Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Zastosowanie muzyki w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną
Streszczenie w języku polskim
Muzyka to element wielu zajęć, w których uczestniczą osoby z niepełnosprawnością intelektualną, zarówno w dzieciństwie, jak i w wieku dorosłym. Artykuł stanowi szkic szeroko rozumianego problemu zastosowania muzyki w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną różnych stopni i w różnych okresach rozwojowych. Omówiono w nim różne formy kontaktu człowieka z muzyką (aktywne i receptywne) w kontekście specyfiki funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną: śpiew, grę na instrumentach muzycznych, odbiór muzyki, działania ruchowe do muzyki i relaksację muzyczną. Poruszono także tematy związane z dostosowywaniem form i metod pracy oraz materiałów do potrzeb psychofizycznych uczestników zajęć, m.in. doboru i edycji nagrań muzycznych, doboru i adaptacji instrumentarium i notacji muzycznej, sposobu prowadzenia relaksacji itp. Szczególnie skoncentrowano się na znaczeniu rewalidacyjnym/terapeutycznym różnych działań muzycznych. Poruszono również istotny temat bezpieczeństwa i higieny pracy w ramach zajęć muzycznych. Opracowanie może się okazać przydatne specjalistom i nauczycielom pracującym z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, np. w ramach szkół, domów pomocy społecznej, środowiskowych domów samopomocy czy warsztatów terapii zajęciowej, m.in. muzykoterapeutom, nauczycielom muzyki, pedagogom specjalnym i instruktorom terapii zajęciowej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bruscia, K.E. (1998). Defining of Music Therapy. Barcelona: Barcelona Publishers.
Brzozowska-Kuczkiewicz, N. (1991). Emil Jacques-Dalcroze i jego „Rytmika”. Warszawa: WSiP.
Bukowska, A. (2012). Muzykoterapia neurologiczna. W: K. Stachyra (red.), Modele, metody i podejścia w muzykoterapii (s. 165–178). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Colonna-Kasjan, D. (2020). Działania diagnostyczne w muzykoterapii dzieci. W: P. Cylulko, J. Gładyszewska-Cylulko (red.), Diagnoza i diagnostyka muzykoterapeutyczna (s. 143–156). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego.
Cylulko, P. (2003). Rola muzykoterapii w procesie usprawniania niepełnosprawnych pacjentów. Muzykoterapia Polska, (1), 15–25.
Cylulko, P. (oprac. i red.). (2011). Projekt ustawy o zawodzie muzykoterapeuty. Materiały do konsultacji środowiskowej. Wrocław: Stowarzyszenie Muzykoterapeutów Polskich, Zarząd Główny.
Duffy, B., Fuller, R. (2000). Role of Music Therapy in Social Skills Development in Children with Moderate Intellectual Disability. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 13(2), 77–89. DOI: 10.1046/j.1468-3148.2000.00011.x
Galińska, E. (1987). Dzieje poglądów na lecznicze działanie muzyki. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, 50(2), 235–255.
Galińska E. (2005). Muzykoterapia. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki (s. 531–542). Warszawa: Eneteia.
Hamerski, J., Jakubowska, E., Jóźwiak, M., Putkiewicz, A. (2014). Inspiracje muzyczne do podręcznika „Nasz elementarz”. Klasa I. Warszawa: ORE.
Hooper, J., Wigram, W., Carson, D., Lindsay, B. (2011). The Practical Implication of Comparing How Adults with and Without Intellectual Disability Respond to Music. British Journal of Learning Disabilities, 39(1), 22–28. DOI: 10.1111/j.1468-3156.2010.00611.x
Janiszewski, M. (1993). Muzykoterapia aktywna. Warszawa–Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janosz, B. (1993). Zajęcia muzyczno-rytmiczne w szkole życia. I poziom nauczania. Warszawa: WSiP.
Januszewska-Warych, M. (2006). Wspomagająca rola muzyki w procesie edukacji dzieci o zróżnicowanym poziomie intelektualnym. Słupsk: Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej.
Jarkowska, A.E. (2004). Muzyka jako element wychowania w rozwoju osobowym dziecka z niepełnosprawnością. Tychy: Maternus Media.
