Nauczyciel jako twórca edukacyjnej przestrzeni wspierającej rozwój zdolności i uzdolnień uczniów
Streszczenie w języku polskim
W artykule podjęto namysł nad kategorią zdolności i uzdolnień, przedstawiono charakterystykę ucznia zdolnego oraz przybliżono zagadnienie uwarunkowań rozwoju zdolności i uzdolnień, wskazując na rolę nauczyciela jako twórcy przestrzeni wspierającej rozwój zdolności i uzdolnień uczniów. Ponadto scharakteryzowano istotne elementy systemu dydaktycznego, tj. cele i zadania nauczania, treści, metody, środki i formy organizacyjne kształcenia jako edukacyjną przestrzeń wspierania rozwoju zdolności i uzdolnień wraz z opisem oczekiwanych w procesie nauczania-uczenia się ról nauczyciela i ucznia.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Ajzen, I. (2012). The theory of planned behavior. In: P.A.M. van Lange, A.W. Kruglanski, E.T. Higgins (Eds.), Handbook of Theories of Social Psychology (pp. 438–459). SAGE Publications.
Babenko, I. (2010). Developing a gifted identification procedure in the USA. In: О. Бочарова (red.), Соціальна та психолого-педагогічна підтримка обдарованих дітей і студентів [Social and psychological-pedagogical support of gifted children and students] (pp. 78–83). Kraków: Wyd. AFM.
Bangel, N.J., Moon, S.M., Capobianco, B.M. (2010). Preservice teachers’ perceptions and experiences in a gifted education training model. Gifted Child Quarterly, 54(3), 209–221. doi:10.1177/0016986210369257
Bardzińska, D. (2013). Wokół sylwetki pedagoga zdolności. In: M. Jabłonowska (red.), Środowisko edukacyjne uczniów zdolnych (pp. 94–102). Warszawa: Universitas Rediviva.
Beacham, N., et Rouse, M. (2012). Student teachers’ attitudes and beliefs about inclusionand inclusive practice. Journal of Research in Special Educational Needs, 12(1), 3–11. doi:10.1111/j.1471-3802.2010.01194
Boczarowa, O. (2013). Organizacja wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych w Polsce i na Ukrainie. In: M. Jabłonowska (red.), Uczeń zdolny i jego edukacja. Koncepcje. Badania. Praktyka (pp. 18–27). Warszawa: Universitas Rediviva.
Boczarowa, O. (2011). Pedagogiczne wsparcie dzieci uzdolnionych w szkołach Polski i Ukrainy. Kraków: Wyd. AFM.
Bednarek, J. (2006). Multimedia w kształceniu. Warszawa: Wyd. PWN.
Bigaj, J. (2005). Wykorzystanie Internetu i multimediów w nauczaniu języka niemieckiego. Języki Obce w Szkole, 3, 86–89.
Chałas K. (2003). Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki. Lublin – Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Cieślikowska, J. (2005). Nauczyciel ucznia zdolnego w teorii i badaniach. In: W. Limont, J. Cieślikowska (red.), Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych. Uczeń – Nauczyciel – Edukacja, t. 2, Kraków: Impuls.
Cieślikowska, J., Limont, W. (2010). Obraz ucznia zdolnego w potocznych koncepcjach nauczycieli. In: W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red.), Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego (pp. 11–25). Toruń: Wyd. Nauk. UMK.
Collins, J., Senate Employment. (2001). Workplace Relations. Small Business and Education References Committee Secretariat. The Education of Gifted Children. Commonwealth of Australia. https://nla.gov.au/nla.obj-2177318420/view?partId=nla.obj-2184928164#page/n16/mode/1up (access: 13.04.2023).
Dykcik, W. (1997). Pedagogika specjalna. Poznań: Wyd. UAM.
Dyrda, B. (2012). Edukacyjne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych. Studium społeczno-pedagogiczne. Warszawa: ŻAK.
Fechner-Sędzicka, I. (2013). Model pracy z uczniem zdolnym w szkole podstawowej. Jak praktycznie i systemowo zorganizować edukację uczniów zdolnych na poziomie szkoły podstawowej? Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Gallagher, S., Smith, S.R., Merrotsy, P. (2011). Teachers’ perceptions of the socioemotional development of intellectually gifted primary aged students and their attitudes towards ability grouping and acceleration. Gifted and Talented International, 26(1–2), 11–24. doi:10.1080/15332276.2011.11673585
Giza, T. (2006). Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej.
Giza, T. (2020). Stosunek nauczycieli do edukacji uczniów zdolnych. Studia Paedagogica Ignatiana, 23, 135–154. doi:10.12775/SPI.2020.4.006
Giza, T. (2023). Teoria i praktyka edukacji inkluzyjnej uczniów zdolnych. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 16(1), 57–74. doi:10.18778/2450-4491.16.04
Goddard, C., Evans, D. (2018). Primary pre-service teachers’ attitudes towards
inclusion across the training years. The Australian Journal of Teacher Education, 43(6), 121–142. doi:10.14221/ajte.2018v43n6.8
Griffiths, C. (2007). Language learning strategies: students’ and teachers’ perceptions. English Language Teaching Journal, 61(2), 91–99. doi:10.1093/elt/ccm001
Karwowski, M. (2009). Klimat dla kreatywności. Koncepcje, metody, badania. Warszawa: Wyd. Difin.
Kaya, F. (2015). Teachers’ conceptions of giftedness and special needs of gifted students. Education and Science, 40(177), 59–74. doi:10.15390/EB.2015.2885
Klus-Stańska, D. (2009). Od niechęci wobec dziecięcej samodzielności myślenia do przekazu fikcji społecznej, czyli edukacja dla niekompetencji. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 18, 15–29.
