Uczone kobiety w dobie przedchrześcijańskiej (poetki, filozofki, lekarki, alchemiczki)

Anna Z. Zamorzanka

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest prezentacja kilkunastu kobiet, które żyły w czasach przedchrześcijańskich. Bohaterki nasze zajmowały się z powodzeniem różnymi dziedzinami wiedzy, zdobywając już za życia uznanie i sławę. Są wśród nich poetki Safona i Erynna, filozofki Arete i Hypatia, lekarka Antiochis i alchemiczka Maria Żydówka. Autorka przedstawiając ich życie i omawiając ich twórczość, dochodzi do wniosku, iż bardzo dobrze radziły sobie w świecie, w którym prawa ustanawiali przede wszystkim mężczyźni. Ma też nadzieję, iż ich przykład przynajmniej częściowo zmieni wyobrażenia o kobietach żyjących w starożytności.

Słowa kluczowe


starożytność; kobieta; poezja; filozofia; medycyna; alchemia

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła (wybór)

Antologia liryki aleksandryjskiej. (1951). Tłum., wstęp i komentarz W. Steffen. Wrocław (BN II 64).

Diogenes Laertios (1968). Żywoty i poglądy sławnych filozofów. Tłum. I. Krońska [et. al.], przypisy i skorowidze I. Krońska, wstęp K. Leśniak. Warszawa (BKF).

Dzieło lekką stworzone dłonią. Wybór epigramów z „Antologii palatyńskiej”. (1994). Tłum. i oprac. E. Wesołowska. Poznań.

Ernestus Diehl (red.). Anthologia lyrica Graeca, vol. 1, Lipsiae 1936; vol. 2, 1942.

Homeyer H. (1979, wyd. 2. 1967). Dichterinnen des Altertums und des frühen Mittelalters. Paderborn.

Hyginus. (2002). Fabulae. Lipsiae.

Küh G. G. (red.) (1821–1833). Claudii Galeni Opera Omnia. Leipzig.

Liryka starożytnej Grecji. (1984). Oprac. J. Danielewicz. Wrocław (BN II 92).

Malherbe A. J. (red.) (1977). The Cynic Epistles: A Study Edition. Missoula, s. 28.

Muza grecka. Epigramaty z antologii palatyńskiej. (1960). Tłum., wybór, oprac. i wstęp Z. Kubiak, Warszawa.

Page D. L. (red.) (1962). Poetae melici Graeci. Oxford.

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie. U stóp boga Apollina. Księgi VIII, IX i X. (2005). Tłum. z jęz. grec. J. Niemirska-Pliszczyńska (ks. VIII), H. Podbielski (ks. IX, X). Oprac. H. Podbielski. Wrocław.

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie. W świątyni i w micie. Księgi I, II, III i VII. (2005). Tłum. z jęz. grec. J. Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław.

Pauzaniasz. (wyd. 3,1953; wyd. 4, 1955). Żywoty sławnych mężów. Wrocław (BN II 3).

Plutarch. Moralia: wybór pism filozoficzno-popularnych. (1954).

Tłum. i oprac.

Z. Abramowiczówna. Wrocław (BN II).

Porfiriusz, Jamblich, Anonim. (1993). Żywoty Pitagorasa. Tłum., wstęp i przypisy J. Gajda-Krynicka. Wrocław.

Rzymska elegia miłosna. Wybór. (2005). Tłum. A. Świderkówna. Oprac. G. Przychocki, W. Strzelecki. Wrocław (BN II 90).

Safona. (1961). Pieśni. Tłum. i wstęp J. Brzostowska. Warszawa.

Sokrates Scholastyk. (1972; wyd, 2, 1980). Historia Kościoła. Tłum. z jęz. grec. S. Kazikowski. Warszawa.

Opracowania

Asztyk P. (2010). Wczesne chrześcijaństwo wobec przedchrześcijańskich wzorców moralnych związanych z uprawianiem sztuki leczenia. Warszawa.

Balmer J. (1996). Classical Women Poets. Newcastle.

Bicknell P. J. (1982). Axiochus Alkibiadu, Aspasia and Aspasios. „L’Antiquité Classique” 51, s. 240–249.

