Email this article 
Hide
Show all
Democratic Values in Early Childhood Education. Core Curriculum Analysis
Abstract
Introduction: Changes taking place in Poland and in the world in recent years have made democracy one of the issues requiring constant monitoring. Despite its importance, it is still omitted in the context of educational practice – especially at the early stages of education, the existence of the need for democratic education among the youngest individuals subject to statutory education is denied. This contributed to the start of research on democratic values in early childhood education, which had not yet been analyzed in the context of the “new” core curriculum.
Research Aim: The aim of the research was to identify and evaluate the effects of education related to democratic values in the core curriculum of general education for the first educational stage.
Method: The method of data collection was the desk research and the method of data analysis – semantic content analysis focused on the explicit text.
Results: The results showed that the requirements related to democratic values in the core curriculum for the first stage of education are very few and focus on the area of knowledge and skills, ignoring attitudes.
Conclusion: Goals formulated in legal and educational documents are often deformed and are at risk of being omitted in educational practice due to the existence of an informal and hidden program, which in turn makes the shaping of conditions enabling a child to be an active citizen even more at risk.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12, s. 587-597.
Bronfenbrenner, U. (1978). The Social Role of the Child in Ecological Perspective, Zeitschrift für Soziologie 7, 4-20. https://doi.org/10.1515/zfsoz-1978-0101
Brzozowska-Brywczyńska, M. (2013). (Poza) artykuł 12: partycypacja dzieci i młodzieży w świetle Konwencji o Prawach Dziecka oraz wybranych ujęć teoretycznych. W: D. Kassjanowicz, A. Sekuła, (Red.) Edukacja obywatelska w działaniu (s. 27-71). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Buchnat, M., Chmura-Rutkowska I. (2016). Edukacja wczesnoszkolna w klasach 1-3 – raport przedmiotowy. W: I. Chmura-Rutkowska i in. (Red.), Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport. Tom 2. Raporty przedmiotowe i rekomendacje (s. 32-88). Fundacja Feminoteka.
Buk-Cegiełka, M. (2018). Szanse wychowania ku wartościom w aktualnej podstawie programowej w świetle integralnego rozwoju dziecka w młodszym wieku szkolnym. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 1, s. 129-141. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2018.37.1.129-141
Chmura-Rutkowska, I. i in. (Red.). (2015). Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport. Tom 1-3. Fundacja Feminoteka.
Correia, N., Camilo, C., Aguiar, C., Amaro, F. (2019). Children's right to participate in early childhood education settings: A systematic review. Children and Youth Services Review, 100, s. 76-88. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2019.02.031
Czerepaniak-Walczak, M. (2016). Szanse i zagrożenia emancypacji poprzez edukację w szkole wyższej, Pedagogika Szkoły Wyższej, 2, s. 11-21. https://doi.org/10.18276/psw.2016.2-02
Demagog.org. (2021). Ile wynosi liczba nauczycieli etyki w polskich szkołach? Pobrane 15.12.2022 z: https://demagog.org.pl/wypowiedzi/ile-wynosi-liczba-nauczycieli-etyki-w-polskich-szkolach/
Democracy Index 2021. (2022). Pobrane 13.11.2022 z: https://www.eiu.com/n/campaigns/democracy-index-2021
Domeracki, P. (2022). Prowizoryczny (substytutywno-dyspersyjny) status etyki w polskim systemie edukacji, Studia Paedagogica Ignatiana, 3, s. 55-86. https://doi.org/10.12775/SPI.2022.3.003
Dostępność lekcji religii wyznań mniejszościowych i lekcji etyki w ramach systemu edukacji szkolnej. Analiza i zalecenia. (2015). Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich, 6. Pobrano 13.11.2022 z: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/BIULETYN%20RZECZNIKA%20PRAW%20OBYWATELSKICH%202015%20nr%206.pdf
Dudzikowa, M. (2008). Erozja kapitału społecznego w szkole w kulturze nieufności. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (Red.), Wychowanie. Pojęcia – Procesy – Konteksty, t.4 (s. 205-262). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Erikson, E. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Dom Wydawniczy REBIS.
