Wpływ wahabizmu na pozycję społeczno-polityczną Arabii Saudyjskiej

Michał Harkot

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest określenie roli wahabizmu dla współczesnej pozycji Arabii Saudyjskiej w wymiarach społecznym oraz politycznym. W związku z powyższym, weryfikacji poddano trzy hipotezy badawcze. Pierwsza z nich zakłada, że słabnąca pozycja Imperium Osmańskiego na przełomie XIX i XX wieku oraz sojusz z rodziną Saudów były głównymi elementami, które wpłynęły na rozwój ruchu wahabickiego w A rabii Saudyjskiej. Po drugie, w wyniku bliskich powiązań z rodziną Saudów, ruch wahabicki odgrywa współcześnie decydującą rolę w kreowaniu społeczno-politycznej pozycji Arabii Saudyjskiej. Po trzecie, wahabizm wspiera rozwój organizacji terrorystycznych o charakterze salafickim z powodu bliskości religijno-politycznej.

Główny wniosek niniejszej pracy zawiera się w stwierdzeniu, że ruch wahabistyczny odgrywa decydującą rolę w kreowaniu życia społecznego Arabii Saudyjskiej oraz dąży do religijnej ekspansji w regionie Bliskiego Wschodu, między innymi za pośrednictwem powiązań z salafickimi organizacjami terrorystycznymi. W artykule przedstawiono ponadto genezę wahabizmu oraz główne założenia doktrynalne. 

Chcąc zilustrować wykorzystany warsztat metodologiczny, należy wymienić metodę case study, za pomocą której scharakteryzowano powiązania arabskiego wahabizmu z salafickimi organizacjami terrorystycznymi (w odniesieniu do Al-Kaidy oraz Państwa Islamskiego). W celu właściwego przedstawienia wpływu wahabizmu na pozycję społeczno-polityczną Arabii Saudyjskiej, w pracy wykorzystano też założenia wywodzące się z nurtu realizmu neoklasycznego.


Słowa kluczowe


wahabizm, Arabia Saudyjska, terroryzm, islam

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Al-Rasheed, M. 2011. Historia Arabii Saudyjskiej, Książka i Wiedza, Warszawa.

Atwan, A.B. 2015. Islamic State. The Digital Caliphate, Saqi Books, London.

Bakalarz, A. 2007. Próby reform politycznych w Arabii Saudyjskiej a opozycja ze strony islamistów, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3, s. 9–28.

Blanchard, C.M. 2008. The Islamic Traditions of Wahhabism and Salafiya, https://fas.org/sgp/crs/misc/RS21695.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Brataniec, K. 2009. Zachód i islam. Dylematy relacji, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków.

Bunzel, C. 2016. From Paper State to Caliphate: The Ideology of the Islamic State, „Analysis Paper”, nr 19, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/The-ideology-of-the-Islamic-State.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Bunzel, C. 2016. The Kingdom and the Caliphate. Duel of the Islamic States, Carnegie Endowment for International Peace, Washington.

Czaputowicz, J. 2014. Mapa współczesnego realizmu: realizm klasyczny, neorealizm, realizm neoklasyczny, [w:] Teorie realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, E. Haliżak, J. Czaputowicz (red.), Wydawnictwo Rambler, Warszawa.

Darwich, M. 2014. The Ontological (In)security of Similarity: Wahhabism versus Islamism in Saudi Foreign Policy, „GIGA Working Papers”, nr 263, https://www.giga-hamburg.de/de/system/files/publications/wp-263-online.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Delong-Bas, N.J. 2004. Wahhabi Islam: From Revival and Reform to Global Jihad, Oxford University Press, New York.

Dorsey, J.M. 2016. Saudi Arabia And Iran: The Battle For Hegemony That The Kingdom Cannot Win, „Przegląd Strategiczny”, nr 9, s. 357–373. DOI: https://doi.org/10.14746/ps.2016.1.25.

