Паэтычная мадэль прозы Івана Пташнікава (на прыкладзе аповесці Лонва)

Beata Siwek

Аннотация


Артыкул прысвечаны праблеме паэтычнасці прозы Івана Пташнікава, якая ілюструец­ца адным з самых значных тэкстаў гэтага беларускага пісьменніка – аповесцю Лонва (1964). Гэты твор, які прадстаўляе гістарычныя падзеі (Другая сусветная вайна і яе наступствы), з’яўляецца выдатным прыкладам свядомага фармавання апавядальнай мовы, а таксама ды­ялогаў і маналогаў персанажаў на аснове стратэгій і метадаў, характэрных для паэтычных тэкстаў. Пра гэта сведчаць не толькі шматлікія метафары і параўнанні, за якімі пісьмен­нік хавае трагізм вайны, але і выдатная сінтаксічная арганізацыя, якая падкрэслівае но­выя семантычныя аспекты аналізаванага твора. Іван Пташнікаў вельмі ўмела аб’ядноўвае ў адносна кароткіх фрагментах тэксту розныя тыпы паўтораў (анафары, эпіфары, канка­тэнацыі), выкарыстоўвае гукавыя эфекты, якія вынікаюць з паўтарэння канкрэтных гукаў і складоў, дзякуючы чаму стварае cугестыўныя, насычаныя колерамі, гукамі і пахамі, пра­сторы, якія з’яўляюцца не столькі фонам для адлюстравання персанажаў і падзеяў, але якія ўдзельнічаюць у фарміраванні фабульных сэнсаў і значэнняў. Цікавым з’яўляецца факт аб’яднання з дапамогай гукавых і сінтаксічных канструкцый своеасаблівай моўнай і сты­лістычнай „звышарганізацыі”, апавядальнай структуры са структурай сюжэта. Адзінкавыя словы, паўтаральныя фразы, а таксама сістэматычна паўтаральныя стратэгіі і сінтаксічныя прыёмы (асабліва тыя, якія ствараюць так званую паэтыку атмасферы) аб’ядноўваюць дзве плоскасці тэксту і адначасова пашыраюць поле ягонай інтэрпрэтацыі. terpretacyjne.


Ключевые слова


паэтыка, апавядальныя стратэгіі, гукавая арганізацыя, прастора, рытм прозы

Полный текст:

PDF (Język Polski)

Литература


Andrajuk, Serafim. (2002). Iwan Ptasznikau. U: Uładzisłau Hniłamiodau (red.). Historyja biełaruskaj litaratury XX stahoddzia, tom 4, kniha 1 (s. 490-520). Minsk: Biełaruskaja nawuka. [Андраюк, Сэрафім. (2002). Іван Пташнікаў. У: Уладзіслаў Гніламёдаў (рэд.). Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя, том 4, кніга 1 (с. 490-520). Мінск: Беларуская навука].

Biarozkin, Ryhor. (1966). Prostaje życcio. Połymia, 12, s. 1967-1970. [Бярозкін, Рыгор. (1966). Простае жыццё. Полымя, 12, с. 1967-1970].

Bolecki, Włodzimierz. (1996). Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Kraków: Universitas.

Chażyjewa, Guziel. (2007). Ritm prozy: istorija i tieorija woprosa. Wiestnik Nowgorodksogo gosudarstwiennogo uniwiersiteta, 43, s. 73-76. [Хажиева, Гузель. (2007). Ритм прозы: история и теория вопроса. Вестник Новгородского государственного университета, 43, с. 73-76].

Czapliński, Przemysław. (1996). Nieepicki model prozy w literaturze najnowszej. Teksty Drugie, 5(41), s. 68-84.

Girszman, Michaił. (1982). Ritm chudożestwiennoj prozy. Moskwa: Sowietskij pisatiel. [Гиршман, Михаил. (1982). Ритм художественной прозы. Москва: Советский писатель].

Duszyna, Lubow. (1998). Ritm i smysł w litieraturnom prowizwiedienii. Saratow: Izdatielstwo Saratowskogo piedagogicznogo instituta. [Душина, Любовь. (1998). Ритм и смысл в литературном произведении. Саратов: Издательство Саратовского педагогичного института].

Kasperski, Edward (2016). William Faulkner: na skręcie stylów i poetyk. Tekstualia, 1(44), s. 9-36.

Nycz, Ryszard. (1984). Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Ptasznikau, Ihar. (1992). Łonwa. U: Ihar Ptasznikau. Zbor tworau u czatyroch tamach. Tom 3. Apowieść, raman. (s. 5-175). Minsk: Mastackaja litaratura. [Пташнікаў, Ігар. (1992). Лонва. У: Ігар Пташнікаў. Збор твораў ў чатырох тамах. Том 3. Аповесць, раман (с. 5-175). Мінск: Мастацкая літаратура].

Sławiński, Janusz. (1977). Semantyka wypowiedzi narracyjnej. W: Janusz Sławiński. Dzieło –Język - Tradycja. (). Warszawa:

Szlagowska, Anna. (2008). Poetyka ciszy – „muzyczna” proza Franza Kafki. Literaturoznawstwo: historia, teoria, metodologia, krytyka, 1(2), s. 165-171.

Walc, Jan. (1975). Nieepickie powieści Tadeusza Konwickiego. Pamiętnik Literacki, 66/1, s. 85-108.

Żuk, Ihar. (2003). Prazaiczny tekst: dynamika rytmicznaha isnawannia. Hrodna: HRDU. [Жук, Ігар. (2003). Празаічны тэкст: дынаміка рытмічнага існавання. Гродна: ГрДу].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.187-199
Date of publication: 2021-12-12 20:46:54
Date of submission: 2019-07-07 10:50:00


статистика


Видимость рефератов - 880
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2021 Beata Siwek

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.