Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail „Nieważne, ile mam lat…” – subiektywny wiek 50-letnich kobiet w okresie menopauzalnym
Streszczenie w języku polskim
Samoocena jest subiektywnym przekonaniem jednostki na własny temat. Nie ma charakteru statycznego, stąd zasadne jest zbadanie jej w okresie menopauzalnym, w którym kobiety mierzą się z fizyczną i psychospołeczną rekonstrukcją własnego ja. Objawy menopauzalne, w zależności od stopnia ich nasilenia, mogą wpływać na funkcjonowanie jednostki na wielu płaszczyznach. Obok samooceny zbadano również subiektywny wiek respondentek, czyli ich indywidualną ocenę liczby przeżytych lat oraz wyglądu ciała w relacji do wieku chronologicznego. Celem przeprowadzonych badań było opisanie swoistości związku pomiędzy intensywnością objawów menopauzalnych 50-letnich kobiet a ich samooceną oraz różnicowania poziomu samooceny badanych kobiet przez ich subiektywnie odczuwany wiek. Osobami badanymi były kobiety (N = 90) w przedziale wiekowym 50–59 lat (M = 52,72; SD = 2,56), będące w okresie menopauzy. W pomiarze wykorzystano Skalę Samooceny Rosenberga (SES) w polskiej adaptacji Dzwonkowskiej, Lachowicz-Tabaczek i Łaguny oraz Skalę Oceny Objawów Menopauzy (MRS). W celu zbadania subiektywnego wieku respondentek zadano im pytania otwarte dotyczące subiektywnego odczucia wieku i wyglądu. Wyniki badań wykazały, że poziom intensywności objawów menopauzy koreluje z poziomem samooceny respondentek. Dodatkowo odkryto istnienie zależności między wiekiem subiektywnym a samooceną, co może świadczyć o ochronnej funkcji posiadania obniżonego wieku subiektywnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Ambrosi-Randić, N., Nekić, M., Tucak Junaković, I. (2018). Felt Age, Desired, and Expected Lifetime in the Context of Health, Well-Being, and Successful Aging. International Journal of Aging and Human Development, 87(1), 33–51. DOI: 10.1177/0091415017720888
Baumeister, R.F., Smart, L., Boden, J.M. (1996). Relation of Threatened Egotism to Violence and Aggression: The Dark Side of High Self-Esteem. Psychological Review, 103(1), 5–33. DOI: 10.1037/0033-295x.103.1.5
Bennett, E.V., Hurd Clarke, L., Kowalski, K.C., Crocker, P.R.E. (2017). From Pleasure and Pride to the Fear of Decline: Exploring the Emotions in Older Women’s Physical Activity Narratives. Psychology of Sport and Exercise, 33, 113–122. DOI: 10.1016/j.psychsport.2017.08.012
Bielawska-Batorowicz, E. (2016). Psychologiczne aspekty menopauzy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Błachnio, A. (2019). Potencjał osób w starości. Poczucie jakości życia w procesie starzenia się. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Brodowska, A., Laszczyńska, M., Starczewski, A. (2006). Rola apoptozy w komórkach jajnika. Postępy Biologii Komórki, 33, 35–44.
Chedraui, P., Pérez-López, F.R., Mendoza, M., Leimberg, M.L., … Hidalgo, L. (2010). Assessment of Self-Esteem in Mid-Aged Women. Maturitas, 66(1), 77–82. DOI: 10.1016/j.maturitas.2010.01.008
Coall, D., Hertwig, R. (2010). Grandparental Investment: Past, Present, and Future. Behavioral and Brain Sciences, 33(1), 1–19. DOI: 10.1017/S0140525X09991105
Czarnecka-Iwańczuk, M., Stanisławska-Kubiak, M., Mojs, E., Wilczak, M., Samborski, W. (2012). Objawy menopauzy a satysfakcja z życia i samoocena wśród kobiet. Menopause Review/Przegląd Menopauzalny, 11(6), 468–473. DOI: 10.5114/pm.2012.32539
Deeks, A.A., McCabe, M.P. (2001). Menopausal Stage and Age and Perceptions of Body Image. Psychology & Health, 16(3), 367–379. DOI: 10.1080/08870440108405513
Dębski, R., Paszkowski, T., Pawelczyk, L., Pertyński, T. (2010). Terapia hormonalna okresu menopauzalnego – stan wiedzy w 2010 r. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy. Menopause Review/Przegląd Menopauzalny, 9(3), 121–127.