Juslin, R., Västfjäll, D. (2008). Emotional Responses to Music: The Need to Consider Underlying Mechanisms. Behavioral and Brain Sciences, 31(5), 559–575. DOI: 10.1017/S0140525X08005293
Kielin, J., Klimek-Markowicz, K. (2013). Krok po kroku. Nauczanie i terapia dzieci z umiarkowaną, znaczną i głęboką niepełnosprawnością. Sopot: GWP.
Kierył, M. (2012). Mobilna rekreacja muzyczna. W: K. Stachyra (red.), Modele, metody i podejścia w muzykoterapii (s. 117–129). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kisiel, M. (2019). „Kolorowe muzykowanie” formą kontaktu dziecka w polskiej przestrzeni edukacyjnej. Aktualni pytannya mystetskoyi osvity ta vykhovannya, (13–14), 256–268.
Knight, W.E., Rickard, N.S. (2001). Relaxing Music Prevents Stress-Induced Increases in Subjective Anxiety, Systolic Blood Pressure, and Heart Rate in Healthy Males and Females. Journal of Music Therapy, 38(4), 254–272. DOI: 10.1093/jmt/38.4.254
Konaszkiewicz, Z. (1998). Muzyka w wychowaniu dziecka niepełnosprawnego. W: E. Mazanek (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Wychowanie i nauczanie (Cz. 3; s. 264–280). Warszawa: WSiP.
Konieczna-Nowak, L. (2013). Wprowadzenie do muzykoterapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kosińska, A., Polak, A., Żiżka, D. (1999). Uczę metodą ośrodków pracy. Materiały pomocnicze dla nauczycieli. Warszawa: WSiP.
Kukiełczyńska-Krawczyk, K. (2014). Programowanie muzyki do terapii – 20 lat po wydaniu książki Tadeusza Natansona. W: P. Cylulko, J. Gładyszewska-Cylulko (red.), Muzykoterapia – stałość i zmiana (s. 115–144). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego.
Lipka, K. (1997). Ilustracyjność a programowość w muzyce. Sztuka i Filozofia, 14, 101–111.
Majzner, R. (2015a). Muzyka w terapii dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W: R. Majzner (red.), Muzyka w przestrzeni edukacyjnej. Wyzwania i inspiracje (s. 167–181). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Majzner, R. (2015b). Piosenka jako forma aktywności wokalno-muzycznej małego dziecka. W: M. Kołodziejski, B. Pazur (red.), Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki wczesnej edukacji muzycznej w przedszkolu i klasach początkowych szkoły podstawowej (s. 25–45). Lublin: Polihymnia.
Majzner, R. (2015c). Znaczenie logorytmiki w terapii logopedycznej dziecka. W: R. Majzner (red.), Muzyka w przestrzeni edukacyjnej. Wyzwania i inspiracje (s. 183–195). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Marcinkowska, B. (2017). Dydaktyka kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. W: J. Głodkowska (red.), Dydaktyka specjalna. Od systematyki do projektowania dydaktyk specjalistycznych (s. 77–95). Warszawa: PWN.
Mikrut, A., Wyczesany, J. (2001). Muzyka w metodzie ośrodków pracy. W: A. Mikrut, J. Wyczesany, Elementy metodyki nauczania początkowego dzieci upośledzonych umysłowo (s. 209–216). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Mino-Roy, J., St-Jean, J., Lemus-Folgar, O., Caron, K., … Gauthier-Boudreault, C. (2022). Effects of Music, Dance and Drama Therapies for People with an Intellectual Disability: A Scoping Review. British Journal of Learning Disabilities, 50(3), 385–401. DOI: 10.1111/bld.12402
Mrugalska, K. (1976). Wychowanie muzyczne w szkole podstawowej specjalnej. Warszawa: WSiP.
