Chroniczna intoksykacja seksualna jako przejaw kryzysu Zachodu. Myśli dwudziestowiecznych tradycjonalistów kulturowych

Marek Jedliński

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest omówienie poglądów tradycjonalistów kulturowych na temat ludzkiej seksualności. Tekst prezentuje stanowiska ideowe wybranych myślicieli: René Guénona, Juliusa Evoli, Pitirima Sorokina. Reprezentują oni różne odłamy tradycjonalizmu kulturowego; łączą ich jednak wyraziste, radykalne poglądy, osobliwe wybory i doświadczenia życiowe (Guénon był konwertytą na islam, Evola sympatykiem pogaństwa i faszyzmu, Sorokin był jednym z ojców socjologii amerykańskiej, emigrantem z Rosji, o duszy „rosyjskiego tradycjonalisty”). Wymienieni badacze i myśliciele zdiagnozowali głęboki kryzys świata zachodniego. Jego przyczyną miała być intoksykacja seksualna: anarchia i rewolucja seksualna. Rozpoznawali w cywilizacji zachodniej (materialnej) zanik kultury duchowej i tradycji. Główną i pierwotną przyczyną kryzysu oraz upadku Zachodu miały być indywidualizm i racjonalizm: ujawniające się jako pycha, perwersja, kult ciała i orgazmu. Guénon, Evola i Sorokin. pragnęli przywrócenia stanu z przeszłości: sakralizacji płci, więzi wspólnotowej, dominacji mężczyzn i rytualnej rozrodczości. Miało to zapobiec kryzysowi i upadkowi kultury.


Słowa kluczowe


kryzys; seks; kultura; tradycja; tradycjonalizm; René Guénon; Julius Evola; Pitirim Sorokin

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adorno, Theodor W. „On Tradition”. Telos: Critical Theory of the Contemporary 1992, nr 94: 75–81. DOI: 10.3817/1293094075

Arystoteles. Etyka nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN, 2007.

Arystoteles. O częściach zwierząt. Tłum. Paweł Siwek. Warszawa: PWN, 1977.

Arystoteles. O rodzeniu się zwierząt. Tłum. Paweł Siwek. Warszawa: PWN, 1979.

Augustyn, święty. Państwo Boże. Tłum. Władysław Kubicki. Kęty: Antyk, 1998.

Evola, Julius. Men Among the Ruins. Postwar Reflections of a Radical Traditionalist. Tłumaczył Guido Stucco. Rochester, Vermont: Inner Traditions, 2002.

Evola, Julius. Revolt Against the Modern World. Tłum. Guido Stucco. Rochester, Vermont: Inner Traditions, 1995.

Evola, Julius. Ride the Tiger. A Survival Manual for the Aristocrats of the Soul. Tłum. Joscelyn Godwin, Constance Fontana. Rochester, Vermont: Inner Traditions, 2003.

Evola, Julius. The Metaphysics of Sex. New York: Inner Traditions, 1983.

Ferraresi Franco. „Julius Evola: Tradition, Reaction, and the Radical Right”. European Journal of Sociology 28, nr 1 (1987): 107–151. DOI: 10.1017/S0003975600005415

Foucault, Michel. Historia seksualności. Tłum. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Czytelnik, 1995.

Guénon, René. La crise du monde moderne. Paris: Gallimard, 1956.

Guénon, René. Le règne de la quantité et les signes des temps. Paris: Gallimard, 1945.

Heidenry, John. What Wild Ecstasy. The Rise and Fall of the Sexual Revolution. New York: Simon & Schuster, 1997.

Jedliński, Marek. Ku przeszłości! René Guénon, Julius Evola i nurty tradycjonalizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019.

Kosseleck, Reinhart. Dzieje pojęć. Studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego. Tłum. Jarosław Merecki, Wojciech Kunicki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2009.

Mace, David. „Sorokin’s Theories on Sex and Society”. W: Pitirim A. Sorokin in Review, red. Philip J. Allen, 140–159. Durham: Duke University Press, 1963.

Mannheim, Karl. Myśl konserwatywna. Tłum. Sławomir Magala. Warszawa: Kolegium Otryckie, 1986.

Matter, Joseph A. Love, altruism, and world crisis: the challenge of Pitirim Sorokin. Chicago: Nelson-Hall, 1974.

Michael Jones, E. Libido dominandi. Seks jako narzędzie kontroli społecznej. Tłum. Jerzy Morka. Wrocław: Wydawnictwo Wektory, 2013.

Nichols, Lawrence T. „Sorokin as Lifelong Russian Intellectual. The Enactment of an Historically Rooted Sensibility”. The American Sociologist 43, no. 4 (2012): 374–405. DOI: 10.1007/s12108-012-9167-0

Pareto, Vilfredo. The Mind and Society (Trattato di Sociologia generale), t. I. Tłum. Andrew Bongiorno, Arthur Livingston. New York: Harcourt, Brace and Company, 1935.

Platon. „Timajos”. W: Platon. Timajos; Kritias albo Atlantyk. Tłum. Paweł Siwek, 19–128. Warszawa: PWN, 1986.

Simpson, Richard L. „Pitirim Sorokin and his Sociology”. Social Forces 32, no. 2 (1953): 120–131. DOI: 10.2307/2573709

Sołowjow, Włodzimierz. Sens miłości. Tłum. Henryk Paprocki. Kęty: Antyk, 2002.

Sorokin, Pitirim A. Altruistic Love. A Study of American „Good Neighbors” and Christian-Catholic Saints. Boston: The Beacon Press, 1950.

Sorokin, Pitirim A. Amerykańska rewolucja seksualna. Tłum. Marcin Masny. Wrocław: Wydawnictwo Wektory, 2020.

Sorokin, Pitirim A. The Basic Trends of Our Times. New Haven: College & University Press, 1964.

Sorokin, Pitirim A. The Reconstruction of Humanity. Boston: The Beacon Press, 1948.

Spengler, Oswald. Der Untergang des Abendlandes. Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, Bd. II. München: C.H. Beck, 1923.

Tönnies, Ferdynand. Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: PWN, 1988.

Unwin, Joseph D. Sex and Culture. London: Oxford University Press, 1934.

Urban, Hugh B. Magia Sexualis. Sex, Magic, and Liberation in Modern Western Esotericism. Oakland: University of California Press, 2006.

Weininger, Otto. Płeć i charakter. Tłum. Ostap Ortwin. Warszawa: „Sagittarius”, 1994.

Vološinov, Valentin H. (M. M. Bahtin). Frejdizm. Kritičeskij očerk. Moskva: Gosudarstvennoe izdatelʹstvo, 1927.

Kon, Igor’. Klubnička na berëzke. Seksual’naja kul’tura v Rossii. Moskva: Vremja, 2010.

Sorokin, Pitirim A. Dal’njaja doroga. Avtobiografija. Per. A.V. Lipskoj. Moskva: Moskovskij rabočij‒TEPPA, 1992.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2023.35.5-30
Data publikacji: 2023-07-31 22:24:21
Data złożenia artykułu: 2023-03-25 16:10:10


Statystyki


Widoczność abstraktów - 836
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Marek Jedliński

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl