Powstanie i działalność pierwszego nowoczesnego więzienia w okresie I Rzeczypospolitej (1767-1795)

Jerzy Czołgoszewski

Streszczenie w języku polskim


Nowożytne więziennictwo zaczęło się kształtować pod względem organizacyjnym wraz z ustanowieniem w Warszawie stolicy Polski i rozwojem sądownictwa (w szczególności marszałkowskiego). Reformy zostały przedsięwzięte w 1766 roku po objęciu urzędu marszałka wielkiego koronnego przez księcia Stanisława Lubomirskiego, z inicjatywy którego rozpoczęło działalność pierwsze więzienie zwane z powodu wcześniejszego przeznaczenia obiektu „Prochownią”. W artykule przedstawiono bardzo postępowy w stosunku do innych więzień działających dawniej i ówcześnie system odbywania kary. Omówiono m.in. przeznaczenie więzienia, źródła finansowania jego działalności oraz ustalony porządek dnia. Ponadto dokonano charakterystyki zmian w sposobie traktowania więźniów, wprowadzenia szerokiego systemu zatrudniania osadzonych, odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz pomocy udzielanej więźniom zwalnianym. Rozwój systemu penitencjarnego I Rzeczypospolitej zakończył trzeci rozbiór Polski.


Słowa kluczowe


I Rzeczypospolita; więzienie marszałkowskie (1767-1795); więźniowie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Berdecka A., Turnau I., 1969, Życie codzienne w Warszawie okresu oświecenia. Warszawa, PIW.

Czaja A., 1988, Między tronem, buławą a dworem petersburskim. Z dziejów Rady Nieustającej 1786–1789. Warszawa, PWN.

Hansen E., 2002, John Howard a współczesna problematyka penitencjarna. Warszawa, Wydawnictwo Neriton.

Kitowicz J., 1881, Pamiętniki Kitowicza. Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III. Tarnów, Wydawca Adam Kaczurba.

Korzon T., 1897, Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764-1794), t. IV. Karków-Warszawa, Księgarnia L. Zwolińskiego i S-ki oraz Nakładem Księgarni Teodora Paprockiego i S-ki.

Milewski S., 1984, Sekrety starych więzień. Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze.

Mogilnicki A., 1907, Kary dodatkowe: kary cielesne, kary hańbiące, pozbawienie czci i praw. Warszawa, Gebethner i Wolff.

Rabinowicz L., 1933, Podstawy nauki o więziennictwie. Warszawa, Gebethner i Wolff.

Rafacz J., 1932, Więzienie marszałkowskie w latach 1767–1795. Lwów, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem J. Filipkowskiego.

Tokarski J. (red.), 1980, Słownik wyrazów obcych. Warszawa, PWN.

Turska Z., 1961, Z rontem marszałkowskim przez Warszawę. Warszawa, PIW.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.2.149
Data publikacji: 2017-05-10 11:12:16
Data złożenia artykułu: 2016-07-28 11:38:57


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1531
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1026

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2017 Jerzy Czołgoszewski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.