Navigare necesse est. Über die therapeutische Dimension der philosophischen Reflexion angesichts der Orientierungskrise

Tomasz Siwiec

Abstract


Im ersten Teil des Artikels erläutert der Autor das Wesen der gegenwärtigen Orientierungskrise und bespricht ihre Gründe. Im zweiten Teil beantwortet er die Frage, in welchem Sinne das philosophische Denken ein Heilmittel gegen die im ersten Teil geschilderte Bedrohung sein kann. In dem letzten, dritten Teil präsentiert der Artikel allgemein das Modell der Philosophie, das wir anstreben sollen, falls die therapeutische Dimension der philosophischen Reflexion berücksichtigt werden sollte.


Schlagworte


praktische Philosophie; philosophische Beratung; Krise; Lebensorientierung; philosophische Praxis

Literaturhinweise


Achenbach G. B., Philosophische Praxis. Vorträge und Aufsätze, Dinter, Köln 1984.

Achenbach G. B., Kurzgefaßte Beantwortung der Frage: Was ist Philosophische Praxis?, http://www.achenbach-pp.de/de/philosophischepraxis_text_was_ist.asp (dostęp: 15.10.2015 r.).

Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa 1982.

Arystoteles, Etyka eudemejska, tłum. W. Wróblewski, [w:] tenże, Dzieła wszystkie, PWN, Warszawa 1996, t. 5.

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, tłum. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, PWN, Warszawa 1996.

Baumgartner H.-M., Wozu noch Philosophie? Perspektiven einer berechtigten aber keineswegs bedrängenden Frage, [w:] Wozu Philosophie? Stellungnahmen eines Arbeitskreises, red. H. Lübbe, Walter de Gruyter, Berlin 1978.

Beck U., Gegengifte. Die organisierte Unverantwortlichkeit, Suhrkamp, Franhfurt am Main 1988.

Berger P. L., Między relatywizmem i fundamentalizmem, tłum. R. Lewandowski, „W drodze” 2007, nr 9.

Bordat J., Ethik im 21. Jahrhundert, „Marburger Forum: Beiträge zur geistigen Situation der Gegenwart” 2008, nr 5.

Ebner F., Fragmenty pneumatologiczne, tłum. K. Skorulski, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2006.

Ewagriusza z Pontu, Pisma ascetyczne, tłum. K. Bielawski, M Grzelak, Wyd. Benedyktynów, Kraków-Tyniec 2011, t. I-II.

Fellmann F., Orientierung Philosophie. Was sie kann, was sie will, Rowohlt, Reinbek 2000.

Ferreriusz W., Traktat o życiu duchowym, tłum. M. Czekański, Wyd. Benedyktynów, Kraków-Tyniec 2013.

Fichte J. G., Ascetik als Anhang zur Moral, [w:] tenże, Nachgelassene Werke, red. red. I. H. Fichte, t. III: System der Sittenlehre; Vorlesungen über die Bestimmung des gelehrten und vermischte Aufsätze, Walter de Gruyter & Co., Berlin 1962.

Fichte J. G., Das System der Sittenlehre (1812), [w:] Fichtes Werke, red. I. H. Fichte, t. XI: Vermischte Schriften aus dem Nachlass, Walter de Gruyter & Co.. Berlin 1971.

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, PWN, Warszawa 2001.

Giddens A., Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, tłum. A. Szulżycka, PWN, Warszawa 2007.

Giddens A., Życie w społeczeństwie posttradycyjnym, [w:] U.

Beck, A. Giddens, S. Lash, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, tłum. J. Konieczny, PWN, Warszawa 2009.

Habermas J., Luhmann N., Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie. Was leistet die Systemforschung?, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1971.

Habermas J., Die neue Unübersichtlichkeit, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1985.

Habermas J., Vorpolitische moralische Grundlagen eines freiheitlichen Staates, [w:] J. Habermas, J. Ratzinger, Dialektik der Säkularisierung: über Vernunft und Religion, Herder Verlag, Freiburg im Breisgau-Wien 2007.

Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. II: Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego, tłum. A. M. Kaniowski, PWN Warszawa 2002.

Hadot P., Ćwiczenie duchowe, [w:] tenże, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, przeł. P. Domański, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.

Hadot P., Filozofia jako sposób życia, [w:] tenże, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, przeł. P. Domański, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.

Hartmann N., Myśl filozoficzna i jej historia; Systematyczna autoprezentacja, tłum. J. Garewicz, Wyd. Comer, Toruń 1994.

Hartmann N., Wprowadzenie do filozofii, tłum. A. J. Noras, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.

Höffe O., Pluralizm i tolerancja. W sprawie legitymizacji modernizmu, [w:] tenże, Etyka państwa i prawa, tłum. Cz. Porębski, Wyd. Znak, Kraków 1992.

Hegel G. F. W., Zasady filozofii prawa, tłum. A. Landman, PWN, Warszawa 1969.

Illouz E., Uczucia w dobie kapitalizmu, tłum. Z. Simbierowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.

Jan od Krzyża, Dzieła, tłum. B. Smyrak, Wyd. Karmelitów Bosych, Kraków 2010.

Jaspers K., Wiara filozoficzna, tłum. A. Buchner i in., Wyd. Comer, Toruń 1994.

Kant I., Krytyka władzy sądzenia, tłum. J. Gałecki, PWN, Warszawa 1986.

Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Wyd. Antyk, Kęty 2001.

Kant I., Krytyka praktycznego rozumu, tłum. B. Bornstein, Wyd. Antyk, Kęty 2002.

Kant I., Metafizyczne podstawy nauki o cnocie, tłum. W. Galewicz, Wyd. Antyk, Kęty 2002.

Klimczak Ł., Neoliberalizm i keynesizm w polityce gospodarczej: lekcje z kryzysu, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2013, z. 31: Kryzys finansów publicznych: przyczyny, implikacje, perspektywy spójności społeczno-ekonomicznej.

Kobusch T., Philosophie als Lebensform, [w:] Warum noch Philosophie?: historische, systematische und gesellschaftliche Positionen, red. M. van Ackeren, T. Kobusch, J. Müller, Walter de Gruyter & Co., Berlin-Boston 2011.

Kołodko G. W., Neoliberalizm i systemowy kryzys globalnej gospodarki, [w:] Globalizacja, kryzys i co dalej?, red. G. W. Kołodko, Wyd. Poltext, Warszawa 2010.

Kołodko G. W., Ekonomia kryzysu czy kryzys ekonomii?, „Master of Business Administration” 2011, nr 2.

Koselleck R., Skrócenie czasu i przyspieszenie. Studium na temat sekularyzacji, [w:] tenże, Warstwy czasu. Studia z metahistorii, tłum. K. Krzemieniowa, J. Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2012.

Krämer H., Etyka integralna, tłum. M. Poręba, Wyd. Rolewski, Nowa Wieś 2004.

Kutschera F. von, Wielkie pytania. Rozważania filozoficzno-teologiczne, tłum. J. Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2007.

Loyola I., Ćwiczenia duchowne, tłum. J. Ożóg SJ, WAM, Kraków 1996.

Luhmann N., Einführung in die Systemtheorie, red. D. Baecker, Carl-Auer-Systeme Verlag, Heidelberg 2004.

Luhmann N., Ethik als Reflexionstheorie der Moral, [w:] tenże, Die Moral der Gesellschaft, red. D. Horster, Suhrkamp, Frankfurt am Main 2008.

Luhmann N., Paradigm lost: Über die ethische Reflexion der Moral, [w:] tenże, Die Moral der Gesellschaft, red. D. Horster, Suhrkamp, Frankfurt am Main 2008.

Lübbe H., Hochschulpolitik, Gegenaufklärung und die Stellung der Philosophie, [w:] Dimensionen des Rechts: Gedächtnisschrift für René Marcic, red. M. Fischer, R. Jakob, E. Mock, H. Schreiner, Duncker&Humblot, Berlin 1974.

Lübbe H., Fortschritt als Orientierungsproblem. Aufklärung in der Gegenwart, Rombach Verlag, Freiburg im Breisgau 1975.

Lübbe H., Unsere stille Kulturrevolution, Edition Interfrom-Fromm, Zürich-Osnabrück 1976.

Lübbe H., Wozu Philosophie? Aspekte einer ärgerlichen Frage, [w:] Wozu Philosophie? Stellungnahmen eines Arbeitskreises, red. H. Lübbe, Walter de Gruyter, Berlin 1978.

Mandry Ch., Theologische Ethik, [w:] Ethisch-philosophisches Grundlagenstudium, red. M. Maring, Münster 2005, vol. 2.

Mariański J., Religia w społeczeństwie ponowoczesnym: studium socjologiczne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.

Marquard O., Wiek oderwania od świata? Przyczynek do analizy teraźniejszości, [w:] tenże, Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.

Marquard O., Kompetencja w kompensowaniu niekompetencji? O kompetencji i niekompetencji filozofii, [w:] tenże, Rozstanie z filozofią pierwszych zasad. Studia filozoficzne, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa1994.

Marquard O., Praxis, Philosophische, [w:] Historisches Wörterbuch der Philosophie, red. J. Ritter, K. Gründer, G. Gabriel, t. VII: P-Q, Schwabe Verlag, Basel 1989, s. 1307-1308.

McLuhan M., Powers B. R., «The Global Village». Der Weg der Mediengesellschaft in das 21. Jahrhundert, Junfermann Verlag, Paderborn 1995.

Oesterreich P. L., Bedeutung von Fichtes Angewandter Philosophie für die Praktische Philosophie der Gegenwart, „Fichte-Studien: Beiträge zur Geschichte und Systematik der Transzendentalphilosophie”, t. XIII: Fichte im 20. Jahrhundert, red. W. H. Schrader, Radopi, Amsterdam 1997.

Rorty R., Heidegger, Kundera, Dickens, tłum. M. Kwiek, [w:] Między pragmatyzmem a postmodernizmem. Wokół filozofii Richarda Rorty’ego, red. A. Szahaj, Wyd. UMK, Toruń 1995.

Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W. Popowski, W.A.B, Warszawa 2009.

Rorty R., Filozofia jako gatunek przejściowy, [w:] tenże, Filozofia jako polityka kulturalna, tłum. B. Baran, Wyd. Czytelnik, Warszawa 2009.

Rorty R., Wielkość, głębia i skończoność, [w:] tenże, Filozofia jako polityka kulturalna, tłum. B. Baran, Wyd. Czytelnik, Warszawa 2009.

Rosa H., Beschleunigung. Die Veränderung der Zeitstrukturen in der Moderne, Suhrkamp, Frankfurt am Main 2005.

Rötzer F., Sarrazin bedient krude Rassenlehre, „Telepolis“ 29.08.2010.

Ruschmann E., Philosophische Beratung, Kohlhammer, Stuttgart 1999.

Sarrazin T., Deutschland schafft sich ab. Wie wir unser Land aufs Spiel setzen, DVA, München 2010.

Schmid W., Philosophie der Lebenskunst. Eine Grundlegung, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1998.

Schnädelbach H., Morbus hermeneuticus – tezy na temat pewnej choroby filozoficznej, [w:] tenże, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy 1, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.

Seckler M., «Philosophia ancilla theologiae». Über die Ursprünge und den Sinn einer anstößig gewordenen Formel, „Theologische Quartalschrift” 1991, vol. 171, z. 3.

Seel M., Versuch über die Form des Glücks. Studien zur Ethik, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1995.

Siwiec T., Etyka filozoficzna jako normatywna refleksja krytyczna, „Kultura i Wartości” 2012, nr 1. http://www.kulturaiwartosci.umcs.lublin.pl/wp-content/uploads/2015/05/Tomasz-Siwiec-Etyka-filozoficzna-jako-normatywna-refleksja-krytyczna.pdf (dostęp: 15.10.2015).

Spaemann R., Jak praktyczna jest etyka?, [w:] tenże, Granice. O etycznym wymiarze działania, tłum. J. Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006.

Speamann R., Filozofia jako zinstytucjonalizowana naiwność, [w:] tenże, Kroki poza siebie. Przemówienia i eseje I, tłum. J.

Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2012.

Teresa od Jezusa, Droga doskonałości, tłum. H. P. Kossowski, Wyd. Karmelitów Bosych, Kraków 2014.

Tomasza à Kempis, O naśladowaniu Chrystusa, tłum. A. Kamieńska, PAX, Warszawa 2009.

Vossenkhul W., Możliwość dobra. Etyka w XXI wieku, tłum. K. Rynkiewicz, WAM, Kraków 2012.

Warum noch Philosophie?: historische, systematische und gesellschaftliche Positionen, red. M. van Ackeren, T. Kobusch, J. Müller, Walter de Gruyter & Co., Berlin-Boston 2011.

Witzany G., Philosophieren in einer bedrohten Welt. Vorträge und Essays wider die technokratische Vernunft, Die Blaue Eule, Essen 1989.

Wróblewski W., Filozofia praktyczna Arystotelesa i jej antropologiczne aspekty, Wyd. Edytor, Toruń 1991.

Zimmer R., Moraliści europejscy. Przewodnik, tłum. P. Graczyk, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.

Zimmerli W. Ch., Arbeitsteilige Philosophie? Gedanken zur Teil-Rehabilitierung der Popularphilosophie, [w:] Wozu Philosophie? Stellungnahmen eines Arbeitskreises, red. H. Lübbe, Walter de Gruyter, Berlin 1978.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2016.17.27
Date of publication: 2016-06-16 20:34:17
Date of submission: 2015-10-21 17:51:56


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 999
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2016 Tomasz Siwiec

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl