Młodzież o karierze – postrzeganie kariery na etapie adolescencji i wczesnej dorosłości

Magdalena Piorunek

Streszczenie w języku polskim


Abstrakt

 

Wprowadzenie

Badania i obserwacje uwidaczniają wielość wzorców karier w kulturze ponowoczesnych społeczeństw. Jest to zjawisko nierozerwalnie związane z  pojawieniem się nowego, nieprzejrzystego ładu społecznego, w którym sytuacja społeczno-kulturowa wymusza rezygnację z liniowej narracji życia.

Cele badań

Zasadniczym celem badań było scharakteryzowanie i deskrypcja wyobrażeń, poglądów, ocen i nastawień młodzieży odnośnie do ponowoczesnego konstruktu kariery. Przy czym są one uchwycone na dwóch etapach bezpośrednio poprzedzających tranzycję:

- z edukacji gimnazjalnej do szkół licealnych i techników (15-16 latkowie – wielkość próby – 179 respondentów) oraz

- z edukacji wyższej na rynek pracy (przedział wiekowy badanych 20-30 lat – wielkość próby - 223 respondentów).

Metoda badań

W ramach sondażu diagnostycznego zastosowano autorski kwestionariusz Kariera w ponowoczesnej rzeczywistości. W jego ramach wykorzystano tylko pytania otwarte, umożliwiające swobodne, wypowiedzi badanych, które następnie poddano analizie jakościowej.

Wyniki

Zaprezentowano sposoby postrzegania i definiowania kariery, asocjacje z nią związane, kategorie osób, które zdaniem młodych na etapie adolescencji i wczesnej dorosłości pomyślnie realizują karierę zawodową, katalizatory i inhibitory karier zawodowych przywoływane w wypowiedziach młodzieży.

Wnioski

Przegląd narracji badanych prowadzi między innymi do następujących spostrzeżeń. Kariera oznacza dla nich:

  • konieczność osiągnięć i sukcesów, które definiowane są przez innych, wzorzec kariery związanej z awansem, prestiżem i gratyfikacjami materialnymi jest najczęściej przywoływany;
  • konieczność jej upublicznienia, zaistnienia w świecie medialnym, w przestrzeni wirtualnej;
  • popularność i sławę jako istotny komponent pożądanej kariery;
  • nieumiejętność odraczania gratyfikacji w sferze zawodowej;
  • dostrzeganie dysonansów w rozwoju kariery: z jednej strony - docenianie aktywności, kreatywności, jako katalizatorów sukcesu, z drugiej zaś –konformizmu, korzystania z protekcji, koneksji;
  • atrybucję odpowiedzialności za porażki i trudności w rozwoju kariery na zewnątrz.

Słowa kluczowe


kariera; młodzież; wzorce karier

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Bibliografia

Babbie E. (2003). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Bańka A.(2007). Psychologiczne doradztwo karier. Poznań: PRINT – B

Baruch Y. (2004). “Transforming careers: from linear to multidirectional career paths. Organizational and individual perspectives”. Career Development International. 9 (1), 58-73; https://doi.org/10.1108/13620430410518147

Baruch Y. (2006). “Career development in organizations and beyond: Balancing traditional and contemporary viewpoints”. Human Resource Management Review, 16 (2), 125-138; https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2006.03.002

Bauman Z. (1960). Kariera. Cztery szkice socjologiczna. Warszawa: Iskry

Bauman Z. (2000). Globalizacja. Warszawa: PIW

Bauman Z. (2007a). Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Warszawa: Wydawnictwo Sic! s.c.

Bauman Z.(2007b). Płynne życie. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Beck U.(2002).Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar

Buehler Ch.(1999). Bieg życia ludzkiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Cybal-Michalska A. (2016). “Młodzież w relacji do kariery jako „własności” zawodu albo „roli zawodowej” – perspektywa funkcjonalno-strukturalna”. Studia Edukacyjne, 38, 61-70

Cybal-Michalska A.(2013). Młodzież akademicka a kariera zawodowa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Erikson E.H.(2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka

Giddens A.(2007). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Guichard J., Huteau M. (2005) Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Jacyno M. (2007). Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Jakimiuk B. (2019). Wartości Postawy Wybory. Aksjologiczna koncepcja realizacji kariery. Lublin: KUL

Marody M.(2014). Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar

Melosik Z.(2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Piorunek M. (2009). Bieg życia zawodowego człowieka. Kontekst transformacji kulturowych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM

Piorunek M. (2010). “Od stabilizacji do chaosu zawodowego. Scenariusze biografii zawodowych etapu średniej dorosłości”. Studia Edukacyjne, 14, 67-89

Piorunek M. (2016). “Kariera według młodych, czyli nowy paradygmat kariery na dysonansowym rynku pracy”. Studia Edukacyjne, 38, 83-96

Piorunek M. (2017). “Career in the narratives of early adolescents”. / “Kariera w narracjach młodzieży na etapie wczesnej adolescencji”. Culture-Society-Education /Kultura-Społeczeństwo-Edukacja 1(11), 37-49/39-52; https://doi.org/10.14746/kse.2017.11.3

Piorunek M.(2015). “Kariera zawodowa w ponowoczesnej rzeczywistości. Nowy paradygmat i jego edukacyjno-pomocowe implikacje”. W:J. Matejek, K. Białożyt (eds.), Praca w życiu człowieka i jej społeczno-edukacyjne uwarunkowania (pp.15-29) Kraków: Wydawnictwo „skriptum”

Piorunek M., Kozielska J., Drabik-Podgórna V., Podgórny M. (2020): “Postmodern market scenarios andcareer patterns: Challenges for education”. African Journal of Career Development, 2(1), 1-8

Sarzyńska-Mazurek E. (2013). Perspektywa przypadkowych zdarzeń w karierach doradców zawodowych. Lublin: Wydawnictwo UMCS

Savickas, M. L. (2012). “Life Designe: A Paradigme for Career Intervention in the 21st Century”. Journal of Counseling & Development, 90, 13 – 19; https://doi.org/10.1111/j.1556-6676.2012.00002.x

Savickas, M.L. (2011). Career counseling. Washington: APA.

Suchar M. (2003). Kariera i rozwój zawodowy. Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr

Tomaszewska-Lipiec R. (2018). Praca zawodowa – życie osobiste. Dysonans czy synergia?. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.2.87-106
Data publikacji: 2021-07-08 10:34:16
Data złożenia artykułu: 2021-03-22 19:46:56


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1271
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 607

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2021 Magdalena Piorunek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.