Indywidualizm versus kulturalizm w bioetyce - na przykładach z USA i Kanady

Agata Strządała

Streszczenie w języku polskim


Artykuł koncentruje się na napięciach między tendencjami kulturalistycznymi i indywidualistycznymi w północnoamerykańskim dyskursie bioetycznym. Opisuje i analizuje przykłady formowania się kulturalizmu w bioetyce USA i Kanady. Bioetyka opierająca się na pojęciu autonomii pacjenta jest przeważnie kojarzona z kulturą zachodnią, podczas gdy kulturalizm przypisuje się bioetykom kulturowym, rozwijanym w innych częściach świata, Ameryce Łacińskiej, Azji i Afryce. W świetle przeprowadzonej analizy, a wbrew temu poglądowi, stwierdzić jednak można, że kulturalistyczne podejście do bioetyki nie jest obce krajom zachodnim, gdzie łączy się z procesami kształtowania się tożsamości grupowej, subkulturowej czy też narodowej. Bioetyka staje się medium wytwarzania, wzmacniania i realizowania różnic kulturowych.


Słowa kluczowe


bioetyka kulturowa; autonomia pacjenta; kulturalizm

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Appadurai, Arjun. „Putting hierarchy in its place.” Cultural Anthropology, 1988, nr 3: 36–49.

Appadurai, Arjun. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Tłum. Zbigniew Pucek. Kraków: Universitas, 2005.

Assmann, Jan. Pamięć kulturowa. Tłum. Anna Kryczyńska-Pham. Warszawa: WUW, 2008.

Aviv, Rachel. „What does it mean to die?” New York Times. 05.02.2018. https://www.newyorker.com/magazine/2018/02/05/what-does-it-mean-to-die (dostęp: 30.07.2018).

Azetsop, Jacquineau. „New Direction in African Bioethics: Ways of Including Public Health Concerns in the Bioethical Agenda.” Developing World Bioethics 11, nr 1 (2011): 4–15.

Beauchamp, Tom, James F. Childress. Biomedical Ethics. Oxford: Oxford University Press, 2001.

Becker, Carl B. „Problem of “Principlism” in WASP Bioethics.” W: Bioethics in Asia. The Proceedings of the UNESCO Asian Bioethics Conference (ABC’97) and the WHO-assisted Satellite Symposium on Medical Genetics Services, 3-8 Nov, 1997 in Kobe/Fukui, Japan. red. Norio Fujiki, Daryl Macer, 77–80. Christchurch: Eubios, 1998.

Biedrzycki, Mariusz. „Eksperymenty biomedyczne na ludziach.” Znak, 1996, nr 12: 65.

Bleich, David J. „Establishing Criteria of Death.” W: Jewish Bioethics, red. Fred Rosner, David J. Bleich, 277–295. New York: Hebrew Publishing Company, 1983.

Cranford, Ronald E. „A common Uniqueness: Medical Facts in the Schiavo Case.” W: The Case of Terri Schiavo. Ethics, Politics, and Death in the 21st Century, red. Kenneth Goodman, 112–136. Oxford: Oxford University Press, 2010.

Eisenberg, Jon B. „The Continuing Assault on Personal Autonomy in the Wake of the Schaiavo Case.” W: The Case of Terri Schiavo. Ethics, Politics, and Death in the 21st Century, red. Kenneth Goodman, 101–110. Oxford: Oxford University Press, 2010.

Erickson, Stephen A. „Family Life, Bioethics and Confucianism.” W: The Family, Medical Decision-Making, and Biotechnology, red. Shui Ch. Lee, 47–58. Dordrecht-London: Springer, 2007.

Engelhardt, Tristan H. „The Family in Transition and in Authority. The Impact of Biotechnology.” W: The Family, Medical Decision-Making, and Biotechnology, red. Shui Ch. Lee, 27–45. Dordrecht-London: Springer, 2007.

Fan, Ruiping. „Confucian Familism and Its Bioethical Implications.” W: The Family, Medical Decision-Making, and Biotechnology, red. Shui Ch. Lee, 15–26. Dordrecht-London: Springer, 2007.

Frolic, Andrea, Coughlin, Michela D. Keating, Bernard. „The Dominion of Bioethics. Nationalism and Canadian Bioethics.” W: Bioethics around the Globe, red. Catherine Myser, 191–215. Oxford: Oxford University Press, 2011.