Knopik, T., Oszwa, U. (2022). The nature of support provided to gifted primary school students is based on the teacher’s concept of giftedness. Multidisciplinary Journal of School Education, 11(2/22), 117–137. doi:10.35765/mjse.2022.1122.06
Kosiak, K.M. (2021). Diagnoza pedagogiczna zdolności i uzdolnień uczniów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 34(1), 183–206.
Laine, S., Hotulainen, R., Tirri, K. (2019). Finnish elementary school teachers’ attitudes toward gifted education. Roeper Review, 41(2), 76–87. doi:10.1080/02783193.2019.1592794
Ledzińska, M. (2010). Wiedza na temat uczniów zdolnych i jej edukacyjne konsekwencje. In: A. Sękowski, W. Klinkosz, (red.), Zdolności człowieka w ujęciu współczesnej psychologii (pp. 63–79). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Lee, S.-Y., Cramond, B., Lee, J. (2004). Korean teachers’ attitudes toward academic brilliance. Gifted Child Quarterly, 48(1), 42–53. doi:10.1177/001698620404800105
Lee, L. (1999). Teachers’ conceptions of gifted and talented young children. High Ability Studies, 10(2), 183–196. doi:10.1080/1359813990100205
Lewowicki, T. (1980). Kształcenie uczniów zdolnych. Warszawa: WSiP.
Limont, W. (2010). Uczeń zdolny. Jak go rozpoznawać i jak z nim pracować. Sopot: GWP.
Limont, W. (2013). Stań na ramionach gigantów, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy. Psychologia Wychowawcza, 45(3), 125–138.
Magda-Adamowicz, M. (2011). Twórczy pedagogicznie nauczyciele klas młodszych. Obszary i panorama problematyki. Gniezno: Gnieźnieńska Wyższa Szkoła Humanistyczno-Menedżerska Milenium.
Marek, E. (2016). Praca z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej. In: J. Skibska, J. Wojciechowska (red.), Współczesna edukacja. Wielopłaszczyznowość zadań (pp. 237–250). Kraków: Wyd. LIBRON – Filip Lohner.
MEN o uczniu zdolnym. Warszawa 1999.
Muchacka, B., Czaja-Chudyba, I., Smółka, L. (2012). Edukacyjne i wychowawcze wyzwania nauczyciela w przedszkolu i szkole podstawowej. Kielce: Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych.
Neumeister, K.L.S., Adams, C.M., Pierce, R.L., Cassady, J.C., Dixon, F.A. (2007). Fourth-grade teachers’ perceptions of giftedness: Implications for identifying and serving diverse gifted students. Journal for the Education of the Gifted, 30(4), 479–499. doi:10.4219/jeg-2007-503
Okoń, W. (2003). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa: Żak.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: ŻAK.
Piotrowski, E. (2005). Rola nauczyciela w pracy z uczniem zdolnym w reformowanej szkole, In: H. Moroz (red.), Rozwój zawodowy nauczyciela (pp. 277–287). Kraków: Impuls.
Piotrowski, E. (2009). Rola treści kształcenia w procesie nauczania. Chowanna, 65(52), 153–159.
Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wyd. UMCS.
Popek, S. (2016). Mechanizmy aktywności twórczej człowieka w świetle interakcyjnej teorii psychologicznej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 29(3), 7–32.
Popławska, A., Oniskevich, T. (2017). Wyzwania cyberprzestrzeni a wybrane kompetencje nauczycieli i uczniów. Rocznik Lubuski, „Nauczyciel w cyberkulturze. Między schematem a kreatywnością”, 43, 245–258.
Popławska, A. (2003). Korzystny klimat emocjonalny szkoły – postulaty a rzeczywistość. In: A. Karpińska (red.), U podstaw dialogu o edukacji (pp. 175–180). Białystok: Trans Humana.
Popławska, A. (2007). Konstruktywistyczne ujęcie procesu kształcenia jako warunek powodzenia szkolnego w społeczeństwie informacyjnym. In: R. Piwowarski (red.), Dziecko-sukcesy i porażki (pp. 309–314). Warszawa – Białystok: IBE.
Popławska, A. (2013). W drodze ku pełnej podmiotowości. Kompetencje podmiotowe gimnazjalistów. Białystok: Wyd. NWSP.
Puślecki, W. (1999). Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów. Kraków: Impuls.
Robinson, K. Aronica L. (2015). Kreatywne szkoły: oddolna rewolucja, która zmienia edukację. Przeł. A. Baj. Gliwice: Wyd. Element.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 r. Nr 228, poz. 1487).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. 2012 poz. 131).
Schaffer, H. R. (2009). Psychologia dziecka. Warszawa: PWN.
Sękowski, A. (2001). Współczesne tendencje w badaniach wybitnych zdolności. Roczniki Psychologiczne, 4, 243–255.
Skibska, J. (2014). Nowoczesne technologie multimedialne w edukacji dziecka w młodszym wieku szkolnym. In: D. Morańska, K. Wójcik (red.), Multimedialny wymiar edukacji (pp. 379–390). Dąbrowa Górnicza: WSB.
Stańczak, M. (2018). Doświadczenia rodzin w odkrywaniu i rozwijaniu zdolności dzieci. Perspektywa pedagogiczna. Kraków: Impuls.
Strykowski, W. (2003). Media wyznacznikiem zmian w edukacji. Neodidagmata, 25/26, 25–35.
Szmidt, K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: GWP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/pe.2023.7.23-37
Data publikacji: 2023-11-23 17:05:15
Data złożenia artykułu: 2023-04-29 20:35:02
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Agata Popławska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.