Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Park Miejski i tereny poforteczne w koncepcji społecznej i historycznej miasta Zamościa w okresie międzywojennym
Streszczenie w języku polskim
Artykuł ma na celu opisanie powstania Parku Miejskiego w Zamościu i pokazanie go w nowym ujęciu badawczym. Powstanie tego założenia parkowego jest tematem stosunkowo słabo znanym w historii sztuki polskiej, a jednocześnie pozostaje pierwszą ważną inwestycją miejską, która rozpoczęła proces rewitalizacji Zamościa i kreacji go na miasto-zabytek w okresie międzywojennym. Miejsce to było już wcześniej badane, ale nie rozpatrywano go nigdy w kontekście myśli konserwatorskiej, która rozpoczęła okres zainteresowania dziejami miasta.
Na podstawie zgromadzonego materiału archiwalnego, a szczególnie korespondencji między projektantem, architektem, radą miejską, konserwatorem, a także ministerstwami wyłania się ciekawy obraz miasta i jego społeczności, zaczynającej rozumieć, po latach niewoli, czym jest historyczna przestrzeń i jak zachować ją dla pokoleń. Co istotne, powstanie parku w Zamościu nie jest dziś należycie doceniane, nie zauważa się w nim pierwszych ważnych głosów konserwatorskich, które sprawiły, że Zamościem zaczęto interesować się na szerokim polu badań artystycznych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Archiwum Państwowe w Lublinie
Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, sygn. 2754.
Archiwum Państwowe w Zamościu
Akta Miasta Zamościa 1915–1939, sygn. 536, 589, 590.
„Dziennik Literacki” 1864, 16.
Kołaczkowski K., Wspomnienia. Księga I 1793–1813, Kraków 1898.
Rataj M., Pamiętnik 1918–1927, Warszawa 1965.
Zachwatowicz J., O projekcie planu zagospodarowania przestrzennego Zamościa z 1939 r. (wspomnienie), w: Zamość miasto idealne. Studia z dziejów rozwoju przestrzennego i architektury, red. J. Kowalczyk, Lublin 1980.
Krasicki I., Dzieła poetyckie, t. 2, Warszawa 1804.
Sienkiewicz H., Potop, Warszawa 1976.
Binkowska I., Demolicje fortyfikacji i powstanie plant – integralność czy dezintegracja miasta średniowiecznego, w: Integracja i dezintegracja w krajobrazie miast i miasteczek, red. R. Eysymontt, Wrocław 2006.
Burnett G., Obraz obecnego stanu Polski, tłum. M. Urbański, Warszawa 2008.
Herbst S., Zachwatowicz J., Twierdza Zamość, Warszawa 1936.
Kalinowski T., O herb miasta Zamościa, „Kronika Powiatu Zamojskiego” 1918, 7.
Kędziora A., Zamojszczyzna między bramkami, Zamość 1993.
Kłossowski Z., Twierdza-Zamość, Zamość 1918.
Korneluk P., Koncepcje repolonizacji Zamościa w okresie międzywojennym, w: Sztuka Pograniczy. Studia z historii sztuki, red. L. Lameński, Lublin 2018.
Korneluk P., Zamość w okresie II Rzeczypospolitej – budowanie tożsamości a rewaloryzacja Starego Miasta, Wrocław 2018, maszynopis pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem dr hab. Agnieszki Zabłockiej-Kos, prof. UWr, i obronionej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kowalczyk J., Rekonstrukcja zabytków architektury w Zamościu, „Ochrona Zabytków” 1993, 46/3 (182).
Lorentz E., Nieznany plan posiadłości inżyniera wojskowego Roberta von Nolte na przedpolu Twierdzy Zamość, „Archiwariusz Zamojski” 2005, 4.
Misieczko-Rudnik S., Prace konserwatorskie w Zamościu w latach 1918–1939, Warszawa 1979.
Prek F.K., Czasy i ludzie, Wrocław 1959.
Przegon W., Zieleń ciągów komunikacyjnych Zamościa, Kraków 1998.
Przewodnik po Polsce w 4 tomach. Polska południowo-wschodnia, red. S. Lenartowicz, t. 1, Warszawa 1937.
Salve Mater Alama Polonia. Walerianowi Łukasińskiemu w hołdzie Ziemia Zamojska, Zamość 1927.
Sawa B., Dzieje zamojskiego parku, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny” 2004, 1–2 (78–79).
Sawa B., Zamość 1772–1866, t. 1, Tekst, Zamość 2018.
Sochaniewicz K., Geneza herbu miasta Zamościa, w: Biblioteka Archiwariusza Zamojskiego, t. 1, red. K. Czubara, A. Kędziora, B. Szyszka, Zamość 2017.
Sroczyńska B., Zamojskie skwery, ogrody i parki w XIX i XX wieku, w: Konserwatorska Teka Zamojska. Zamość w XIX stuleciu, red. B. Sroczyńska, Warszawa–Zamość 1986.
Stępniewska B., Ogrody Krakowa, Kraków 1977.
Szanior F., Wystawa planów parków i ogrodów, „Ogrodnik” 1924, 12–13.
Szykuła-Żygawska A., Nowe Materiały do biografii malarzy, sztycharzy, geometrów i architektów w Zamościu w XVIII wieku, „Archiwariusz Zamojski” 2014, 4.
Warda A., Dni Lublina, Zamościa i Lubelszczyzny (4–11 VI 1939 r.) – pierwsza impreza turystyczna w Lublinie. Organizacja, przebieg, efekty, „Rocznik Lubelski” 2017, 43.
Wojciechowski J., Historia powstania i rozwoju organizacji opieki państwowej nad zabytkami sztuki w Polsce, „Ochrona Zabytków Sztuki” 1930/1931, 1–2.
Żygawski J., Niezrealizowane projekty śródmieścia Zamościa w XIX i XX wieku na podstawie archiwalnych opracowań kartograficznych i planistycznych, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN oddział w Krakowie” 2015, 43.
Żywicki J., Jerzy Siennicki – pierwszy konserwator zabytków w Lublinie (1919–1930), „Lubelszczyzna” 1996, 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.355-377
Data publikacji: 2021-12-28 16:34:14
Data złożenia artykułu: 2020-05-28 20:15:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Paulina Korneluk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.