Nordoff, P., Robbins, C. (2008). Terapia muzyką w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Raszewska, M., Kuleczka, W. (2009). Muzyka otwiera nam świat. Program zajęć edukacyjno-terapeutycznych dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz dzieci z autyzmem. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Rybarczyk, E. (2005). Zajęcia umuzykalniające. W: E.M. Kulesza (red.), Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym (s. 167–178). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Ryczkowska, A. (2015). Wspieranie kreatywności dziecka poprzez działania muzyczne. W: J. Skibska, J. Wojciechowska (red.), Doświadczanie zmian w teorii i praktyce pedagogicznej (s. 247–256). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Ryczkowska A. (2016). Mechanizmy oddziaływania muzyki na procesy fizjologiczne i emocjonalne słuchacza. Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ, 29(2), 139–155. DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.16.011.8050
Sims, R. (2021). Making Music for All: A Guide for Inclusivity in the Music Classroom. Pobrane z: https://commons.emich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1721&context=honors
Skowrońska-Lebecka, E. (1995). Dźwięk i gest. Ćwiczenia muzyczno-ruchowe dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Smoczyńska-Nachtman, U. (1982). Zabawy i ćwiczenia przy muzyce. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury.
Stachyra, K. (2012a). Wstęp do muzykoterapii. W: K. Stachyra (red.), Podstawy muzykoterapii (s. 13–52). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stachyra, K. (2012b). Receptywne formy muzykoterapii. W: K. Stachyra (red.), Podstawy muzykoterapii (s. 87–144). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stadnicka, J. (1998). Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową. Warszawa: WSiP.
Syta, A. (2018). Techniki muzykoterapii neurologicznej. Przegląd i charakterystyka. Opis przypadków. Logopedia, 47(2), 349–363.
Tiszai, L. (2019). Community Music Therapy and Intellectual Disability: Theory and Practice from a Hungarian Perspective. Szeged: JGYF Kiadó.
Tkaczyk, G., Oleszko, T. (1997a). Cele i formy wychowania muzycznego w klasach początkowych szkoły specjalnej. W: G. Tkaczyk (red.), Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania upośledzonych umysłowo (s. 118–123). Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.
Tkaczyk, G., Oleszko, T. (1997b). Realizacja muzykowania w klasach I–III szkoły specjalnej. W: G. Tkaczyk (red.), Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania upośledzonych umysłowo (s. 134–141). Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.
Tkaczyk, G., Oleszko, T. (1997c). Słuchanie muzyki na etapie nauczania początkowego w szkole specjalnej. W: G. Tkaczyk (red.), Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania upośledzonych umysłowo (s. 142–145). Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.
Tkaczyk, G., Oleszko, T. (1997d). Śpiewanie piosenek jako jedna z form zajęć muzycznych w klasach I–III szkoły specjalnej. W: G. Tkaczyk (red.), Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania upośledzonych umysłowo (s. 124–128). Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.
Tkaczyk, G., Oleszko, T. (1997e). Zabawy ruchowe jako jedna z form realizacji treści wychowania muzycznego w klasach I–III szkoły specjalnej. W: G. Tkaczyk (red.), Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania upośledzonych umysłowo (s. 129–133). Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.
White, J.M. (2001). Music as Intervention: A Notable Endeavor to Improve Patient Outcomes. Nursing Clinics of North America, 36(1), 83–92. DOI: 10.1016/S0029-6465(22)02531-2
Wilk, K. (2015). Gra na instrumentach muzycznych w wielostronnym rozwoju dziecka w przedszkolu i klasach I–III. W: M. Kołodziejski, B. Pazur (red.), Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki wczesnej edukacji muzycznej w przedszkolu i klasach początkowych szkoły podstawowej (s. 47–77). Lublin: Polihymnia.
Witte, M. de, Lindelauf, E., Moonen, X., Stams, G.J., Hooren, S. van (2020). Music Therapy Interventions for Stress Reduction in Adults with Mild Intellectual Disabilities: Perspectives from Clinical Practice. Frontiers in Psychology, 11. DOI: 10.3389/fpsyg.2020.572549
Wolak, T. (2010). Muzykowanie metodą cyfrowo-literową z uczniami niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu lekkim. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Woźniczka, E. (2012). Rola zajęć muzykoterapeutycznych w procesie wspierania i rozwoju dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W: K. Stachyra (red.), Podstawy muzykoterapii (s. 161–170). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wrzałka, B. (2012). Życie bez muzyki – wrodzona i nabyta amuzja. W: E. Czerniawska (red), Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka (s. 184–197). Warszawa: Difin.
Wyczesany, J. (2006). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Zalewski, M. (2008). Muzyczna zabawa. Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.2.135-168
Data publikacji: 2024-09-30 16:58:56
Data złożenia artykułu: 2024-03-03 18:11:44
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Alicja Ryczkowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.