Garcia, Jorge L.A. „Revisiting African American Perspectives on Biomedical Ethics: Distinctiveness and Other Questions.” W: African American Bioethics. Culture, Race, and Identity, red. Lawrence Prograis, Edmund D. Pellegrino, 1-24. Washington: Georgetown University Press, 2007.

Goldberg, David T. Multiculturalism: A Critical Reader. Londyn-Nowy Jork: Routledge, 1994.

Iltis, Ana S. „Bioethics and the Culture Wars.” Christian Bioethics 17, nr 1 (2011): 9–24.

Ip, Po-Keung. „Confucian Personhood and Bioethics.” W: Bioethics: Asian Perspectives, red. Ren-Zong Qiu, 49–56. London-Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2003.

Legarda Calderón, Germán A. „A Critical Reading of Latin American Bioethics.” W: Ibero-American Bioethics. History and Perspectives, red. Leo Pessini, Christian De Paul de Barchifontaine, Fernando Lolas Stepke, 359–368. New York: Springer, 2010.

Mainetti, José Alberto. „The Discourses of Bioethics in Latin America.” W: Ibero-American Bioethics. History and Perspectives, red. Leo Pessini, Christian De Paul de Barchifontaine, Fernando Lolas Stepke. Tłum. Jeniffer Bulcock, Adail Sobral, Maria S. Gonçalves, 21–27. New York: Springer, 2010.

Mfutso-Bengo, Joseph, Masiye, Francis. „Toward an African Ubuntulogy/uMunthology Bioethics in Malawi in The Context of Globalization.” W: Bioethics around the Globe, red. Catherine Myser, 151–163. Oxford: Oxford University Press, 2011.

Onuoha, Chikezie. Bioethics Across Borders. An African Perspective. Uppsala: Uppsala Universitet, 2007.

Penistone, Reginald L. „Does an African American Perspective Alter Clinical Ethical Decision Making at the Bedside.” W: African American Bioethics. Culture, Race, and Identity, red. Lawrence Prograis, Edmund D. Pellegrino, 127–136. Washington: Georgetown University Press, 2007.

Singer, Peter. O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej. Tłum. Anna Alichniewicz. Warszawa: PIW, 1997.

Strządała, Agata. „Pojęcie rasy w bioetyce afro amerykańskiej.” Tematy z Szewskiej 3, nr 3 (2014): 9–22.

Sy, Peter A. „Doing Bioethics in the Philippines: Challenges and Intersections of Culture(s) and Medicine(s),” W: The Proceedings of the UNESCO Asian Bioethics Conference (ABC’97) and the WHO-assisted Satellite Symposium on Medical Genetics Services, 3-8 Nov, 1997 in Kobe/Fukui, Japan, red. Norio Fujiki, Daryl Macer, 103–106. Christchurch: Eubios, 1998.

Tan-Alora, Angeles, Lumitao, Josephine M. „An Introduction to an Authentically Non-Western Bioethics.” W: Beyond a Western Bioethics, red. Angeles Tan-Alora, Josephine M. Lumitao, 2–20. Waszyngton: Georgetown University Press, 2001.

Tan-Alora, Angeles, Tiong, Danilo Josephine M. Lumitao. „The Family versus the Individual: Family Planning.” W: Beyond a Western Bioethics, red. Angeles Tan-Alora, Josephine M. Lumitao, 30–39. Waszyngton: Georgetown University Press, 2001.

Trompenaars, Alfons, Hampden-Turner, Charles. Siedem wymiarów kultury: znaczenie róż-nic kulturowych w działalności gospodarczej. Tłum. Bogumiła Nawrot. Kraków: Oficyna Ekonomiczna, 2002.

de Vries, Raymond, Rott, Leslie. „Bioethics as Missionary Work. The export of Western Ethics to Developing Countries.” W: Bioethics Around the Globe, red. Catherine Myser, 3–18. Oxford: Oxford University Press, 2011.

https://edition.cnn.com/2018/06/29/health/jahi-mcmath-brain-dead-teen-death/index.html (dostęp 30.07.2018).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2018.26.221-246
Data publikacji: 2019-01-22 00:30:39
Data złożenia artykułu: 2018-08-30 09:21:15


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1194
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Agata Strządała

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl