Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Literatura dla dzieci jako przestrzeń wczesnej edukacji w kontekście kanonu lektur
Streszczenie w języku polskim
Artykuł porusza zagadnienia związane z pojęciem i obszarem literatury dziecięcej oraz wychowaniem literackim dziecka. Autorka przywołuje myśli Jerzego Cieślikowskiego, Ryszarda Waksmunda, Alicji Baluch i podkreśla ważną rolę piśmiennictwa dla dzieci, które rozwijało się wraz z naukami o wychowaniu. Zwraca uwagę na znaczenie utworów literackich we wczesnej edukacji i tłumaczy pojęcie literatury dla dzieci, jako obszaru sztuki, wychowania, piśmiennictwa. Akcentuje potrzebę poznawania przez małe dziecko utworów prozatorskich o różnej tematyce i formie, ale także istotną rolę przypisuje liryce i ilustracji w książkach dla dzieci. Badaczka zwraca uwagę, że te ostatnie prawie nie występują w procesie edukacyjnym dziecka. Do rozważań włącza kontekst proponowanego od kilkudziesięciu lat w polskim szkolnictwie repertuaru lektur. Stara się porównać poszczególne kanony dla klas I–III pod względem ilościowym i jakościowym. Zwraca uwagę na istotę kanonu i podkreśla znaczenie arcydzieł, które powinny się w nim zawierać.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Baluch, A. (1993). Archetypy literatury dziecięcej. Wrocław: W. Bagiński i Synowie.
Baluch A. (1984). Poezja współczesna w szkole podstawowej. Warszawa: WSiP.
Boguszewska, A. (2013). Ilustracje i ilustratorzy lektur dla uczniów w młodszym wieku szkolnym w Polsce w latach 1944–1989. Lublin: Wyd. UMCS.
Boguszewska, A. (2017). O ilustracji lektur polecanych w programach szkolnych dla uczniów kształcenia zintegrowanego u progu XXI wieku. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 1 (9), 185–197.
Boguszewska, A. (2019). Zmiany w doborze lektury ucznia w wieku wczesnoszkolnym na przełomie XX i XXI wieku w polskiej szkole. W: U. Szuścik, R. Raszka, A. Trzcionka-Wieczorek (red.). Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. T. III: Współdziałanie rodziców – dziecka – nauczyciela (s. 71– 85). Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Chrząstowska, B. (1987). Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształtowania pojęć literackich w szkole podstawowej. Warszawa: WSiP.
Cieślikowski, J. (1975). Literatura i podkultura dziecięca. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo.
Cieślikowski, J. (1984). Wielka zabawa. Wrocław: Wyd. im. Ossolińskich.
Cieślikowski, J. (1983). Wiersz dziecięcy. W: J. Cieślikowski, R. Waksmund (red.). Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań (s. 198–220). Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dryll, E. (2013). Wpływ języka na duchowy rozwój dziecka. W: G. Leszczyński, H. Gawrońska (red.). Słowo na terytorium sztuki dla dziecka (s. 63–81). Poznań: Centrum Sztuki Dziecka.
Guttmejer, E. (1982). Rozumienie treści symbolicznych przez dzieci z klas III–V. Czytanie ze zrozumieniem. Warszawa: PWN.
Krasoń, K. (2005). Dziecięce odkrywanie tekstu literackiego. Kinestetyczne interpretacje liryki. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Kwiatkowska-Ratajczak, M. (1994). Z perspektywy wartości w prozie dla dzieci i młodzieży. Poznań: Nakom.
Leszczyński, G. (2012). Książki pierwsze. Książki ostatnie. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności. Warszawa: SBP.
Leszczyński, G. (2015). Wielkie małe książki. Poznań: Media Rodzina.
Ługowska, J. (1979). Ratajczak: od wiersza dla dzieci do liryki dziecięcej. Poezja, 6, 97–103.
Papuzińska, J. (1988). Inicjacje literackie, problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką. Warszawa: WSiP.
Podstawa programowa określona w Rozporządzeniu Ministra Edukacji z dnia 14 lutego 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 356). Program nauczania początkowego. Klasy I–III. (1983). Warszawa: WSiP.
Program zatwierdzony do użytku szkolnego przez MEN z. dn. 29.04.1997. Decyzja nr DKO – 4014 – 14/96 – 97. Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna. Klasy I–III (1998). Warszawa: WSiP.
Rakoczy, M. (2013). Słowo wyliczanki – kilka uwag o dziecięcym kreatywizmie językowym. W: G. Leszczyński, H. Gawrońska, Słowo na terytorium sztuki dla dziecka (s. 83–89). Poznań: Centrum Sztuki Dziecka.
Redlarska, Z. (2019). W kręgu kultury i literatury dla dzieci. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku.
Simonides, D. (1976). Współczesny folklor słowny dzieci i nastolatków. Wrocław – Warszawa: PWN.
Tyszkowa, M. (red.). (1979). Sztuka dla dzieci szkolnych. Teoria, recepcja, oddziaływanie. Warszawa: PWN.
Tyszkowa, M. (red.). (1977). Sztuka dla najmłodszych. Teoria, recepcja, oddziaływanie. Warszawa: PWN.
Tyszkowa, M., Żurakowski, B. (red.). (1989). Obszary spotkań dziecka i dorosłego w sztuce. Warszawa – Poznań: PWN.
Ungeheuer-Gołąb, A. (2012). Literackie inspiracje w rozwoju przedszkolaka. Warszawa: SBP.
Ungeheuer-Gołąb, A. (1999). Poezja dzieciństwa, czyli droga ku wrażliwości. Rzeszów: Wyd. WSP w Rzeszowie.
Ungeheuer-Gołąb, A. (2011). Rozwój kontaktów małego dziecka z literaturą. Podręcznik. Warszawa: SBP.
Ungeheuer-Gołąb, A. (2007). Tekst poetycki w wychowaniu estetycznym dziecka. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Waksmund, R. (2000). Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Waksmund, R. (1987). Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wojnar, I. (1984). Sztuka jako podręcznik życia. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Zabawa, K. (2016). Współczesna literatura dziecięca – propozycje. Polonistyka. Innowacje, 3, 123–133. DOI: 10.14746/pi.2016.1.3.12.
Żuchowska, W. (1992). Oswajanie ze sztuką słowa. Początki edukacji literackiej. Warszawa: WSiP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2020.39.3.173-186
Data publikacji: 2020-10-13 08:35:21
Data złożenia artykułu: 2019-10-08 09:44:02
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2020 Alicja Ungeheuer-Gołąb
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.