Dysforia płciowa u adolescentów i preadolescentów jako wyzwanie pedagogiczne

Janusz Andrzej Majcherek

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: W ostatnich latach notuje się wśród adolescentów i preadolescentów w wielu krajach, także w Polsce, silny wzrost liczby przypadków zaburzenia diagnozowanego jako dysforia płciowa. To problem nie tylko medyczny i psychoterapeutyczny, lecz także poważne wyzwanie pedagogiczne.

Cel badań: Celem badań jest rozpoznanie i zanalizowanie rodzaju potrzeb i wyzwań pedagogicznych stwarzanych dla nauczycieli i wychowawców przez dysforię płciową u ich podopiecznych w wieku preadolescencyjnym i adolescencyjnym.

Stan wiedzy: Badania zjawiska i problemu w Polsce są nieliczne, takowe są natomiast prowadzone w innych państwach, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Ich wyniki mogą być zastosowane do antycypacji wyzwań stających przed pedagogami polskimi.

Podsumowanie: Zaburzenie to jest w większości przypadków przejściowe, ale nie mniej groźne, gdyż samobójstwa, samookaleczenia i inne formy zaburzeń zachowania u osób dotkniętych tą przypadłością są wielokrotnie częstsze niż w całej populacji. Główne wyzwanie pedagogiczne to udzielona im pomoc w przejściu tej fazy rozwoju i uniknięciu dyskryminacji ze strony rówieśników. Zadaniem pedagogicznym nie jest natomiast przygotowywanie do tranzycji ani udzielanie pomocy w doprowadzeniu do niej.


Słowa kluczowe


dojrzewanie seksualne, tożsamość płciowa, transseksualizm.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Aitken, M., Vanderlaan, D.P., Wasserman, L., Stojanovski, S., Zucker, K.J. (2016). Self-Harm and Suicidality in Children Referred for Gender Dysphoria. Child & Adolescent Psychiatry, 6, 513–520. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2016.04.001

Bilikiewicz, A., Landowski, J., Radziwiłłowicz, P. (2003). Psychiatria. Repetytorium. PZWL.

Butler, G., de Graaf, N., Wren, B., Carmichael, P. (2018). Assessment and Support of Children and Adolescents with Gender Dysphoria. Archives of Disease in Childhood, 103(7), 631–636. https://doi.org/10.1136/archdischild-2018-314992

Costa, R., Carmichael, P., Colizzi, M. (2016). To Treat or Not to Treat: Puberty Suppresion in Childhood-Onset Gender Dysphoria, Nature Reviews Urology, 13, 456–462. https://doi.org/10.1038/nrurol.2016.128

Di Ceglie, D. (2014). Care for Gender-Dysphoric Children. W B.P.C. Kreukels, T.D. Steensma, A.L.C. de Vries (Red.). Gender Dysphoria and Disorders of Sex Development: Progress in Care and Knowledge (s. 151–169). Springer Science + Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-7441-8

Dora, M., Grabski, B., Dobroczyński, B. (2021). Dysforia płciowa, niezgodność płciowa i nonkonformizm płciowy w adolescencji: zmiany i wyzwania diagnostyczne. Psychiatria Polska, 1, 23–37. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/113009

Dora, M., Taurogiński, B., Iniewicz, G. (2020). Zasady postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u dzieci i młodzieży. W B. Grabski, M. Mijas, M. Dora, G. Iniewicz (Red.), Dysforia płciowa i niezgodność płciowa. Kompendium dla praktyków (s. 197–231). PZWL.

Drescher, J. (2014). Gender Identity Diagnoses: History and Controversies. W B.P.C. Kreukels, T.D. Steensma, A.L.C. de Vries (Red.), Gender Dysphoria and Disorders of Sex Development: Progress in Care and Knowledge (s. 137–150). Springer Science + Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-7441-8

Drescher, J., Cohen-Kettenis, P.T., Reed, G.M. (2016). Gender Incongruence of Childhood in the ICD-11: Controversies, Proposal, and Rationale. The Lancet Psychiatry, 3, 297–304. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(15)00586-6

Drescher, J., Pula, J. (2014). Ethical Issues Raised by the Treatment of Gender-Variant Prepubescent Children. The Hastings Center Report, 4, 17–22. https://doi.org/10.1002/hast.365

Fuss, J., Auer, M.K., Briken, P. (2015). Gender Dysphoria in Children and Adolescents: A Review of Recent Research. Current Opinion in Psychiatry, 6, 430–434. https://doi.org/10.1097/YCO.0000000000000203

DSM-5 (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Association.

Graaf de, N.M., Carmichael, P., Steensma, T.D., Zucker, K.J. (2018). Evidence for a Change in the Sex Ratio of Children Referred for Gender Dysphoria: Data From the Gender Identity Development Service in London (2000–2017). The Journal of Sexual Medicine, 14(10), 1381–1383. https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2018.08.002

Grabski, B. (2020). Modele opieki i standardy postępowania. W B. Grabski, M. Mijas, M. Dora, G. Iniewicz (Red.), Dysforia płciowa i niezgodność płciowa. Kompendium dla praktyków (s. 41–64). PZWL.

