Rozwiązywanie sporów gospodarczo-politycznych w stosunkach międzynarodowych na przykładzie regulacji Światowej Organizacji Handlu – zarys problematyki
Streszczenie w języku polskim
Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organization, wcześniejszy Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu – GATT) to organizacja międzynarodowa o charakterze gospodarczym, której misją jest łagodzenie i niwelowanie przeszkód w handlu międzynarodowym. Realizując ustanowione w statucie zasady, sygnowane przez wszystkie 164 państwa członkowskie, organizacja ta ma wiele narzędzi do kształtowania międzynarodowych stosunków gospodarczych. Pomimo wielu perturbacji w jej działalności w ostatnich dekadach, jak również licznych porażek oraz negatywnych ocen części środowiska międzynarodowego pozostaje ona jedyną organizacją o zasięgu globalnym z ugruntowanymi metodami rozwiązania sporów na tle gospodarczym. Celem niniejszego artykułu jest próba analizy roli WTO w rozwiązywaniu sporów wśród jej państw członkowskich na tle gospodarczym poprzez zbadanie wybranych narzędzi, w tym mediacji. Zostały przeanalizowane wybrane przykłady takich działań. Należy zauważyć, że mediacje pełnią istotną rolę w palecie narzędzi rozwiązywania sporów międzynarodowych i są wykorzystywane przez WTO dla integracji państw członkowskich wokół liberalizacji i porządkowania zasad handlu międzynarodowego. WTO poprzez swe działania łagodzące spory stanowi ważne forum budowy relacji globalnych.
Słowa kluczowe: Światowa Organizacja Handlu; Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu; mediacje; arbitraż; rozstrzyganie sporówPełny tekst:
PDFBibliografia
Arbitrations under Article 21.3(c) of the DSU, https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/arbitrations_e.htm [dostęp: 18.12.2023].
Boeing-Airbus Dispute: a Truce in the Air Industry, „Reuters”, 17.06.2021, https://www.reuters.com/graphics/EU-USA/TRADE/jznvnwagwpl/ [dostęp: 18.12.2023].
Corporal J. WTO Reform: the Beginning of the End or the End of the Beginning?, „CSIS” 2018, https://www.csis.org/analysis/wto-reform-beginning-end-or-end-beginning [dostęp: 18.12.2023].
Davey W.J., WTO Dispute Settlement: Crown Jewel or Costume Jewelry?, „World Trade Review” 2022, no. 21.
Dispute Settlement, https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_e.htm [dostęp: 18.12.2023].
Hunter Jr R.J., Lozada H.R., Shannon J.H, The Debate on Reforms of the WTO Appellate Process: A Proxy for a More Serious Discussion of the Future of the WTO, „Economics and Business Quarterly Reviews” 2023, no. 1.
India, US Mutually Resolve All Six Trade Disputes at WTO: Official, „The New Indian Express”, 17.07.2023, https://www.newindianexpress.com/business/2023/Jul/17/india-us-mutually-resolve-all-six-trade-disputes-at-wto-official-2595812.html [dostęp: 17.12.2023].
Jacyk D., The Integration of Article 25 Arbitration in WTO Dispute Settlement: The Past, Present and Future, „Australian International Law Journal” 2008, vol. 15, https://www.austlii.edu.au/au/journals/AUIntLawJl/2008/11.pdf [dostęp: 18.12.2023].
Kelsey J., The Illegitimacy of Joint Statement Initiatives and Their Systemic Implications for the WTO, „Journal of International Economic Law” 2022, no. 25.
Kisiel-Łowczyc A.B., Współczesna gospodarka światowa, Gdańsk 2003.
Klein M., WTO-Reform: Formale Regelgleichheit reicht nicht aus, alle Mitgliedsländer brauchen gleiche wirtschaftliche Chancen, „Wirtschaftsdienst” 2020, nr 100(5), https://www.wirtschaftsdienst.eu/inhalt/jahr/2020/heft/5/beitrag/wto-reform-formale-regelgleichheit-reicht-nicht-aus-alle-mitgliedslaender-brauchen-gleiche-wirtschaftliche-chancen.html [dostęp: 15.11.2023].
Members and Observers, https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm [dostęp: 17.12.2023].
Paszak P., Wojna handlowa Chiny-USA: geneza, przebieg, skutki, Raport specjalny Warsaw Institute, 5.08.2021, https://warsawinstitute.org/pl/wojna-handlowa-chiny-usa-geneza-przebieg-skutki/ [dostęp: 19.12.2023].
Rewizorski M., The WTO Legal System. Volume 1. The WTO Legal Texts and Political Declarations, Kołobrzeg 2010.
Rewizorski M., WTO i gospodarka światowa w dobie globalizacji, Koszalin 2011.
Stępień-Trela A., Procedura rozstrzygania sporów w Światowej Organizacji Handlu, Warszawa 2014.
Tomaszewska P., Tomaszewska S., Potencjalna „wojna handlowa” między Chinami a Stanami Zjednoczonymi i jej makroekonomiczne konsekwencje, „Społeczeństwo i Polityka” 2019, nr 4.
United States Announces Major Resolution on Key Trade Issues with India, 22.06.2023, https://ustr.gov/about-us/policy-offices/press-office/press-releases/2023/june/united-states-announces-major-resolution-key-trade-issues-india [dostęp: 17.12.2023].
United States – Measures Affecting Trade in Large Civil Aircraft – Second Complaint, https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/cases_e/ds353_e.htm [dostęp: 18.12.2023].
Van der Loo, G., Getting the WTO Dispute Settlement and Negotiating Function Back on Track: Reform Proposals and Recent Developments, „Leuven Centre for Global Governance Studies Working Paper Series” 2022, no. 232.
VanGrasstek C., The History and Future of The World Trade Organization, Geneva 2013.
Weiniger M., Sewlikar A., Arbitrating WTO Disputes, „Kluwer Arbitraion Blog”, https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2018/07/03/arbitrating-wto-disputes/ [dostęp: 18.12.2023].
Wnukowski D., Wąsiński M., Konsekwencje umowy handlowej „pierwszej fazy” USA-Chiny, „Biuletyn PISM”, 25.02.2020, nr 31, https://pism.pl/upload/images/artykuly/3726ac13-ee2f-4874-b-9d5-78690dae99c7//1582640194918.pdf [dostęp 19.12.2023].
World Trade Statistical Review 2023, WTO 2023.
Zimmermann T.A., Negotiating the Review of the WTO Dispute Settlement Understanding, London 2006.
Akty prawne
Havana Charter for an International Trade Organization, [w:] Final Act of the United Nations Conference on Trade and Employment, Hawana, kwiecień 1948, https://treaties.un.org/doc/source/docs/E_CONF.2_78-E.pdf [dostęp: 16.12.2023].
Marrakesh Agreement Establishing the World Trade Organization, https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/04-wto_e.htm [dostęp: 15.12.2023].
The General Agreement on Tariffs and Trade (1947), https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/gatt47_01_e.htm [dostęp: 15.12.2023].
Understanding on Rules and Procedures Governing the Settlement of Disputes (DSU), https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/28-dsu_e.htm#25 [dostęp: 18.12.2023].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/adr.v16i1.18800
Data publikacji: 2025-01-29 08:53:51
Data złożenia artykułu: 2025-01-29 08:28:35
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Polak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.