Bowra, c. M. (1957). Melinno’s Hymn to Rome. „Journal of Roman Studies” 47, s. 21–28.

Blundel S. (1995). Women in Ancient Greece. London.

Blundel S. (1995). Women in Ancient Greece. London.

Brennan T. C. (1998). The Poets Julia Balbilla and Damo at the Colossus of Memnon. „Classical World”, s. 215–234.

Cytowska M., Szelest H. (1990). Literatura rzymska. Okres augustowski. Warszawa.

Dzielska M. (2006). Hypatia z Aleksandrii, wyd. 2 poprawione. Kraków.

Dzielska M. (2007). Aleksandryjki – uczone i nieznane. W: M. Kokoszko, M. J. Leszka (red.). Bizantina Europaea. Księga jubileuszowa ofiarowana prof. Waldemarowi Ceranowi, Łódź, s. 97–106.

Gourevitch D. (1984). Le mal d’être femme. Paris.

Green E. (red.) (2005). Women Poets in Ancient Greece and Rome. Norman, s. 193–196.

Greene E. (red.) (1996). Reading Sappho: Contemporary Approaches. Berkley.

Henry M. M. (1995). Prisoner of History: Aspasia of Miletus and her Biographical Tradition. Oxford.

Klinck A. L. (2008). Sappho’s Company of Friends. „Hermes” 136, s. 15–29.

Marrou H.-I. Histoire de l’éducation dan l’antiquité, Paris 1948; 7th ed. 1971. Przekł. pol. Historia wychowania s starożytności. Tłum. S Łoś, Warszawa 1969.

Merkelbach R. (1957). Sappho und ihr Kreis. „Philologus” 51, s. 1–29.

Parker H. N. (1993). Sappho Schoolmistress. „Transactiones of the American Philological Association”, 123, s. 309–351.

Parker H. N. (1997). Women Doctors in Greece, Rome and the Byzantine Empire. W: L. R. Furst (red.). Women Healer and Physicians. Climbing a Long Hill. Lexington, s. 131–150.

Patai R. (2014). The Jewish Alchemists. A History and Source Book. Princeton, s. 60–93.

Penella R. J. (1984). When was Hypatia Born? „Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte” 33, s. 126–128.

Plant I. M. (2004). Women Writers of Ancient Greece and Roman: An Anthology. London.

Pomeroy S. B. (1991). Women’s History and Ancient History. Chapel Hill.

Pomeroy S. B. (2002). Spartan Women. New York.

Pomeroy S. B. (2013). Pythagorean Women: Their History and Writings. Atlanta.

Salisbury J. E. (2001). Encyclopedia of Women in the Ancient World. Santa Barbara.

Snyder J. McI. (1989). The Women and the Lyre: Women Writers in Clasisical Greece and Rome. Carbonale.

Snyder J. McI. (1998). Lesbian Desire in the Lirycs of Sappho. New York.

Staesche M. (2002). Gebildete Frauen der römischen Oberschicht. W: A. Goltz, A. Luther, H. Schlange-Schönigen (red.). Gelehrte in der Antike. Alexander Demandt zum 65. Geburtstag. Köln–Weimar–Wien, s. 137–153.

Strzelczyk J. (2007). Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach. Początki (od Safony do Hroswity). Warszawa.

Szastyńska-Siemion A. (1993). Muza z Mityleny Safona. Wrocław.

Tsantsanoglou K. (1973). The memoirs of Lady from Samos, „Zeitschrift und Epigraphik” 12, s. 183–195.

Waithe M. E. (1987). A History of Women Philosophers, vol. 1. Dordrecht.

Wider K. (1986). Women philosophers in the Ancient Greek World. „Hypatia” 1, s. 21–62.

Winniczuk L. (1932). Kobiety w Starożytności. Lwów.

Winniczuk L. (1956). Twórczość poetek greckich. Warszawa.

Zahm J. A. (ps. H. J. Mozans). (1913). Women in Science. New York.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2015.34.1.11
Data publikacji: 2015-09-07 11:36:55
Data złożenia artykułu: 2015-09-02 11:42:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2557
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 816

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2015 Anna Z. Zamorzanka

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.