Diehl, M., Wahl, H.W., Barrett, A.E., Brothers, A.F., … Wurm, S. (2014). Awareness of Aging: Theoretical Considerations on an Emerging Concept. Developmental Review, 34(2), 93–113. DOI: 10.1016/j.dr.2014.01.001
Diehl, M., Wahl, H.-W., Brothers, A., Miche, M. (2015). Subjective Aging and Awareness of Aging: Toward a New Understanding of the Aging Self. Annual Review of Gerontology and Geriatrics, 35(1), 1–28. DOI: 10.1891/0198-8794.35.1
Domm, J.A., Parker, E.E., Reed, G.W., German, D.C., Eisenberg, E. (2000). Factors Affecting Access to Menopause Information. Menopause, 7(1), 62–67. DOI: 10.1097/00042192-200007010-00010
Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: PTP.
Erbil, N. (2018). Attitudes Towards Menopause and Depression, Body Image of Women during Menopause. Alexandria Journal of Medicine, 54(3), 241–246. DOI: 10.1016/j.ajme.2017.05.012
Galambos, N.L., Turner, P.K., Tilton-Weaver, L.C. (2005). Chronological and Subjective Age in Emerging Adulthood: The Crossover Effect. Journal of Adolescent Research, 20(5), 538–556. DOI: 10.1177/0743558405274876
Gove, W.R., Ortega, S.T., Style, C.B. (1989). The Maturational and Role Perspectives on Aging and Self Through the Adult Years: An Empirical Evaluation. American Journal of Sociology, 94(5), 1117–1145. DOI: 10.1086/229113
Hawkes, K., O’Connell, J.F., Jones, N.G., Alvarez, H., Charnov, E.L. (1998). Grandmothering, Menopause, and the Evolution of Human Life Histories. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 95(3), 1336–1339. DOI: 10.1073/pnas.95.3.1336
Heatherton, T.F., Wyland, C.L. (2003). Assessing Self-Esteem. W: S.J. Lopez, C.R. Snyder (Eds.), Positive Psychological Assessment: A Handbook of Models and Measures (s. 219–233). Washington: American Psychological Association. DOI: 10.1037/10612-014
Heinemann, L.A.J., Potthoff, P., Schneider, H.P.G. (2003). International Versions of the Menopause Rating Scale (MRS). Health and Quality of Life Outcomes, 1. DOI: 10.1186/1477-7525-1-28
Heinemann, L.A.J., DoMinh, T., Strelow, F., Gerbsch, S., Schnitker, J., Schneider, H.P.G. (2004). The Menopause Rating Scale (MRS) as Outcome Measure for Hormone Treatment? A Validation Study. Health and Quality of Life Outcomes, 2. DOI: 10.1186/1477-7525-2-67
Herman, A. (2017). Przeciwdziałanie zjawisku ageizmu na przykładzie miasta Lublin. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 30(4), 159–167. DOI: 10.17951/j.2017.30.4.159
Jarecka, K. (2016). Zmiany hormonalne u kobiet w wieku średnim a ich funkcjonowanie psychospołeczne. Psychologiczne Zeszyty Naukowe, (2), 51–66.
Kaczmarek, M. (2007). The Timing of Natural Menopause in Poland and Associated Factors. Maturitas, 57(2), 139–153. DOI: 10.1016/j.maturitas.2006.12.001
Kawala, K. (2023). Samoocena a gotowość do zachowań asertywnych wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 36(1), 93–108. DOI: 10.17951/j.2023.36.1.93-108
Khademi, S., Cooke, M.S. (2003). Comparing the Attitudes of Urban and Rural Iranian Women Toward Menopause. Maturitas, 46(2), 113–121. DOI: 10.1016/s0378-5122(03)00182-8
Kotter-Grühn, D., Kleinspehn-Ammerlahn, A., Gerstorf, D., Smith, J. (2009). Self-Perceptions of Aging Predict Mortality and Change with Approaching Death: 16-Year Longitudinal Results from the Berlin Aging Study. Psychology and Aging, 24(3), 654–667. DOI: 10.1037/a0016510
Kubacka-Jasiecka, D. (2021). Doświadczenie menopauzy a współczesny czas kryzysu „przełomu życia” u kobiet i mężczyzn. W: M. Majczyna (red.), Rozświetlenia. Wyzwania psychologiczne w czasie przełomu. Część I: Stres i jakość życia (s. 113–140). Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Kuhle, B.X. (2007). An Evolutionary Perspective on the Origin and Ontogeny of Menopause. Maturitas, 57(4), 329–337. DOI: 10.1016/j.maturitas.2007.04.004
Lawlor, D.A., Ebrahim, S., Smith, G.D. (2003). The Association of Socio-Economic Position Across the Life Course and Age at Menopause: The British Women’s Heart and Health Study. BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 110(12), 1078–1087. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2003.02519.x
Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, 2(4), 164–176.
Melby, M.K., Sievert, L.L, Anderson, D., Makhlouf Obermeyer, C. (2011). Overview of Methods Used in Cross-Cultural Comparisons of Menopausal Symptoms and Their Determinants: Guidelines for Strengthening the Reporting of Menopause and Aging (STROMA) Studies. Maturitas, 70(2), 99–109. DOI: 10.1016/j.maturitas.2011.07.011
Mirucka, B., Bielecka, U., Kisielewska, M. (2017). Znaczenie wieku realnego i wieku subiektywnego w doświadczaniu siebie cielesnego przez osoby w okresie senioralnym. Polskie Forum Psychologiczne, 22(1), 159–175.
Morton, R.A., Stone, J.R., Singh, R.S. (2013). Mate Choice and the Origin of Menopause. PLOS Computational Biology, 9(6). DOI: 10.1371/journal.pcbi.1003092
Mruk, C.J. (2013). Defining Self-Esteem as a Relationship between Competence and Worthiness: How a Two-Factor Approach Integrates the Cognitive and Affective Dimensions of Self-Esteem. Polish Psychological Bulletin, 44(2), 157–164. DOI: 10.2478/ppb-2013-0018
Nowakowska, I., Rasińska, R., Głowacka, M.D. (2015). Analiza związku objawów okołomenopauzalnych z funkcjonowaniem zawodowym i poczuciem satysfakcji z życia – subiektywne postrzeganie zależności przez kobiety w wieku 40+. Medycyna Pracy, 66(3), 351–358. DOI: 10.13075/mp.5893.00243
Olchowska-Kotala, A. (2018). Body Esteem and Self-Esteem in Middle-Aged Women. Journal of Women & Aging, 30(5), 417–427. DOI: 10.1080/08952841.2017.1313012
Pertyński, T., Stachowiak, G. (2006). Menopause – Facts and Controversies. Endokrynologia Polska, 57(5), 525–534.
Potthoff, P., Heinemann, L.A., Schneider, H.P., Rosemeier, H.P., Hauser, G.A. (2000). The Menopause Rating Scale (MRS II): Methodological Standardization in the German Population. Zentralblatt fur Gynakologie, 122(5), 280–286.
Reboussin, B.A., Rejeski, W.J., Martin, K.A., Callahan, K., … Sallis, J.F. (2000). Correlates of Satisfaction with Body Function and Body Appearance in Middle- and Older Aged Adults: The Activity Counseling Trial (ACT). Psychology & Health, 15(2), 239–254. DOI: 10.1080/08870440008400304
Robins, R.W., Trzesniewski, K.H. (2005). Self-Esteem Development Across the Lifespan. Current Directions in Psychological Science, 14(3), 158–162. DOI: 10.1111/j.0963- 7214.2005.00353.x
Rosemeier, H.P., Schultz-Zehden, B. (2001). Psychological Aspects of Menopause. Menopause-Andropause: Hormone Replacement Therapy Through the Ages. Gablitz: Krause & Pachernegg GmbH.
Rubin, D.C., Berntsen, D. (2006). People Over Forty Feel 20% Younger Than Their Age: Subjective Age Across the Lifespan. Psychonomic Bulletin & Review, 13, 776–780. DOI: 10.3758?BF03193996
Rubinstein, H.R., Foster, J.L. (2013). ‘I Don’t Know Whether It Is to Do with Age or to Do with Hormones and Whether It Is Do with a Stage in Your Life’: Making Sense of Menopause and the Body. Journal of Health Psychology, 18(2), 292–307. DOI: 10.1177/1359105312454040
Rumianowski, B., Brodowska, A., Karakiewicz, B., Grochans E., … Laszczyńska, M. (2012). Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet. Menopause Review/Przegląd Menopauzalny, 11(5), 412–416. DOI: 10.5114/pm.2012.31468
Schafer, R.B., Keith, P.M. (1999), Change in Adult Self-Esteem: A Longitudinal Assessment. British Journal of Social Psychology, 38(3), 303–314. DOI: 10.1348/014466699164185
Schneider, H.P.G., Heinemann, L.A.J., Rosemeier, H.P., Potthoff, P., Behre, H.M. (2000). The Menopause Rating Scale (MRS): Reliability of Scores of Menopausal Complaints. Climacteric, 3(1), 59–64. DOI: 10.3109/13697130009167600
Sheng, H. (2023). Exploring the Effects of Chinese Mother Jealousy on Adolescent Daughters: An Analysis Based on Online Interview Data. Journal of Humanities and Social Sciences Studies, 5(10), 35–41. DOI: 10.32996/jhsss.2023.5.10.5
Stephan, Y., Chalabaev, A., Kotter-Grühn, D., Jaconelli, A. (2013). “Feeling Younger, Being Stronger”: An Experimental Study of Subjective Age and Physical Functioning Among Older Adults. Journals of Gerontology: Series B, 68(1), 1–7. DOI: 10.1093/geronb/gbs037
Stephan, Y., Sutin, A.R., Terracciano, A. (2015). How Old Do You Feel? The Role of Age Discrimination and Biological Aging in Subjective Age. PloS One, 10(3). DOI: 10.1371/journal.pone.0119293
Stice, E. (1994). Review of the Evidence for a Sociocultural Model of Bulimia Nervosa and an Exploration of the Mechanisms of Action. Clinical Psychology Review, 14(7), 633–661. DOI: 10.1016/0272-7358(94)90002-7
Szpitalak, M., Polczyk, R. (2015). Samoocena. Geneza, struktura, funkcje i metody pomiaru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tiggemann, M., Slevec, J. (2012). Appearance in Adulthood. W: N. Rumsey, D. Harcourt (Eds.), Oxford Handbook of the Psychology of Appearance (s. 142–159). Oxford: Oxford Academic. DOI: 10.1093/oxfordhb/9780199580521.013.0014
Trempała, J. (2014). Ageizm a funkcjonowanie i rozwój ludzi starszych. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy. Nauki Społeczne, (1), 9–22.
Trempała, J., Kielar-Turska, M., Niemczyński, A., Czerwińska-Jasiewicz, M. (red.). (2018). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Veeninga, A.T., Kraaimaat, F.W. (1995). A Multifactorial Approach to Complaints during the Climacteric. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 13(2), 69–77. DOI: 10.1080/02646839508403237
Weiss, D., Lang, F.R. (2012). “They” Are Old but “I” Feel Younger: Age-Group Dissociation as a Self-Protective Strategy in Old Age. Psychology and Aging, 27(1), 153–163. DOI: 10.1037/a0024887
Weiss, D., Sassenberg, K., Freund, A.M. (2013). When Feeling Different Pays Off: How Older Adults Can Counteract Negative Age-Related Information. Psychology and Aging, 28(4), 1140–1146. DOI: 10.1037/a0033811
Włodarczyk, M., Dolińska-Zygmunt, G. (2017). Role of the Body Self and Self-Esteem in Experiencing the Intensity of Menopausal Symptoms. Psychiatria Polska, 51(5), 909–921. DOI: 10.12740/PP/68136
World Health Organization (WHO). (1996). Research on the Menopause in the 1990s: Report of a WHO Scientific Group. World Health Organization Technical Report Series, 866, 1–107.
World Health Organization (WHO). (2001). Obesity: Preventing and Managing the Global Epidemic: Report of WHO Consultation. Pobrane z: https://apps.who.int/iris/handle/10665/42330
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.1.73-88
Data publikacji: 2024-06-27 07:56:29
Data złożenia artykułu: 2023-07-15 12:06:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Natalia Śluzek, Aleksandra Błachnio
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.