Espinoza, K.G., Egido, L.T. (2022). Analysis of an experience of daily practices of democracy in early childhood education. Teoría de la Educación. Revista Interuniversitaria, 1, s. 139-165. https://doi.org/10.14201/teri.25174
Fundacja Wolność od Religii. Mapa nie(równości) w szkole. Pobrane 19.11.2022 z: rownoscwszkole.pl
Gawlicz, K. (2020). Szkoły demokratyczne w Polsce. Praktykowanie alternatywnej edukacji. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Gruszczyk-Kolczyńska, E., Zielińska E. (2015). Dziecięca matematyka - dwadzieścia lat później. Książka dla rodziców i nauczycieli starszych przedszkolaków, Bliżej Przedszkola.
Halabi, R. (2022). Dialogic teaching in the academy: difficulties, challenges and an opportunity for engaged, active and critical learning. Pedagogy, Culture & Society. https://doi.org/10.1080/14681366.2022.2041707
Haraldstad, Å., Tveit, A.D., Kovač, V.B. (2022). Democracy in schools: qualitative analysis of pupils’ experiences of democracy in the context of the Norwegian school. Cambridge Journal of Education, 1, s. 73-89. https://doi.org/10.1080/0305764X.2021.1935738
IBE (2013). Raport referencyjny. Odniesienie Polskiej Ramy Kwalifikacji na rzecz uczenia się przez całe życie do Europejskiej Ramy Kwalifikacji. Pobrane 18.11.2022 z: https://kwalifikacje.edu.pl/wp-content/uploads/publikacje/PDF/Raport_referencyjny_PL_na_strone.pdf
Jankowski, T. (2013). Taksonomia Blooma, Krathwohla i Simpsona. Pobrane 25.11.2022 z: https://www.jankowskit.pl/metodyka-nauczania-i-dydaktyka/taksonomia-blooma.html.
Jastrzębska-Krajewska, Z., (2022). Ruch plus muzyka równa się matematyka, Bliżej przedszkola.
Józefowicz, A. (2013). Region oraz edukacja regionalna w podstawach programowych wychowania przedszkolnego i szkoły podstawowej, Ars inter Culturas, 2, s. 105-117.
Kielar-Turska, M. (2011). Średnie dzieciństwo - wiek przedszkolny. W: J. Trempała, (Red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 202-233). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska, D. (2019). Formatowanie dziecka i dzieciństwa. Kontrowersje wokół rozumienia rozwoju w diagnostycznym paradygmacie pedagogiki. W: M. Wiśniewska Kin, J. Bonar, A. Buła (Red.), Horyzonty dziecięcych znaczeń. Granice - rozpoznania – perspektywy (s. 13-32). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kopińska, V. (2016). Wartości demokratyczne w szkole. Krytyczna analiza podstaw programowych kształcenia ogólnego, Rocznik Pedagogiczny, 39, s. 55-67.
Kopińska, V. (2018). Zmiana polskich podstaw programowych kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji społecznych i obywatelskich. Analiza krytyczna, Parezja, 1, s. 132-154. https://doi.org/10.15290/parezja.2018.09.08
Kopińska, V. (2019a), Country Report: Civic and Citizenship Education in Polish School, Journal of Social Science Education, 1, s. 172-202. https://doi.org/10.4119/jsse-1409
Kopińska, V. (2019b). Szkoła jako miejsce antyedukacji obywatelskiej. W: K. Szafraniec (Red.), Młodzi 2018 (s. 149-161). A PROPOS Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak.
