Teatr partycypacyjny jako narzędzie pracy socjologa – tożsamość w procesie kreacji
Streszczenie w języku polskim
Prezentowany tekst dotyczy możliwości wykorzystania teatru partycypacyjnego jako miejsca konstruowania tożsamości, a tym samym wykorzystania go jako narzędzia pracy dla socjologa. Punktem wyjścia dla prezentowanych rozważań będą eksperymenty teatralne Jerzego Grotowskiego, który zapoczątkował w Polsce tradycję wykorzystywania teatru jako narzędzia naukowej analizy. W kontekście jego dokonań autorka poszukuje odpowiedź na pytania: – czy i w jakim stopniu działalność teatru partycypacyjnego może stanowić laboratorium badawcze dla współczesnego socjologa? Czy teatr partycypacyjny może służyć jako narzędzie budowania tożsamości osobistej? Idąc za myślą współczesnych badaczy (Anthony Giddens, Peter J. Burke i in.), wiemy, że w wyniku przemian związanych z globalizacją nabywanie osobistej identyfikacji stało się życiowym zadaniem jednostek. Ponadto proces ten uległ znacznej komplikacji w tym sensie, że uczestnicy życia społecznego muszą radzić sobie z sytuacją zbyt wielu wyborów, a co za tym idzie – mają do czynienia z większym ryzykiem w sytuacjach społecznych. Potrzebują różnorodnych kompetencji w procesach przyjmowania i odgrywania ról społecznych oraz umiejętności radzenia sobie z emocjami, których naturalnym laboratorium wydaje się być teatr partycypacyjny. W przekonaniu autorki może on również stanowić potencjalną podstawę do badania procesów grupowych. Warto się więc zastanowić się nad rolą teatru partycypacyjnego w konstruowaniu tożsamości zbiorowych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Beck, U. (2004). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości. Scholar.
Bauman, Z. (2001). Tożsamość, jaka była, jest, i po co? W: A. Jawłowska (red.), Wokół problemu tożsamości (s. 8–25). LTW.
Burke, P.J., Stets, J.E. (2009). Identity Theory. Oxford University Press.
Damasio, A. (2002). Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Rebis.
Damasio, A. (2011). Jak umysł zyskał jaźń. Konstruowanie świadomego mózgu. Rebis.
Damasio, A. (2018). Dziwny porządek rzeczy. Życie, uczucia i tworzenie kultury. Rebis.
Furedi, F. (2003). Therapy Culture: Cultivating Vulnerability in an Uncertain Age. Routledge.
Giddens, A. (2006). Nowoczesność i tożsamość. PWN.
Goffman, E. (2000). Człowiek w teatrze życia codziennego. Wydawnictwo KR.
Goffman, E. (2006). Rytuał interakcyjny. PWN.
Goffman, E. (2008). Zachowanie w miejscach publicznych. PWN.
Grotowski, J. (2012a). Co to jest teatr? W: J. Grotowski, Teksty zebrane (s. 142–145). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Grotowski, J. (2012b). Teatr – godzina niepokoju. W: J. Grotowski, Teksty zebrane (s. 240–244). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Grotowski, J. (2012c). Instytut Laboratorium: Program 1975–1976. W: J. Grotowski, Teksty zebrane (s. 584–587). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Grotowski, J. (2012d). Farsa-misterium. W: J. Grotowski, Teksty zebrane (s. 191–197). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Grotowski, J. (2012e). Poszukiwania teatru Laboratorium. W: J. Grotowski, Teksty zebrane (s. 614–617). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Hochschild, A.R. (2009). Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć. PWN.
McCall, G., Simmons, J.L. (1978). Identities and Interactions. Collier Macmillan Publishers.
Mead, G.H. (1975). Umysł, osobowość, społeczeństwo. PWN.
Mead, M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. PWN.
Klimczak, D. (2014). Dramoterapia jako forma aktywizacji prozdrowotnej człowieka. Studia Sieradzana, (6A), 38–47.
Moreno, J.L. (1946). Psychodrama. Beacon House. https://doi.org/10.1037/11506-000
Parafieniuk, I. (2009). Psychodrama jako metoda wspierania rozwoju tożsamości w okresie dorastania. W: M. Wróblewska (red.), Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole. Wybrane zagadnienia (s. 112–119). Trans Humana.
Pawlik, W. (2007). Grzech. Studium z socjologii moralności. Nomos.
Prymaka-Oniszk, A. (2017). Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy. Wyd. Czarne.
Smolarska, Z. (2015). Trening empatii w teatrze partycypacyjnym. Przestrzenie Teatru, (12), 1–10.
Strauss, A.L. (2013). Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości. Nomos.
Stryker, S. (1980). Symbolic Interactionism: A Social Structural Version. Benjamin Cummings.
Sztompka, P. (2002). Trauma zmian społecznych. W: P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa (s. 454–472). Znak.
Turner, R. (2006). Role Theory. W: J. Turner, Handbook of Sociological Theory (s. 233–253). Springer.
Weinstein, E., Deutschberger, P. (1963). Some Dimensions of Altercasting. Sociometry, (26), 454–466.
Weinstein, E., Deutschberger, P. (1964). Tasks, Bargains, and Identities in Social Interaction. Social Forces, (42), 151–156.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2022.10.1.44-59
Data publikacji: 2022-11-12 14:26:52
Data złożenia artykułu: 2022-11-11 23:46:13
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Aleksandra Porankiewicz-Żukowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.