job Satsfaction and Job Performance: a Meta-Analisys. Journal of Applied Psychology, 86, 1, 80–92.

Kaczmarek, Ł. (2011). Kwestionariusz Sprężystości Psychicznej – polska adaptacja Ego Resiliency Scale. Czasopismo Psychologiczne, 17, 263–265.

Kościelak, R. (2010). Poczucie umiejscowienia kontroli i przekonania o własnej skuteczności w zdrowiu i chorobie. Kraków: Impuls.

Landis, B.D., Altman, J.D., Cavin, J.D. (2007). Underpinnings of Academic Success: Effective Study Skills Use as a Function of Academic Locus of Control and Self-Efficacy, Journal of Undergraduate Research, 12, 5, 126–130.

Linstedt, H., Grann, M., Sorelund, A. (2011). Mentally disordered offenders’ daily occupations after one year of forensic care. Scandinavian Journal of Occupational Theraphy, 18, 302–311.

Łaguna, M., Trzebiński, J., Zięba, M. (2005). KNS — Kwestionariusz Nadziei na Sukces. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Maruna, S. (2001). Making good: How Ex-convicts reform and rebuild their lives. Waschington DC.

McMurran, M., Tyler, P., Hogue, T., Cooper, K. (1998). Measuring motivation to change in offenders. Crime and Law, 4, 1, 43–50.

McNeil, F., Farrall, S., Lightowler, C., Maruna, S. (2012). How and why people top offending: discovering desistance, Institute for Research and Innovation in Social Services. University of Glasgow.

Niewiadomska, I. (2007). Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Lublin: Wyd. KUL.

Niewiadomska, I., Chwaszcz, J. (2010). Jak skutecznie zapobiegać karierze przestępczej? Lublin: KUL.

Niewiadomska, I. (2012). Wpływ wybranych czynników osobowości na poziom readaptacji karanych przestępców. Problems of Forensic Sciences, 89, 57–70.

Ogińska–Bulik, N., Juczyński, Z. (2009). Inwentarz do pomiaru radzenia sobie ze stresem. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.

Pervin, L.A., John, O.P. (1997). Osobowość. Teoria i badania. Kraków: Wyd. UJ.

Philips, J.M., Gully, S.M. (1997). Role of Goal Orientation, Ability, Need of Achievement, and Locus of Control in the Self-Efficacy and Goal-Setting Process. Journal of Applied Psychology, 82, 3, 792–802.

Roddenberry, A., Renk, K. (2010). Locus of Control and Self- Efficacy: Potential Mediators of Stress, Illness, and Utilization of Health Services in College Students. Child Psychiatry, Hum. Dev., 41, 353–370.

Russel, K.C., Walsh, M.A. (2011). An Exploratory Study of a Wilderness adventure program for young offenders. Journal of Experimental Education, 33, 4, 398–401.

Seligman, M. (2010). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina.

Steuden, S., Jaworowska, K. (2004). Egzystencjalny wymiar doświadczania izolacji więziennej przez osoby skazane na karę pozbawienia wolności. W: M. Kuć. I. Niewiadomska (red.). Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna (s. 291–315). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Szlachta, E. (2009). Próba adaptacji i walidacji polskiej wersji The Interpersonal Support Evaluation List – ISE L, Kwestionariusz Spostrzeganego Wsparcia Społecznego. Przegląd Psychologiczny, 52, 4, 433–451.

Tomczak, K. (2009). Style radzenia sobie w sytuacji stresowej, przekonanie o własnej skuteczności, nadzieja na sukces u studentów rozpoczynających i kończących studia. Psychoterapia, 149, 67–79.

Viola, W.E., Mankowski, E.S., Gray, M.E. (2015). The Moderating Effect of Within-Group Similarity on Change in Strengths-Based Programme for Incancered Young Men. Journal of Community & Applied Psychology, 25, 95–109.

Warnecke, A.J., Baum, C.B., Peer, J.R., Goreczny, A.J. (2014). Intercorrelations between individual personality factors and ankiety. College Student Journal, 23–33.

Vielva, I., Iraurgi, I. (2001). Cognitive and bahavioural factors as predictors of abstinance following treatment for alcohol dependence. Addiction, 96, 297–303.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2020.39.4.173-192
Data publikacji: 2020-12-23 16:16:57
Data złożenia artykułu: 2018-12-18 13:28:01


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3037
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 3267

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2020 Anna Danuta Wojnarska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.