Halim, M.L., Ruble, D. (2010). Gender Identity and Stereotyping in Early and Middle Childhood. W J.C. Chrisler, D.R. McCreary (Red.), Handbook of Gender Research in Psychology (vol. 1, s. 495–525). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1465-1_24

Hartley, E. (2020). Why Do So Many Teenage Girls Want to Change Gender? Prospect, Pobrane 9, Września, 2021 z: https://www.prospectmagazine.co.uk/magazine/tavistock-transgender-transition-teenage-girls-female-to-male

Józefik, B. (2014). Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kurasz, J., Brukwicka I., Kopański, Z., Kollár, R., Kollárová, M., Bajger, B., Bojanowska, E. (2016). Trudności wychowawcze wieku dorastania. Journal of Clinical Healthcare, 1, 9–12.

Kurpas, D., Miturska, H. (2009). Podstawy psychopatologii i syndromologii ogólnej. W D. Kurpas, H. Miturska, M. Kaczmarek (Red.), Podstawy psychiatrii dla studentów pielęgniarstwa (s. 33–48). Continuo.

Mijas, M., Koziara, K. (2020). Klasyfikacja i ewolucja rozumienia zjawiska transpłciowości w seksuologii oraz współczesnych systemach diagnostycznych. W B. Grabski, M. Mijas, M. Dora, G. Iniewicz (Red.), Dysforia płciowa i niezgodność płciowa. Kompendium dla praktyków (s. 1–40). PZWL.

NHS (2020). Gender Identity Development Service for Children and Adolescent Service Specification, Pobrane 9, Września, 2021 z: https://www.england.nhs.uk/publication/gender-identity-development-service-for-children-and-adolescent-service--specification/

Perek, N. (2020). Chłopiec w ciele dziewczynki, czyli o uczniach z zaburzeniami identyfikacji płci. e-pedagogika. Pobrane 9, Września, 2021 z: https://epedagogika.pl/top-tematy/chlopiec-w-ciele-dziewczynki-czyli-o-uczniach-z-zaburzeniami--identyfikacji-plci-4391.html

Perry, D.G., Pauletti, R.E., Cooper, P. (2019). Gender Identity in Childhood: A Review of the Literature. International Journal of Behavioral Development, 4, 289–304. https://doi.org/10.1177/0165025418811129

Prendergast, A. (2013). Preadolescents’ Perceptions of Cross-Gender Toy Preferences in Early Childhood and Gender Atypical Behaviour in Adolescence: A Qualitative Exploration. Student Psychology Journal, IV, 1–14.

Prochwicz, K. (2009). Obłęd we dwoje. Objawy i psychospołeczne uwarunkowania indukowanych zaburzeń urojeniowych. Psychiatria Polska, 1, 19–30.

Rama, D., Sikorska, J., Szczepkowska, B. (2016). Indywidualizacja w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej. Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy.

Rodriguez, T. (2021). Addressing the Mental Health Needs of Transgender Youth. Psychiatry Advisor. Pobrane 9, Września, 2021 z: https://www.psychiatryadvisor.com/home/topics/child-adolescent-psychiatry/methods-for-better-mental-health-support-of-transgender-youth/

Ronson, J. (2018). How Do Girls Become Tomboys?, Fatherly, March. Pobrane 9, Września, 2021 z: https://www.fatherly.com/love-money/where-do-tomboys-come-from-girls

Skiba, A., Talarowska, M. (2018). Samobójstwa w grupie osób transseksualnych – statystyki. IV Międzynarodowy Kongres Psychiatrii Sądowej (poster). Pobrane 9 września, 2021 z: https://www.researchgate.net/publication/327137740_Samobojstwa_w_grupie_osob_transseksualnych_-_statystyki

Skimina, E., Libicka, J. (2012). Obraz siebie i doświadczanie własnego ciała u młodych kobiet z zaburzeniami odżywiania. W E. Drop, M. Maćkiewicz (Red.), Młoda psychologia (t. 1, s. 101–115). Liberi Libri.

Wagner, S., Panagiotakopoulos, L., Nash, R., Bradlyn A., Getahun, D., Lash, T.L., Roblin, D., Silverberg, J., Tangpricha, V., Vupputuri, S., Goodman, M. (2021). Progression of Gender Dysphoria in Children and Adolescents. A Longitudinal Study. Pediatrics, 148(1), 1–11. https://doi.org/10.1542/peds.2020-027722




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.145-158
Data publikacji: 2022-08-16 12:00:28
Data złożenia artykułu: 2021-09-15 12:00:19


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1571
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 3281

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2022 Janusz Andrzej Majcherek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.