Front włoski z czasów Wielkiej Wojny w zapiskach autobiograficznych Karola Bergera i Jerzego Alfreda Tomasza Kossowskiego

Streszczenie w języku polskim

Wielka Wojna to „konflikt zbrojny, który radykalnie zmienił oblicze dziewiętnastowiecznego świata”. Dawny porządek spokoju i nadziei rozpadł się. Nic, co wydawało się trwałe i niezmienne, po tym wielkim starciu nie wróciło już na swoje miejsce, nie było już bowiem żadnego „swojego miejsca”. Polska w chwili wybuchu Wielkiej Wojny pozostawała pod zaborami, podzielona pomiędzy Rosję, Niemcy i Austrię, była pozbawiona własnej państwowości. Polacy, nie mogąc o sobie niezależnie stanowić, zostali przymusowo wcielani do wojska zaborcy w zależności od terytorium, jakie zamieszkiwali; zmuszono ich do przywdziania uniformów obcych, zaborczych armii, w konsekwencji musieli do siebie strzelać i wzajemnie się zabijać. Wojna 1914–1918 to jednak pierwszy konflikt, w którym bezpośrednio zaangażowali się wszyscy trzej zaborcy, w związku z czym zrodziła ona wśród Polaków głęboką nadzieję na odzyskanie niepodległości. Służba w armii austro-węgierskiej początkowo nie przynosiła ujmy Polakom ze względu na prowadzoną przez Wiedeń politykę pozwalającą na zachowanie w jakimś stopniu „narodowego statusu”, ale sytuacja zmieniła się drastycznie wraz upływem czasu. Karol Berger i Jerzy Alfred Kossowski, uczestnicy i świadkowie walk na froncie włoskim, w swoich autobiograficznych zapisach przedstawili nam szczegółowe opisy tego frontu, które obnażają tragedię walk tam rozgrywanych, ale jednocześnie ujawnili okrucieństwo samej wojny. Uświadamiamy sobie jednak, że Polacy, a konkretnie Berger, czynili wszystko, aby oswoić tamtą straszną wojnę i nadać jej w miarę możliwości jakieś ludzkie oblicze, stworzyć choćby surogat życia i normalnego współistnienia. Dzięki Kossowskiemu i jego działaniom podczas pierwszej wojny światowej nie doszło do zbombardowania Wenecji, a dokładniej samego jej serca, tj. Placu św. Marka z jego Bazyliką. Zapiski autobiograficzne, o których mowa, pokazują, jak bardzo obu uczestnikom wojennych zmagań drogi był mit Italii i jak wiele robili, aby nie pozwolić się zniszczyć machinie zła. Zarówno przez drobne gesty (postawa Bergera) czy spektakularne działania (postawa Kossowskiego) czynili wszystko, aby opanować „nieopanowane” okrucieństwo wojny.