Fryzeł, T. 1974. Panarabizm. Źródła i rozwój idei, Wydawnictwo „Nauka dla Wszystkich”, Kraków.

Grabowski, W. 2013. Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Imach, M. 2015. Problemy religijne Arabii Saudyjskiej, „Teologia i Człowiek”, vol. 32, s. 173–197. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TiCz.2015.027.

Jamsheer, H.A. 2014. Państwo i społeczeństwo w świecie arabskim: Niepowodzenie wzorców nacjonalistycznego i islamistycznego, [w:] Bliski Wschód w XXI wieku. Polityka – Społeczeństwo – Zmiana, J. Marszałek-Kawa, J. Piechowiak-Lamparska (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Kaczmarski, M. 2015. Realizm neoklasyczny, [w:] Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając (red.), Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Kepel, G. 2003. Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, Wydawnictwo Akademickie DIA LOG, Warszawa.

Kobzarska-Bar, B. 2014. Fundamentalizm religijny muzułmańskich organizacji terrorystycznych a stan zagrożenia w Europie, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, nr 8/1, s. 167–182. DOI: http://dx.doi.org/10.34862/rbm.2014.1.13.

Kosta, R.A. 2013. Konflikty – kolonializm – fundamentalizm w przestrzeni bliskowschodniej, Wydawnictwo ECE, Toruń.

Małachowski, G.Ł. 2012. Następstwo tronu w Królestwie Arabii Saudyjskiej, [w:] Zmiany polityczne w państwach arabskich. Wybrane zagadnienia ustrojowe, A. Rothert, J. Szymanek, A. Zięba (red.), Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.

Marchand, S. 2004. Arabia Saudyjska. Zagrożenie, Wydawnictwo Akademickie DIA LOG, Warszawa.

McDowall, A. 2015. Inside the Saudi prison that’s home to new wave of jihadis, „Reuters” 06.07.2015, http://www.reuters.com/article/us-saudi-security-prison-idUSKCN0PG1CO20150706 (dostęp: 18.12.2016).

Michalik, D. 2014. Potencjały państw zaangażowanych w konflikt syryjski w początkach kryzysu, [w:] Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Warszawa.

Moniquet, C. 2013. The Involvement Of Salafism/Wahhabism In The Support And Supply Of Arms To Rebel Groups Around The World, Publications Office, Brussels.

Moussalli, A. 2009. Wahhabism, Salafism and Islamism: Who Is The Enemy?, Beirut, http://conflictsforum.org/briefings/Wahhabism-Salafism-and-Islamism.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Saudi Publications on Hate Ideology Invade American Mosques, 2005, https://freedomhouse.org/sites/default/files/inline_images/Saudi%20Publications%20on%20Hate%20Ideology%20Invade%20American%20Mosques.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Schanzer, J., Miller, S. 2012. Facebook Fatwa. Saudi Clerics, Wahhabi Islam and Social Media, FDD Press, Washington.

Scott, P.D. 2017. The American Deep State. Big Money, Big Oil, And The Struggle For U.S. Democracy, Rowman & Littlefield, Lanham–Boulder–New York–London.

Sindi, A.M. 2004. Britain and the Rise of Wahhabism and the House of Saud, „Kana’an Electronic Bulletin”, nr 4/361, s. 1–9.

Sozek, J. 2005. Osama bin Laden’s Global Islamism and Wahhabi Islam, „McGill Journal of Middle East Studies”, nr 8, https://www.mcgill.ca/mes/files/mes/MJMESSozek.pdf (dostęp: 18.12.2016).

Waterman, D. 2014. Saudi Wahhabi Imperialism in Pakistan: History, Legacy, Contemporary Representations and Debates, „Societal Studies”, nr 6/2, s. 242–258. DOI: https://doi.org/10.13165/SMS-14-6-2-02.

Zdanowski, J. 2004. Arabia Saudyjska, Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2020.27.1.97-110
Data publikacji: 2020-06-30 13:52:52
Data złożenia artykułu: 2019-12-02 01:25:42


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2705
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 949

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Michał Harkot

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.