Teoretyczne problemy współczesnej historycznej polityki na Ukrainie
Streszczenie w języku polskim
W artykule rozpatrzono teoretyczne zagadnienia współczesnej polityki historycznej na Ukrainie. Najpierw podano określenie historycznej polityki jako instrumentu władzy państwowej dla poszerzenia i utwierdzenia dominujących interpretacji przeszłości. Następnie zanalizowano teoretyczne kwestie społecznych funkcji wiedzy historycznej i stwierdzono, że najważniejszą z nich jest społeczna tożsamość członków wspólnoty, która pragnie oddzielić się od innych wspólnot. Podkreślono, że historia występuje jako „biografia” wspólnoty lub osoby, a wiedza historyczna jako utwór ideologów tej wspólnoty. Przy tym wykorzystano teorię imputacji kulturowej polskiego historyka Wojciecha Wrzoska. Autor wprowadza też własną koncepcję ograniczeń historyka w rozumieniu i wyjaśnianiu przeszłości z pozycji współczesności w związku z tym, że bieżący stan poznawania stwarza możliwość oparcia się tylko na minionych wzorcach. W dalszej części scharakteryzowano trudności współczesnej ukraińskiej historiografii w kształtowaniu „normatywnego” obrazu Ukrainy, który przewidywałby projekcję przedmiotowości współczesnego państwa w jego przeszłość. Ukraińscy historycy muszą pokonywać wiele antyukraińskich mitów i stereotypów wytworzonych w ciągu stuleci przez sąsiadów Ukrainy, przede wszystkim Rosję i Polskę. Na końcu podano przykłady stopniowego obalenia przez ukraińskich badaczy ustalonych i poszerzonych historycznych stereotypów, zwłaszcza odnoszących się do konceptu „wielkiej wojny ojczyźnianej” oraz przeanalizowano przedsięwzięcia organów władzy Ukrainy w sprawie prowadzenia polityki historycznej po tzw. rewolucji godności i początku wojny rosyjsko-ukraińskiej, a zwłaszcza te związane z dekomunizacją i przywróceniem do społecznego historycznego dyskursu wojowników o niepodległość Ukrainy.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (Українська)Bibliografia
Afanas’ev Yu., Drugaya vojna. Istoriya i pamyat’, http://www.yuri-afanasiev.ru/articles/art_1996_59.htm [dostęp: 30 IX 2018].
Anisimov E. V., Istoricheskie korni imperskogo mushleniya v Rossii, http://src-h.slav.hokudai.ac.jp/sympo/Proceed97/Anisimov.html [dostęp: 30 IX 2018].
Gorenko O.M., Ukraїns’kyj metanarativ v epokhu propagandy, „Ukraїns’kyj istorychnyj zhurnal” 2014, 2.
Grynevich V., Mizh molotom i kovadlom, „Ukraїns’kyj tyzhden” 2013, 6.
Grynevich V.A., Danilenko V.M., Kul’chic’kyj S.V., Lisenko O.Ye, Radyans’kyj projekt dlya Ukraїny w: Ukraїna i Rosiya v istorychnij retrospektyvi. Narysy v 3-kh tomakh, t. 2, Kyїv 2004.
Hagen M. Von, Does Ukraine Have a History?, „Slavic Review” 1995, 3.
Istoricheskaya polityka v XXI veke: Sbornik statej, red. A. Miller, M. Lipman, Moskva 2012.
Kas’yanov G., Istorychna polityka 1889-kh – pochatku XXI st.: Ukraїna i postradyans’kyj prostir, „Ukraїna moderna” 2014, 21.
Kas’yanov G.V., Tolochko O.P., Natsional’ni istoriї ta suchasna istoriografiya: vyklyky i nebezpeky pry napysanni novoї istoriї Ukraїny, „Ukraїns’kyj istorychnyj zhurnal” 2012, 6.
Kul’chyts’kyj S.V., Parakhons’kyj B.O., Novitnij ukraїns’kyj derzhavotvorchyj protses, w: Ukraїna i Rosiya v istorychnij retrospektyvi. Narysy v 3-kh tomakh, t. 3, Kyїv 2004.
Kyrydon A., Geterotopiї pam’yati: teoretyko-metodologichni problemy studij pam’yati, Kyїv 2016.
Patrylyak I.K., Mizh dwoma provallyamy: Ukraїna v roky Drugoї svitovoї vijny, „Problemy vsesvitn’oї istoriї” 2016, 1.
Portonov A., Uprazhneniya s istoriej po-ukrainski, Moskva 2010.
Rokhas K.A.A., Istorriografiya v 20 veke. Istoriya i istoriki mezhdu 1848 i 2025 godami, Moskva 2008.
Stryjek T. Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość? Interpretacje dziejów narodowych w historiografii i debacie publicznej na Ukrainie 1991–2004, Warszawa 2007.
Ukraїna. Rezul’taty sotsiologichnogo doslidzhennya, provedenogo u ramkakh projektu «Zapochatkuvannya Natsional’nogo dialogu v Ukraїni» sichen’-cherven’ 2015, Kyїv 2015.
Ukraїna v drugij svitovij vijni: poglyad z XXI st. Istorychni narysy. U dvokh knigakh, kn. 1–2, Kyїv 2011.
Ukraїns’ka istoriografiya na zlami XX i XXI stolir’: zdobutky i problemy, Kolektyvna monografiya za red. L. Zashkil’nyaka, L’viv 2004.
Verstyuk V.F., Gorobets’ V.M., Tolochko O.P., Ukraїns’ki proekti v rosijs’kij imperiї w: Ukraїna i Rosiya v istorychnij retrospektyvi. Narysy v 3-kh tomakh, t. 1, Kyїv 2004.
Vijna i mif. Nevidoma Druga svitova, za zag. red. O. Zinchenka, V. V’yatrovycha, M. Majorova, Kharkiv 2016.
Wrzosek W., O myśleniu historycznym, Bydgoszcz 2009.
Yakovenko N., Narysy kryzovoї istoriografiї, „Krytyka” 2006, vol. 1–2.
Yevropa ta її bolisni minuvshyny, avtory-uporyadnyky Zh. Mink i L. Nejmayer u spivpratsi z P. Bannarom, Kyїv 2009.
Zashkil’nyak L., Istorychna pam’yat’ i sotsial’ni funktsiї v suchasnomu sviti, w: Istoriya – mental’nist’ – identychnist’, vyp. IV: Istorychna pam’yat’ ukraїntsiv i polyakiv u period formuvannya natsional’noї svidomosti v XIX-pershij polovyni XX stolittya: kolektyvna monografiya, za red. L. Zashkil’nyaka, J. Pisulin’s’koї, P. Syerzhengy, L’viv 2011.
Zashkil’nyak L., Istorychna pam’yat’ ta istoriografiya: metodologichni aspekty vzayemodiї, „Natsional’na ta istorychna pam’yat’”, Zb. nauk. prats’, Kyїv 2012, vyp. 2.
Zashkil’nyak L., Metamorfozy suchasnoї Klio (pro novi tendentsiї svitovogo istoriopysannya na pochatku XXI stolittya), w: Theatrum Humanae Vitae. Studiї na poshanu Natali Yakovenko, Kyїv 2012.
Zashkil’nyak L., Radyans’ki istorychni mify v suchasnij ukraїns’kij istoriografiї: «stare vino v novykh mikhakh», w: Svitlo j tini ukraїns’koї radyans’koї istoriografiї. Materialy mizhnarodnoї naukovoї konferentsiї (Kyїv, Ukraїna, 22–23 travnya 2013 r.), za red. V.A. Smoliya, Kyїv 2015.
Zashkil’nyak L., Radyans’ki mify v suchasnij ukraїns’kij istoriografiї: chas zmin i zamin, „Istoriya ta istoriografiya v Yevropi”, vyp. 5: Ukraїna v XX–XXI stolittyakh: na shlyakhu gibnosti i svobody, Kyїv 2016.
Zaszkilniak L., Nacjonalizacja historii: państwo i historiografia na współczesnej Ukrainie, w: Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej, t. 2, Warszawa 2008.
Zaszkilniak L., Polityka tożsamości i pamięci na Ukrainie. Dyskusja, w: Pamięć i pytania o tożsamość. Polska. Ukraina, red. T. Horbowski, P. Kosiewski, Warszawa 2013.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2018.46.365-381
Data publikacji: 2019-04-25 10:00:45
Data złożenia artykułu: 2018-01-11 12:34:49
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Leonid Opanas Zaszkilniak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.