Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego z 18 października 1621 roku
Streszczenie w języku polskim
Przedmiotem edycji źródłowej jest nieznany dotąd rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego spisany 18 października 1621 r. pod Lwowem w związku z przeprowadzonym popisem. Jak wiadomo, rejestry z popisów stanowią podstawowy rodzaj źródeł służący, badaniu organizacji, liczebności i funkcjonowania pospolitego ruszenia w dawnej Polsce. Ich wartość polega przede wszystkim na ukazaniu organizacji i liczebności pospolitego ruszenia powiatów, ziem i województw. Publikowany rejestr jest jedynym dotąd rejestrem pospolitego ruszenia z terenu województwa krakowskiego z okresu wojny chocimskiej 1621 r. Według niego obowiązek stawienia się w pospolitym ruszeniu osobiście wypełniło 67 szlachciców, 26 wystawiło poczty, ale nie brało osobistego udziału w wyprawie, 19 pocztów przysłały wdowy w związku z użytkowaniem dóbr mężowskich, z zamieszkanych przez drobną szlachtę dwu wsi wystawiono 2 konie, natomiast 3 miasta położone w obrębie obu księstw, tj. Oświęcim, Kęty i Wadowice dostarczyły łącznie 13 pieszych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła rękopiśmienne
Castrensia Cracoviensia Inscriptiones w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 191–192, 205, 222, 227, 278, 282, 303.
Castrensia Cracoviensia Relationes w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 31, 48, 117.
Castrensia Osviencimensia w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 101–102.
Terrestria Zatoriensia w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 2, 5–6.
Źródła drukowane
Acta expeditionum bellicalium palatinatus Calisiensis et Posnaniensis in Valachos et in Turcos a 1497–1498, red. M. Bobrzyński, Kraków 1882.
Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 1 (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932; t. 2 (1621–1660), wyd. A. Przyboś, Wrocław-Kraków 1955.
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, t. 1, cz. 2, wyd. W. Dworzaczek, Poznań 1962.
Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III, oprac. J. Dunin-Borkowski, M. Dunin-Wąsowicz, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie” 1908/1909, 1.
Gmiterek H., Rejestry szlachty ziemi chełmskiej z lat 1669–1672, „Rocznik Chełmski” 1996, 2.
Kozyrski R., Popisy (okazowania) szlachty w Rzeczypospolitej w II połowie XVII wieku. Popis Chełmian z 7 sierpnia 1649 roku, „Rocznik Chełmski” 2001, 7.
Lauda wiszeńskie 1572–1648, oprac. A. Prochaska, Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie, t. 20, Lwów 1909.
Leitgeber S., Spis szlachty powiatu kcyńskiego z 1621 roku, „Genealogia” 1995, 5.
Materiały do dziejów pospolitego ruszenia z lat 1497 i 1509, zebrane w części przez śp A. Pawińskiego, wyd. S. Kutrzeba, Archiwum Komisji Historycznej, t. 9, Kraków 1902.
Okazowania szlachty stężyckiej z lat 1648-1649, wyd. D. Kupisz, „Res Historica” 2007, 24.
Popis pospolitego ruszenia szlachty województwa lubelskiego z 1649 roku, wyd. J. Kus, „Region Lubelski” 1994–1996, 6 (8).
Popis powiatu chęcińskiego z 1621 roku, wyd. Z. Trawicka, „Kieleckie Studia Historyczne” 1985, 4.
Popis szlachty ziemi stężyckiej z 1696 roku, wyd. D. Kupisz, „Res Historica” 2004, 17.
Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629, oprac. W. Domin, J. Kolasa, E. Trzyna, S. Żyga, red. S. Inglot, Wrocław 1956.
Rejestr pospolitego ruszenia powiatu sandomierskiego z 1621 r., wyd. J. Pielas, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2004, 41.
Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r., oprac. A. Rachuba, Warszawa 2015.
Spis rycerstwa powiatu wizkiego i wąsoskiego, które uczestniczyło w wyprawie wołoskiej 1497, wyd. I.T. Baranowski, Warszawa 1913.
Starowolski S., Monumenta Sarmatarum, viam universae carnis ingressorum, Cracoviae 1655.
Szlachta ziemi wieluńskiej, biorąca udział w pospolitem ruszeniu pod Lwowem 1621 roku, wyd. Z[ygmunt] W[dowiszewski], „Miesięcznik Heraldyczny” 1930, 9.
Volumina legum, 1–3, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859.
Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. 1: Rejestry pospolitego ruszenia szlachty sandomierskiej z XVII wieku, wstęp i oprac. J. Pielas, Kielce 2009.
Literatura
Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, red. H. Rutkowski, Warszawa 2008.
Bibrzycki K., Palczowski Krzysztof, w: Polski Słownik Biograficzny, 25, 1980.
Bibrzycki K., Palczowski Zygmunt, w: Polski Słownik Biograficzny, 25, 1980.
Biliński W., Porębski /Porembski/ Mikołaj, w: Polski Słownik Biograficzny, 27, 1982.
Boniecki A., Herbarz polski, t. 1–14, Warszawa 1900–1911.
Byliński J., Przerębski /Przerembski/ Hieronim, w: Polski Słownik Biograficzny, 28, 1984–1985.
Dworzaczek W., Genealogia, cz. 2, Warszawa 1959.
Friedberg J., Pospolite ruszenie w Wielkopolsce w drugiej połowie XV wieku, Lwów 1900.
Gąsiorowski A., Pobór pospolitego ruszenia 1433 roku w Wielkopolsce, „Kwartalnik Historyczny” 1969, 76, 1.
Gerlach J., Pospolite ruszenie i obrona za Zygmunta I, w: Księga pamiątkowa ku czci Władysława Abrahama, t. 2, Lwów 1931.
Ginter K., Udział szlachty polskiej w pospolitym ruszeniu w XIV i XV wieku. Aspekty prawne i stan faktyczny, Kraków 2008.
Góźdź-Roszkowski K., Rozdawnictwo skonfiskowanych dóbr ziemskich w prawie polskim XV-XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1974.
Grabowski A., Starożytności historyczne polskie czyli pisma i pamiętniki do dziejów dawnej Polski, listy królów i znakomitych mężów, przypowieści, przysłowia itp., t. 1, Kraków 1840.
Hahn K., Pospolite ruszenie wedle uchwał sejmikowych ruskich od XVI do XVIII wieku, „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1928, 6, 4.
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Katalog Krajowego Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie, wyd. S. Kutrzeba, Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, t. 3, Kraków 1909.
Kowalska H., Leśniowolski Marcin, w: PSB, 17, 1972.
Kowalska H., Porębski /Porembski/ Baltazar, w: Polski Słownik Biograficzny, 37, 1996–1997.
Lubczyński M., Dzieje rodu Ligęzów do połowy XVII wieku, Kielce 1998 (mps pracy magisterskiej w archiwum Biblioteki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego).
Łętowski L., Katalog biskupów i kanoników krakowskich, t. 2, Kraków 1852.
Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok 2013.
Matuszewski J.S., Obowiązek służby wojskowej z dóbr ziemskich w Polsce do końca XV wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1976, 28, 2.
Nagielski M., Pospolite ruszenie szlachty w świetle kampanii zborowskiej i beresteckiej przeciwko Kozakom (1649–1651), „Studia Historyczno-Wojskowe” 2009, 3.
Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 1–10, Lipsk 1839–1842.
Ostrowski B., Pospolite ruszenie szlachty smoleńskiej w XVII wieku, „Acta Baltico-Slavica” 1980, 13.
Pawiński A., Rządy sejmikowe w Polsce 1572–1795 na tle stosunków województw kujawskich, wyd. 2, oprac. i wstęp H. Olszewski, Warszawa 1978.
Pielas J., Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. M. Przeniosło, Szydłowiec 2009.
Podhorodecki L., Kampania chocimska 1621 roku, cz. 2: Oblężenie Chocimia, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1965, 11, 1.
Podhorodecki L., Noj R., Wojna chocimska 1621 roku, Kraków 1979.
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym opisana przez A. Pawińskiego, t. 3: Małopolska, Źródła Dziejowe, t. 14, Warszawa 1886.
Przyboś A., Komorowski Mikołaj, w: Polski Słownik Biograficzny, 13, 1968–1969.
Przyboś K., Pisarzowski /Pisarzewski/ Jan, w: PSB, 26, 1981.
Spieralski Z., Wymiar służby w pospolitym ruszeniu, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1960, 6, 1.
Spieralski Z., Z problematyki szlacheckiego pospolitego ruszenia. Przyczynek do statutów Kazimierza Wielkiego, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1958, 4.
Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1–12, wyd. A.A. Kosiński, A. Włodarski, Warszawa 1904–1915.
Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urwanowicz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994.
Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670–1672, Lublin 2011.
Wierzbicki L.A., Uczestnicy wypraw pospolitego ruszenia koronnego w czasach panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Społeczeństwo Staropolskie. Seria Nowa, t. 4: Społeczeństwo a wojsko, Warszawa 2015.
Wierzbicki L.A., Wici na pospolite ruszenie w Koronie w latach 1669–1673, „Res Historica” 2008, 26.
Wilamowski J., Przyczynek do dziejów okazowań i pospolitego ruszenia w województwie płockim za Zygmunta III Wazy, „Studia Historyczno-Wojskowe” 2007, 2.
Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926, tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866, Radom 1928.
Wyczański A., Z dziejów reform skarbowo-wojskowych za Zygmunta I. Próby relucji pospolitego ruszenia, „Przegląd Historyczny” 1952, 43, 2.
Złota księga szlachty polskiej, t. 1–31, Poznań 1879–1908.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.42.353-377
Data publikacji: 2017-03-23 12:35:58
Data złożenia artykułu: 2016-04-19 12:15:10
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Jacek Pielas
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.