Problem piękna jako pryzmatu dobra i jego implikacje pedagogiczne

Sylwia Jaronowska

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Problematyka artykułu dotyczy piękna ujętego z perspektywy roli, w której staje się ono pryzmatem dobra. Prezentowane analizy teoretyczne omawianych pojęć i fenomenów odniesiono do potrzeby wykorzystywania ekspozycji piękna jako pryzmatu dobra w edukacji i wychowaniu wskazując, iż realizacja tej potrzeby jest istotną odpowiedzią na współczesne wyzwania edukacyjne.

Cel badań: Celem podjętej analizy jest zwrócenie uwagi na możliwości wykorzystania w edukacji tego aspektu oddziaływania piękna, w którym jego przeżywanie staje się doświadczeniem uwrażliwiającym na dobro, wyzwalającym tęsknotę za dobrem i pięknem oraz inspirującym do poszukiwania tych wartości we własnym życiu.

Stan wiedzy: W prezentowanych analizach, bazując na odniesieniach do literatury źródłowej, nawiązano do antycznej interpretacji piękna jako kategorii posiadającej wymiar etyczny, duchowy i estetyczny. Przywołano poglądy badaczy, którzy zwracają uwagę na współczesne tendencje kulturowe będące wyrazem odniesień do piękna dalekich od jego rozumienia jako wartości zespolonej z dobrem. Odwołano się także do stanowisk tych reprezentantów myśli pedagogicznej, którzy zwracają uwagę na zaniedbywanie wychowawczych walorów obcowania z pięknem we współczesnym kształceniu i wychowaniu.

Podsumowanie: Wychowawcze wymiary oddziaływania piękna jako pryzmatu dobra należy wiązać z kształtowaniem wrażliwości na piękno i budzeniem potrzeby jego urzeczywistniania w działaniach będących wyrazem afirmacji nierozerwalnej triady - prawdy, dobra i piękna.


Słowa kluczowe


piękno; dobro; prawda; wychowanie; kultura; transgresja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bołdyrew, A., Falkowska, J. (2022). Koncepcje wychowania estetycznego w Królestwie

Polskim w dobie przemian modernizacyjnych na przełomie XIX i XX wieku. Polska Myśl Pedagogiczna, 8, 33- 346.

Boruch, M. (2002). Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar. Człowiek w

Kulturze,14, 229- 237. Pobrane 27, Lutego, 2023 z: https://docplayer.pl/12200571-Wychowanie-przez-sztuke-w-ujeciu-ireny-wojnar.html.

Broszkiewicz, B., Jarek, J. (2001). Warsztaty edukacji teatralnej. Teatr dziecięcy. EUROPA

Wydawnictwo.

Emoto, M. (2004). Woda obraz energii życia: kryształy wody mówią nam, byśmy spojrzeli w

głąb siebie. tłum. J. Mendyk. Medium.

Florczykiewicz, J. (2016). Rola sztuk wizualnych w rozwoju osobowości. Edukacyjne

aspekty sztuki w świetle wybranych koncepcji z zakresu wychowania estetycznego. W J. Florczykiewicz, T. Nowak (Red.), Sztuki wizualne w edukacji. Cz. 1, Patrzę - widzę – wiem (s. 11-27). Pracownia Wydawnicza Wydziału Humanistycznego.

Gara, J. (2021). Istnienie i wychowanie. Egzystencjalne inspiracje myślenia i działania

Pedagogicznego. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Głowacka-Sobiech, E. (2005). Wychowanie ku „najwyższym” wartościom w działalności i

programie „Eleusis” w okresie niewoli narodowej. Biuletyn Historii Wychowania, (21/22), 51-57.

https://doi.org/10.14746/bhw.2005.2006.21.22.4

Gołaszewska, M. (1989). Kultura estetyczna. WSiP.

Hunia, F. (2001). O epifaniach piękna i przejawach nieodpowiedzialności, czyli o liście

Papieża do artystów i o reformie edukacji. Sztuka i Filozofia, 20, 162-174.

Jaroszyński, P. (1994). Kalokagathia. Człowiek w kulturze, 2, 31- 42.

Kadykało, A. (2013). Poglądy Wasilija Suchomlińskiego na wychowanie. W A. Gofron, K.

Motyl (Red.), Podstawy Edukacji. Sfera wartości i zasad – konstruowanie podmiotu, t. 6 (s. 227-242). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kamionka, I. (2021). Człowiek i jego rozumienie piękna według filozoficznej refleksji

Władysława Tatarkiewicza i Romana Witolda Ingardena. W M. Szajda, A. Pawłowska (Red.), Człowiek w przestrzeni sztuki. Tom II. Wokół Piękna (s. 7-14). Wydawnictwo Akademii Sztuki w Szczecinie.

Kisiel, P. (2013). Kultura wobec współczesnych procesów społeczno-ekonomicznych. W J.

Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (Red.), Kultura a rozwój (s. 289-305). Narodowe Centrum Kultury.

Kochanek, M. (2007). Olśnienie i odwaga. Piękno jako kategoria pedagogiczna. Uniwersytet

Warszawski. Wydział Pedagogiczny.

Korczak, J. (2018). Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą. Rzecznik

Praw Dziecka.

Krasnodębski, M. (2012). Współczesne inspiracje klasyczną paideią. Próba sformułowania

realistycznej filozofii wychowania. W S. Sztobryn, M. Wasilewski, M. Rojek (Red.), Pedagogika filozoficzna, tom IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność (s. 35-52). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Krawczyk, Z. (2017). Rabindranath Tagore – poszukiwanie prawdy i piękna w teorii i w

Szkole Poety. Kwartalnik Pedagogiczny 4(246), 95- 110.

https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.8409

Lisiecka, A. (2021). O pedagogicznym znaczeniu piękna w świetle biografii Williama

Morrisa (1834-1896). Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), 35- 49.

https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.06

Skutnik, J. (2004). Wychowanie w sztuce jako koncepcja edukacji kulturalnej dziecka. W K.

Olbrycht (Red.), Edukacja kulturalna: wybrane obszary (s. 78 – 106). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Smółka, L. (2017). Piękno jako wartość w przestrzeni pedagogicznej. Pedagogika

Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2/1 (10/1), 37-44.

Sprutta, J. (2007). Idea kalokagatii w starogreckim wychowaniu. Nauczyciel i Szkoła, 3-4

(36-37), 13- 20.

Suchodolski, B. (1947). Uspołecznienie kultury. Trzaska, Evert i Michalski.

Szajda, M. (2021). Piękno jako przedsionek transcendencji. Rozważania w perspektywie

twórczości Albrechta Dürera. W: M. Szajda i A. Pawłowska (Red.), Człowiek w przestrzeni sztuki. Tom II. Wokół piękna (s. 15 – 39). Wydawnictwo Akademii Sztuki w Szczecinie.

Szajda, M. (2012). Sztuka mądrości. Starożytność. Wydawnictwo Akademii Sztuki w

Szczecinie.

Śliwerski, B. (2019). Filozofia kordialna ukraińskiej pedagogiki serca Wasyla

Suchomlińskiego. Znanija Ukrainy.

Śliwerski, B. (2011). Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki.

Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Śnieżyński, M. (2013). Piękno-zagubiona (utracona) perła polskiej edukacji. W I. Adamek, Z. Szarota, E. Żmijewska (Red.), Wartości w teorii i praktyce edukacyjnej (s. 130-139). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.

Szuman, S. (1975). O sztuce i wychowaniu estetycznym. WSiP.

Tomkiewicz, A., Smolińska, J. (1996). Rola sztuki w wychowaniu człowieka w poglądach Stefana Szumana. Roczniki Nauk Społecznych. Tom XXIV, zeszyt 2, 69- 89.

Torowska, J. (1997). Oddziaływania wychowawcze rodziny w zabytkowym parku. W J. Samek (Red.), Sztuka i pedagogika: materiały sesji naukowych w latach 1994-1995, tom 1, (s. 129-133). Staraniem Zakładu Wychowania przez Sztukę Instytutu Pedagogiki UJ. Pobrane 8, kwietnia, 2023 z: Oddziaływania wychowawcze rodziny w zabytkowym parku (uj.edu.pl).

Torowska, J. (1996). Zabytkowy park jako środowisko wychowawcze. W. T. Aleksander (Red.), Wybrane problemy edukacji i wychowania dorosłych w okresie przekształceń ustrojowych (s. 109-124). Impuls.

Tytko, M.M. (2015). Elementy teorii człowieka w koncepcji wychowawczej ks. Franciszka Karola Blachnickiego. Część 2. Kultura i Wychowanie, 9(1), 8-30.

Wasyłyk, E. (2021). Piękno artystyczne jako logiczna funkcja umysłu afirmującego. W M. Szajda, A. Pawłowska (Red.), Człowiek w przestrzeni sztuki. Tom II. Wokół Piękna (s. 57-68). Wydawnictwo Akademii Sztuki w Szczecinie.

Wojnar, I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Wojnar, I. (1976). Teoria wychowania estetycznego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojtyła, W. (2016). Wychowywać do piękna. Zeszyty Formacji Katechetów. Integralne wychowanie w katechezie szkolnej w kontekście Roku Miłosierdzia, 64(4), 5-11.

Wołoszyn, S. (Red.). (1998). Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Tom III, Księga pierwsza. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Zając, W. (2008). Piękno jako wartość: konteksty pedagogiczne. Chowanna, 1, 57-70.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.3.151-166
Data publikacji: 2023-11-30 15:08:38
Data złożenia artykułu: 2023-05-12 01:39:06


Statystyki


Widoczność abstraktów - 425
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 200

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2023 Sylwia Jaronowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.