Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Czas wolny a poziom satysfakcji z życia osób dorosłych z niepełnosprawnością fizyczną
Streszczenie w języku polskim
Cel badań: Określenie form, wymiaru oraz uwarunkowań zachowań wolnoczasowych w wybranych grupach respondentów w korelacji z poziomem satysfakcji z własnego życia.
Metoda badań: Badania przeprowadzono na terenie województwa lubelskiego. Wzięły w nim udział dwie grupy osób w wieku 30–50 lat: A – z niepełnosprawnością oraz B – kontrolna (łącznie 262 respondentów obu płci). W badaniu sondażowym wykorzystano kwestionariusz ankiety autorstwa Bergier, Tomczyszyn zmodyfikowany za zgodą autorki oraz Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS) w adaptacji Juczyńskiego.
Wyniki: W preferowanych sposobach spędzania czasu wolnego większość ankietowanych obu grup wskazała przede wszystkim bierne fizycznie formy wypoczynku. Badani z niepełnosprawnością istotnie rzadziej uczestniczyli w rekreacji fizycznej, a ich aktywność ruchowa cechowała się krótszym średnim czasem trwania w porównaniu do pełnosprawnych respondentów. Wśród ankietowanych obu grup odnotowano wzrost poziomu satysfakcji z życia wraz ze wzrostem czasu spędzonego na uprawianiu różnych form sportowo-rekreacyjnych.
Wnioski: Pomimo rosnącej świadomości społecznej osoby z niepełnosprawnością wciąż preferująbierne formy spędzania czasu wolnego. Aktywnie spędzany czas wolny wpływa pozytywnie na poczucie satysfakcji życiowej zarówno u osób sprawnych, jak i niepełnosprawnych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Addabbo, T., Sarti, E., Sciulli, D. (2016). Disability and life satisfaction in Italy. Applied Research in Quality of Life, 11, 925–954.
https://doi.org/10.1007/s11482-015-9412-0
Ascondo, J., Martín-López, A., Iturricastillo, A., Granados, C., Garate, I., Romaratezabala, E., Niepokalana, M.-A., Sheila, R., Yanci, J. (2023). Analysis of the barriers and motives for practicing physical activity and sport for people with a disability: Differences according to gender and type of disability. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2), 1320. https://doi.org/10.3390/ijerph20021320
Bergier, J., Tomczyszyn, D. (2011), Determinanty aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych zamieszkałych na obszarach wiejskich w województwie lubelskim. Raport z badań. PSW.
Bojarska, N. (2016). Czas wolny dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. In V. Tanaś, W. Welskop (Eds.), Kultura czasu wolnego we współczesnym świecie (pp.11–20). Wyd. Nauk. Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu.
Bolach, E., Bolach, B., Mizgała, E. (2008). Motywacja osób niepełnosprawnych do uprawiania ujeżdżania. In J. Migasiewicz, E. Bolach (Eds.), Aktywność ruchowa osób niepełnosprawnych (pp. 25–34). TWK.
Centrum Badania Opinii Społecznej. (2010). Czas wolny Polaków. Komunikat z badań CBOS, 133/2010.
Centrum Badania Opinii Społecznej. (2023). Zadowolenie z życia w 2022. Komunikat z badań CBOS, 5/2023.
Bendíková, E., Nemček, D., Kurková, P., Lubkowska, W., Mroczek, B. (2018). Satisfaction with life scale analyses among healthy people, people with noncommunicable diseases and people with disabilities. Family Medicine & Primary Care Review, 20(3), 210–213.
https://doi.org/10.5114/fmpcr.2018.76917
Dąbrowski, D., Soroka, A., Żbikowski, J. (2011). Bariery uczestnictwa w turystyce i rekreacji osób niepełnosprawnych z województwa lubelskiego w kontekście ich sytuacji materialnej. Ekonomiczne Problemy Usług, 78, 404 419.
Duvdevany, I., Arar, E. (2004). Leisure activities, friendships, and quality of life of persons with intellectual disability: Foster homes vs community residential settings. International Journal of Rehabilitation Research, 27(4), 289–296.
Gottlieb, A., Myhill, W.N., Blanck, P. (2015). Employment of people with disabilities. In J. H. Stone, M. Blouin (Eds.), International Encyclopedia of Rehabilitation (pp. 1–9). CIRRIE.
Główny Urząd Statystyczny. (2017). Jakość życia w Polsce. Edycja 2017. Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych. Retrieved 12, November, 2024 from: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/16/4/1/jakosc_zycia_w_polsce_2017.pdf
Grabowska, I., Antczak, R., Zwierzchowski, J., Panek, T. (2022). How to measure multidimensional quality of life of persons with disabilities in public policies-a case of Poland. Archives of Public Health, 80(1), 230.
https://doi.org/10.1186/s13690-022-00981-5
Hammell, K.W. (2015). Quality of life, participation and occupational rights: A capabilities perspective. Australian Occupational Therapy Journal, 62(2), 78-85.
Hassett, L., Shields, N., Cole, J., Owen, K., Sherrington, C. (2021). Comparisons of leisure-time physical activity participation by adults with and without a disability: Results of an Australian cross-sectional national survey. BMJ Open Sport & Exercise Medicine, 7(1), e000991.
https://doi.org/10.1136/bmjsem-2020-000991
Jakubowska, E., Jakubowski, K., Cipora, E. (2010). Satysfakcja z życia chorych z cukrzycą. Problemy Higieny i Epidemiologii, 91(2), 308–313.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Konarska, J. (2016). Bariery aktywności psychospołecznej osób z niepełnosprawnością – mity i rzeczywistość. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(21), 153–173.
Kupczyk, J. (2017). Uczestnictwo w turystyce i rekreacji ruchowej osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie województwa lubuskiego (doniesienie z badań). Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku, 36(4), 95–102.
Kwilecki, K. (2011). Rozważania o czasie wolnym. Wybrane zagadnienia. GWSH.
Lapa, T.Y. (2013). Life satisfaction, leisure satisfaction and perceived freedom of park recreation participants. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 93, 1985–1993.
Layland, E.K., Hill, B.J., Nelson, L.J. (2018). Freedom to explore the self: How emerging adults use leisure to develop identity. The Journal of Positive Psychology, 13(1), 78–91.
Lin, Ch., Cheng, T. (2019). Health status and life satisfaction among people with disabilities: Evidence from Taiwan. Disability and Health Journal, 12(2), 249–256. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2018.10.008
Lubarska, A. (2019). Bariera finansowa jako czynnik ograniczający aktywność turystyczną osób z niepełnosprawnością. In A. Niezgoda, Ł. Nawrot (Eds.), Kierunki rozwoju współczesnej turystyki (pp. 201–210). Proksenia.
Magiera, A. (2020). Czas wolny osób niepełnosprawnych. Studia Ekonomiczne, 392, 59–68.
Mokras-Grabowska, J. (2015). Czas wolny w dobie postmodernizmu. Folia Turistica, 34, 11–30.
Nemček, D. (2016). Life satisfaction of people with disabilities: A comparison between active and sedentary individuals. Journal of Physical Education and Sport, 16(2), 1084–1088.
Ogłoziński, O., Parzonko, A. (2023). Rekreacja ruchowa jako forma spędzania czasu wolnego studentów. Turystyka i Rozwój Regionalny, 20, 117–127. https://doi.org/10.22630/TIRR.2023.20.24
Orłowska, M. (2018). Czas wolny jako środowisko życia. Pedagogika i edukacja wobec kryzysu zaufania, wspólnotowości i autonomii. Wyd. UW.
Orłowska, M., Błeszyński, J. (2018). Czas wolny w służbie niepełnosprawnych. Wybrane problemy. PWN.
Ostrowska, A., Sikorska, J. (2001). Wymiary marginalizacji osób niepełnosprawnych (lata 1993 i 1999). Problemy Polityki Społecznej, 3, 97–113.
Pagán, R. (2020). Sport participation, life satisfaction and domains of satisfaction among people with disabilities. Applied Research Quality Life, 15, 893–911. https://doi.org/10.1007/s11482-019-9711-y
Pagán, R. (2015). How do leisure activities impact on life satisfaction? Evidence for German people with disabilities. Applied Research Quality Life, 10, 557–572. https://doi.org/10.1007/s11482-014-9333-3
Pagán-Rodríguez, R. (2014). How do disabled individuals spend their leisure time?. Disability and Health Journal, 7(2), 196–205.
Parmenter, T.R. (2021). An Analysis of the Dimensions of Quality of Life for People with Physical Disabilities. Quality of Life for Handicapped People. Routledge.
Pieszak, E. (2012). Aktywność fizyczna a jakość życia osób z ograniczoną sprawnością. Ecologia Humana, 2(10), 135–147.
Pięta, J. (2014). Pedagogika czasu wolnego. Wyd. Nauk. FREL.
Rafa, G., Czyżowska, D. (2020). Kontrola zdrowia a wsparcie społeczne i satysfakcja z życia w okresie późnej dorosłości. Psychologia rozwojowa, 25(2), 87–106.
Rimmer, J.H., Riley, B., Wang, E., Rauworth, A., Jurkowski, J. (2004). Physical activity participation among persons with disabilities: barriers and facilitators. American Journal of Preventive Medicine, 26(5), 419–425.
Różański, T. (2018). Czas wolny jako obszar pracy socjalnej. Praca Socjalna, 33(4), 109–125.
Shandra, C.L. (2021). Disability and patterns of leisure participation across the life course. The Journals of Gerontology, 76(4), 801–809.
https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa065
Shao, Q. (2022). Does less working time improve life satisfaction? Evidence from European Social Survey. Health Economics Review, 12(50).
https://doi.org/10.1186/s13561-022-00396-6
Tasiemski, T., Kennedy, P., Gardner, B.P., Taylor, N. (2005). The association of sports and physical recreation with life satisfaction in a community sample of people with spinal cord injuries. NeuroRehabilitation, 20(4), 253–265.
Vuillemin, A., Boini, S., Bertrais, S., Tessier, S., Oppert, J.M., Hercberg, S., Guillemin, F., Briançon, S. (2005). Leisure time physical activity and health-related quality of life. Preventive Medicine, 41(2), 562–569.
Yildirim, Y., Kilic, S.P., Asiye Durmaz Akyol, A.D. (2013). Relationship between life satisfaction and quality of life in Turkish nursing school students. Nursing & Health Sciences, 15(4), 415–42. https://doi.org/10.1111/nhs.12029
Warchoła, M. (2019). Rola rodziny w procesie wychowania do czasu wolnego, rekreacji i turystyki. Studia Paedagogica Ignatiana, 22(2), 119–142. https://doi.org/10.12775/SPI.2019.2.006
Zabala-Dominguez, O., Rubio Florido, I., Lázaro Fernández, Y., Borrajo Mena, E. (2023). Life satisfaction and psychological capital in athletes with physical disabilities. Behavioral Sciences, 13(12), 1010.
https://doi.org/10.3390/bs13121010
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.4.167-187
Data publikacji: 2025-01-22 11:01:19
Data złożenia artykułu: 2024-04-22 20:56:46
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Dominika Wysokińska, Elżbieta Rutkowska, Dorota Tomczyszyn, Mateusz Rafałko, Adam Szepeluk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.