Kopińska, V., Solarczyk-Szwec, H. (Red.). (2017). Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego. Analiza krytyczna, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kozłowska, A. (2021). Edukacja ekologiczna w polskiej podstawie programowej, Rocznik Pedagogiczny, 44, s. 123-150. https://doi.org/10.2478/rp-2021-0009
Kwieciński, Z. (2019). Edukacja w galaktyce znaczeń, W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (Red.), Pedagogika (s. 41-54). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mach, E. (2019). Edukacja jako platforma budowania gotowości ucznia do przestrzegania praw człowieka : prawa człowieka w podstawie programowej i wybranych podręcznikach do edukacji wczesnoszkolnej, W: A. Czubik i in. (Red.), Prawa człowieka wobec wyzwań współczesnego świata (s. 257-272). Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Nawrocki, R. (2021). Kultura demokracji w szkole. Wolters Kluwer.
Nowicka, M. (2019). Pełnomocność dziecka w edukacji wczesnoszkolnej w odsłonie krytycznych zdarzeń. Studia Edukacyjne, 55, s. 27-38. https://doi.org/10.14746/se.2019.55.2
Olczak, A. (2015). Umowa z dzieckiem w przedszkolu. Fundacja Edukacja – Demokracja – Rozwój.
Pankowska, D. (2020). Health Education in Upper Secondary Schools – Assumptions and Opportunities of Implementation in the Light of the Curriculum, Przegląd Badań Edukacyjnych, 1, s. 5-26. https://doi.org/10.12775/PBE.2020.001
Pankowska, D., Chomczyńska-Rubacha, M. (2015). Formalne podstawy edukacji a polityka gender mainstreaming, Studia Edukacyjne, 36, 2015, s. 55-72. https://doi.org/10.14746/se.2015.36.4
Przybyła, T. i in. (2020). Dziecięca matematyka, W: H. Krauze-Sikorska, Klichowski M. (Red.), Pedagogika dziecka. Podręcznik akademicki (s. 119-138). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Semadeni, Z. (2016). Podejście konstruktywistyczne do matematycznej edukacji wczesnoszkolnej, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Solarczyk-Szwec, H. (2021). Quo vadis? O rozwoju społecznym ucznia w świetle podstaw programowych kształcenia ogólnego, W: V. Kopińska, B. Przyborowska, H. Solarczyk-Szwec (Red.), Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich (s. 43-80), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Symonowicz-Jabłońska, I., Wieczór, E. (2017). Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych I etapu edukacyjnego, W: V. Kopińska, H. Solarczyk-Szwec (Red.), Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego. Analiza krytyczna (115-132), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szoska, M. (2019). Nieuchwytna obecność. Film i nowe media w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia, 10, s. 183-193. https://doi.org/10.24917/20820909.10.17
Śliwerski B. (2011). Czy oświata potrzebuje przewrotu kopernikańskiego?, W: J. Szomburg (Red.), Rozwój i edukacja. Wielkie przewartościowanie (s. 73-84). Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Śliwerski, B. (2008). Klinika szkolnej demokracji. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Trempała, J., Olejnik, M. (2011). Badanie rozwoju psychicznego człowieka. W: J. Trempała (Red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 127-144), Wydawnictwo Naukowe PWN.
Treviño, E, Carrasco, D., López Hornickel, N., & Zúñiga, C. G. (2021). A School Effectiveness Approach to Good Citizenship. W: E. Treviño, D. Carrasco, E. Claes, K. J. Kennedy (Red.) Good Citizenship for the Next Generation (s. 67-88). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-75746-5
Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. (Tekst mający znaczenie dla EOG). 2018/C 189/01. Pobrane 25.11.2022 z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=en
Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017 poz. 356).
Zawadzka, E. (2020). Konteksty pedagogizacyjne w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum i pięcioletniego technikum, Forum Oświatowe, 1, s. 127-146. https://doi.org/10.34862/fo.2020.1.8
Zyngier, D., Traverso, M.D., Murriello, A. (2015). ‘Democracy will not fall from the sky.’ A comparative study of teacher education students’ perceptions of democracy in two neoliberal societies: Argentina and Australia, Research in Comparative & International Education, 2, s. 275-299. https://doi.org/10.1177/1745499915571709
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.1.79-99
Date of publication: 2023-04-28 18:21:11
Date of submission: 2022-12-15 19:46:22
Statistics
Indicators
Copyright (c) 2023 Natalia Stek-Łopatka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.