Przestrzeń dźwiękowa w dziele poetyckim

Łukasz Piaskowski

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcony jest problemowi tematyzacji dźwięku w poezji w kontekście ogólnej poetyki przestrzeni literackiej. Dźwięk to kategoria czasoprzestrzenna, a aparatura pojęciowa, którą stworzono celem jej opisu i interpretacji, związana jest z estetyką przestrzeni nawet na poziomie samej nazwy. Wyróżnia się dźwiękosfery sugerujące, że dźwięki docierają do odbiorców ze wszystkich stron, a także pejzaże dźwiękowe, odwołujące się bezpośrednio do poetyki „patrzenia na obraz”, ale złożony z dźwięków. Celem artykułu było wyróżnienie podstawowych typów takich poetyckich pejzaży i próba udowodnienia użyteczności tej parcelacji na przykładach literackich.


Słowa kluczowe


przestrzeń; poezja; dźwięk; pejzaż dźwiękowy; audiosfera; poetycki pejzaż dźwiękowy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bartnicka, Barbara. (2002). Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. T. 4. Świat dźwięków. Kraków: Universitas.

Bernat, Sebastian. (2015). Dźwięk w krajobrazie. Podejście geograficzne. Lublin: Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej.

Bujnicki, Tadeusz, Fazan, Jarosław, Zajas, Krzysztof (red.). (2019). Żagary. Antologia poezji. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.

Chmielecki, Konrad. (2018). Widzenie przez kulturę. Wprowadzenie do teorii kultury wizualnej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.

Cieśla-Korytowska, Maria. (2004). Romantyczne przechadzki pograniczem. Kraków: Universitas.

Corbin, Alain. (2019). Historia ciszy i milczenia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Czechowicz, Józef. (1997). Poezje zebrane. Toruń: Wydawnictwo Algo.

Gołąb, Maciej. (2011). Muzyczna moderna w XX wieku. Między kontynuacją, nowością a zmianą fonosystemu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Hall, Edward T. (2001). Ukryty wymiar. Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA.

Hejmej, Andrzej. (2021). Słuchanie literatury w społeczeństwie medialnym. Teksty Drugie, 2, s. 301–319.

Hopfinger, Maryla. (2010). Literatura i media po 1989 roku. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Ingarden, Roman. (2000). Szkice z filozofii literatury (s. 20–37). Kraków: Wydawnictwo Znak.

Jay, Martin. (1998). Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona. W: Ryszard Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze (s. 295–310). Kraków: Universitas.

Kant, Immanuel. (2014). Krytyka władzy sądzenia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Krause, Bernie. (2008). Anatomy of the Soundscape. Evolving Perspectives. Journal of the Audio Engineering Society, 1/2, s. 73–80.

Kulawik, Adam. (1994). Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego. Kraków: Wydawnictwo ANTYKWA.

Losiak, Robert. (2007). