Mowa przeciwko przepraszaniu

Oliver Hallich

Streszczenie w języku polskim


Przeprosiny ściśle łączą się z wybaczeniem. Składając przeprosiny, winowajca prosi o wybaczenie, a ofiara, udzielając wybaczenia, przeprosiny te przyjmuje. W niniejszych rozważaniach zajmuje się normatywnym wymiarem przepraszania. Co w ogóle daje nam prawo, by prosić ofiarę naszego występku o wybaczenie? Po przeprowadzeniu rozjaśnień pojęciowych prezentuje paradoks, który jest nieusuwalnie obecny w przepraszaniu. Przeprosin dokonuje się w duchu upokorzenia: jeśli sprawca uznaje swą winę, to dostrzega płynące ku niemu negatywne emocje ze strony ofiary. Zatem przepraszający sprawca stara się spowodować stan rzeczy, którego zaistnienia nie miałby powodów pragnąć będąc naprawdę skruszonym. Próbuję na różne sposoby rozwikłać ten paradoks. Między innymi ukazuję różne przesłanki, które uzasadniają przepraszanie, a są niezależne od naszego pragnienia, by zniwelowań u ofiary uczucie urazu. Rozważam cztery propozycje, obecne w literaturze traktującej o wybaczeniu, a mianowicie: 1) sprawca pragnie ukazać ofierze swoje uczucie żalu; 2) sprawca chce poprawić swą samoocenę; 3) sprawca pragnie uratować swoją pozycję moralną; 4) sprawca chce wskazać na oddzielenie pomiędzy nim, jako osobą, a aktem, którego się dopuścił. Jednak żadna z tych propozycji nie jest przekonująca. Podsumowując, można powiedzieć, że próby rozwikłania paradoksu przepraszania zawodzą. Sprawca, uznający własną winę i naprawdę poddający się pod osąd ofiary, nie ma racjonalnych przesłanek, by prosić o wybaczenie. W wielu przypadkach właśnie brak przeprosin jest znakiem autentycznego wzięcia na siebie winy. Można wówczas postrzegać odmowę proszenia o wybaczenie jako cnotę, a nie jako występek.

Słowa kluczowe


przeprosiny; wybaczenie; przepraszanie; żal

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Allais L., Wiping the slate clean: the heart of forgiveness, “Philosophy and Public Affairs” 2008, Vol. 36, pp. 33–68.

Bovens L., Apologies, “Proceedings of the Aristotelian Society” 2008, Vol. 108, pp. 219–239.

Bovens L., Must I be forgiven?, “Analysis” 2009, Vol. 69, pp. 227–233.

Davis P., On Apologies, “Journal of Applied Philosophy” 2002, Vol. 19, 2002, pp. 169–173.

Griswold C. L., Forgiveness – a Philosophical Exploration, Cambridge University Press, Cambridge 2007.

Murphy J. G., Getting Even. Forgiveness and Its Limits, Oxford University Press, Oxford 2003.

Ohly F., The Damned and the Elect. Guilt in Western Culture, Cambridge University Press, Cambridge 1976.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2014.12.75
Data publikacji: 2015-05-27 11:00:19
Data złożenia artykułu: 2015-05-27 10:06:23


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1470
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Oliver Hallich

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl