Kilka uwag o charakterze i zasadach wymiaru kar dyscyplinarnych orzekanych w stosunku do sędziów sądów powszechnych w służbie czynnej

Joanna Bodio

Streszczenie w języku polskim


Ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw dokonano zmian w katalogu kar dyscyplinarnych przewidzianych dla sędziów sądów powszechnych oraz w zasadach ich orzekania poprzez wprowadzenie art. 109 § 1a Prawa o ustroju sądów powszechnych. Pomimo wspólnego elementu represyjnego, kary dyscyplinarne różnią się między sobą charakterem i stopniem dolegliwości. W katalogu kar dyscyplinarnych stopniowane są one od najłagodniejszej do najsurowszej, od wychowawczej przez coraz bardziej represyjne, na karze eliminacyjnej kończąc. Pierwszą grupę stanowią kary najłagodniejsze – upomnienie i nagana, które koncentrują się na aspekcie etyczno-wychowawczym. Drugą grupę stanowią kary bardziej represyjne o charakterze finansowym – obniżenie wynagrodzenia zasadniczego o 5%–50% na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat oraz kara pieniężna. Trzecią grupę stanowią kary dotyczące stosunku służbowego sędziego, które wstrzymują rozwój jego kariery zawodowej – usunięcie z zajmowanej funkcji i przeniesienie na inne miejsce służbowe. Czwartą grupę stanowi kara o charakterze eliminacyjnym – złożenie sędziego z urzędu. Przeprowadzona analiza wskazuje na istniejącą tendencję do stosowania przez sądy dyscyplinarne zasad i instytucji z części ogólnej Kodeksu karnego, jak np. założenia wymiaru kary.


Słowa kluczowe


kary dyscyplinarne; sędzia sądu powszechnego; zasady wymiaru kar dyscyplinarnych; Prawo o ustroju sądów powszechnych

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Bodio J., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów sądów powszechnych a odpowiedzialność dyscyplinarna radców prawnych, „Radca Prawny” 2005, nr 1.

Bojańczyk A., Z problematyki relacji między odpowiedzialnością dyscyplinarną a karną (na przykładzie odpowiedzialności dyscyplinarnej zawodów prawniczych), „Państwo i Prawo” 2004, z. 9.

Buchała K., Założenia modelu sankcji karnych i ich orzekania według projektu kodeksu karnego, [w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1993.

Czarnecki P., Postępowanie dyscyplinarne wobec osób wykonujących prawnicze zawody zaufania publicznego, Legalis 2013.

Czarnecki P., Stosowanie kodeksu karnego w postępowaniach dyscyplinarnych, „Państwo i Prawo” 2017, z. 10.

Czeszejko Z., Krzemiński Z., Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów, Warszawa 1971.

Dudka K., Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego w postępowaniu dyscyplinarnym wobec notariuszy, „Rejent” 2010, nr 3 (specjalny).

Ereciński T., Gudowski J. (red.), Iwulski J., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2009.

Gardocki L., Prawnokarna problematyka sędziowskiej odpowiedzialności dyscyplinarnej, [w:] Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, Kraków 2006.

Gardocki L., Wstęp do orzecznictwa Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, 2002, nr 1–2, Warszawa 2003.

Giezek J., Sportowe sankcje dyscyplinarne, [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, red. A. Szwarc, Poznań 2001.

Giętkowski R., Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim, Gdańsk 2013.

Gniatkowski M., Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie – kary dyscyplinarne i ich charakter prawny, „Studia Prawnicze” 2004, z. 2.

Gudowski J., Urząd sędziego w prawie o ustroju sądów powszechnych, „Przegląd Sądowy” 1994, nr 11–12.

Kołecki B., Komentarz do art. 109, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, red. I. Hayduk-Hawrylak, Legalis 2018.

Korózs Ł., Sztorc M., Ustrój sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2002.

Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziego za wykroczenie, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, t. 2, LEX/el. 2012.

Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów. Komentarz, Warszawa 2005.

Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2016.

Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów w świetle ustawy z 27.07.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych – kwestie procesowe i materialne, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2017, nr 2.

Kozielewicz W., Wypych P., Analiza orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych, w których wymierzono bądź żądano wymierzenia kary dyscyplinarnej – złożenia sędziego z urzędu (okres 1 październik 2001 r. – 31 grudzień 2004 r.), OSNSD 2004, nr 2, poz. 89.

Kubiak J.R., Kubiak J., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, „Przegląd Sądowy” 1994, nr 4.

Leoński Z., Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie Polski Ludowej, Poznań 1959.

Majewski J., O ustawowym zagrożeniu i innych pojęciach związanych z nadzwyczajnym wymiarem kary (w języku Kodeksu karnego), [w:] Nadzwyczajny wymiar kary. Materiały V Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2009.

Nikiel A., Czy dyscyplinarne przeniesienie sędziego jest zgodne z Konstytucją, „Rzeczpospolita PCD” 2009, nr 2.

Papke-Olszauskas K., Możliwość zaostrzenia kary w odwoławczym postępowaniu dyscyplinarnym. Glosa do uchwały SN z dnia 30 czerwca 2008 r., I KZP 11/08, „Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa” 2009, nr 4.

Paśnik J., Prawo dyscyplinarne w Polsce, Warszawa 2000.

Pawłowski S., Charakter prawny kary zakazu wykonywania wolnego zawodu, [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.

Sawiński J., Komentarz do art. 109, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, red. A. Górski, LEX/el. 2013.

Skwarcow M., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów oraz postępowanie przed rzecznikiem dyscyplinarnym na podstawie Prawa o ustroju sądów powszechnych (po ostatnich zmianach ustawowych i wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15.07.2021 r., C-791/19), „Przegląd Sądowy” 2021, nr 11–12.

Szwarc A.J., Znaczenie i problemy odpowiedzialności dyscyplinarnej w sporcie, [w:] Odpowiedzialność dyscyplinarna w sporcie, red. A.J. Szwarc, Poznań 2001.

Warzocha E., Niektóre zagadnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów sądów powszechnych, „Nowe Prawo” 1988, nr 1.

AKTY PRAWNE

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. 2020, poz. 2072).

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2017, poz. 1889 ze zm.).

Ustawa z dnia 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 190).

ORZECZNICTWO

Postanowienie SN z dnia 6 września 2000 r., III KKN 337/00, OSNKW 2000, nr 9–10, poz. 81.

Postanowienie SN z dnia 13 marca 2008 r., SNO 12/08, OSNSD 2008, poz. 37.

Uchwała SN z dnia 24 lutego 1999 r., I KZP 27/98, OSNKW 1999, nr 3–4, poz. 11.

Uchwała SN z dnia 4 marca 1999 r., III ZP 2/99, OSNAPiUS 2000, nr 6, poz. 213 z glosą A. Dubowik, OSP 2000, nr 6, poz. 99.

Uchwała SN z dnia 30 czerwca 2008 r., I KPZ 11/08, LEX nr 393991.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 8 września 2017 r., ASD 2/17, Legalis nr 1820514.

Wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 r., SNO 11/02, OSNKW 2002, nr 9–10, poz. 86.

Wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 r., SNO 13/02, LEX nr 470264.

Wyrok SN z dnia 27 stycznia 2003 r., SNO 60/02, OSNSD 2003, nr 1, poz. 22.

Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2005 r., SNO 30/05, OSNSD 2005, poz. 16.

Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2005 r., SNO 31/05, LEX nr 471922.

Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2005 r., SNO 60/05, LEX nr 471992.

Wyrok SN z dnia 27 lipca 2006 r., SNO 34/06, LEX nr 568942.

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2006 r., SNO 67/06, OSNSD 2006, poz. 70.

Wyrok SN z dnia 14 lutego 2007 r., SNO 77/06, OSNSD 2007, poz. 3.

Wyrok SN z dnia 27 marca 2007 r., SNO 13/07, LEX nr 471820.

Wyrok SN z dnia 29 czerwca 2007 r., SNO 37/07, LEX nr 471784.

Wyrok SN z dnia 27 sierpnia 2007 r., SNO 47/07, LEX nr 319875.

Wyrok SN z dnia 17 stycznia 2008 r., SNO 88/07, Legalis nr 511887.

Wyrok SN z dnia 14 maja 2008 r., SNO 28/08, OSNSD 2008, poz. 51.

Wyrok SN z dnia 28 maja 2008 r., SNO 34/08, OSNSD 2008, poz. 54.

Wyrok SN z dnia 17 czerwca 2008 r., SNO 46/08, LEX nr 1288909.

Wyrok SN z dnia 28 października 2008 r., SNO 84/08, LEX nr 1289009.

Wyrok SN z dnia 29 października 2009 r., SNO 81/09, Legalis nr 303969.

Wyrok SN z dnia 15 marca 2010 r., SNO 10/10, LEX nr 1288781.

Wyrok SN z dnia 21 czerwca 2012 r., SNO 30/12, Legalis nr 558674.

Wyrok SN z dnia 17 lipca 2012 r., SNO 35/12, Legalis nr 549957.

Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2013 r., SNO 56/12, Legalis nr 1364822.

Wyrok SN z dnia 13 czerwca 2014 r., SNO 18/14, Legalis nr 1045732.

Wyrok SN z dnia 24 września 2014 r., SNO 42/14, Legalis nr 1092071.

Wyrok SN z dnia 1 października 2015 r., SNO 56/15, Legalis nr 1337384.

Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2017 r., SNO 5/17, Legalis nr 1612009.

Wyrok SN z dnia 15 listopada 2017 r., SNO 35/17, Legalis nr 1715419.

Wyrok SN z dnia 7 grudnia 2017 r., SNO 42/17, Legalis nr 1704950.

Wyrok SN-SD z dnia 11 lutego 2003 r., SNO 4/03, OSNSD 2003, nr 1, poz. 5.

Wyrok SN-SD z dnia 20 marca 2003 r., SNO 11/03, OSNSD 2003, nr 1, poz. 9.

Wyrok SN-SD z dnia 9 maja 2003 r., SNO 20/03, OSNSD 2003, nr 1, poz. 11.

Wyrok SN-SD z dnia 22 października 2003 r., SNO 22/03, OSNSD 2003, nr 2, poz. 57.

Wyrok SN-SD z dnia 15 września 2004 r., SNO 32/04, OSNSD 2004, nr 2, poz. 38.

Wyrok SN-SD z dnia 23 czerwca 2005 r., SNO 31/05, OSNSD 2005, nr 1, poz. 17.

Wyrok TK z dnia 18 października 2010 r., K 1/09, OTK-A 2010, nr 8, poz. 76.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2021.68.2.47-69
Data publikacji: 2022-06-14 17:29:28
Data złożenia artykułu: 2022-02-14 17:48:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 658
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1899

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Joanna Bodio

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.