Das Schwinden der metaphysischen Gefühle als Ursache der Kulturkrise

Jacek Breczko

Abstract


Ich stehe auf dem Standpunkt, dass den zweifellosen Fortschritt in der Technik heutzutage im Westen die Kulturkrise begleitet. Es lässt sich über ihre Kraft streiten: Man kann nämlich den Standpunkt verteidigen, dass was sich entwickelt, das zerfällt auch zum Teil, folglich ist die Krise permanent und sie ist eine Funktion des Fortschritts, aber man kann auch nicht die Richtigkeit der katastrophischen Diagnose ablehnen. Diese Krise hat unzweifelhaft unterschiedliche Anzeichen und unterschiedliche Quellen. Im Artikel konzentriere ich mich auf die von S. I. Witkiewicz aufgezeigte Quelle: auf das Schwinden des Metaphysischen Gefühls der Seltsamkeit des Daseins und auf seine Folgen. Die Diagnose von Witkacy, die mir in allgemeinen Umrissen richtig scheint – versuche ich auf gegenwärtige Zeiten anzuwenden. Ich vertrete die Meinung, dass das Schwinden der metaphysischen Gefühle heute nicht nur durch einen immer bequemeren und immer dichteren "Zivilisationskokon", aber auch durch das "Vergessen des Todes" (der Tod wird in der Kultur zum Tabu) und durch das Vorherrschen des methodologischen Naturalismus in der Wissenschaft stimuliert wird. Der letzte Faktor führt dazu, dass die Welt nicht mehr "seltsam", "geheimnisvoll" erscheint. All das beeinträchtigt höhere Stufen der Kultur, macht sie "steril", beeinflusst also negativ das Wirken der künstlerischen, philosophischen und religiösen Eliten.


Schlagworte


Kultur, Krise, Katastrophismus, S. I. Witkiewicz

Literaturhinweise


Czapski J., Wyrwane strony, „Zeszyty Literackie” 1993, nr 44, wyd. II.

Dawson Ch., Formowanie się chrześcijaństwa, tłum. J. Marzęcki, PAX, Warszawa 1969.

Doktór T., Pluralizm religijny: New Age i fundamentalizm, „Nomos, Kwartalnik religioznawczy” 2007, nr 59/60.

Gadamer H. S., Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, tłum. M. Łukasie-wicz, K. Michalski, PIW, Warszawa 2000.

Gombrowicz W., Dziennik 1961-1969, Wydawnictwo Literacie, Kraków 1997.

Gutowski P., Czym jest „nowy ateizm”?, [w:] Nauki przyrodnicze a nowy ateizm, red. M. Słomka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.

Ingarden R., Wspomnienie o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, [w:] Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa, red. T. Kotarbiński, J. E. Płomieński, PIW, Warszawa 1957.

Kołakowski L., Horror metaphysicus, Res Publica, Warszawa 1990.

Kołakowski L., Herezja, Znak, Kraków 2010.

Kopciuch L., Katastrofizm S. I. Witkiewicza, „Lumen Poloniae” 2008, nr 2.

Libiszowska-Żółtkowska M., Nowe ruchy religijne w globalnej przestrzeni, [w:] Religia i religijność w warunkach globalizacji, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2007.

Mach E., Odczyty popularno-naukowe, tłum. S. Kramsztyk, Wydawnic-two Przeglądu Filozoficznego, Łódź 1899.

Mariański J., Sekularyzacja, desekularyzacja, nowa duchowość, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2013.

Merton Th., Miłosz Cz., Listy, Znak, Kraków 2003.

Miłosz Cz., Rozmowy polskie 1999 – 2004, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.

Miłosz Cz., Ziemia Ulro, Znak, Kraków 1994.

Ortega y Gasset J., Bunt mas, tłum. P. Niklewicz, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2006.

Pascal B., Myśli, tłum. T. Boy-Żeleński, PAX, Warszawa 1989.

Pennesi A. O., Chrystus a New Age, Verbinum, Warszawa 2003.

Russell B., Dzieje zachodniej filozofii, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2012.

Schlick M., Nowa filozofia doświadczenia, tłum. H. Buczyńska, [w:] H. Buczyńska, Koło wiedeńskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960.

Strzelczyk B., Rekruci Pana Boga, „Tygodnik Powszechny” 2013, nr 19.

Witkiewicz S.I., Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozu-mienia, Wydawnictwo FiS, Skierniewice 1992.

Wittgenstein L., Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1970.

Znaniecki F., Upadek cywilizacji zachodniej, [w:] Pisma filozoficzne, t. 2, PWN, Warszawa 1991.

Zulehner P. M., Teologia pastoralna wobec sytuacji Kościoła w Europie, [w:] Sytuacja Kościoła w zjednoczonej Europie, red. E. Robek, Kontrast, Warszawa 2005.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.13.39
Date of publication: 2015-08-07 11:48:21
Date of submission: 2015-08-07 10:40:07


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 2312
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2015 Jacek Breczko

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl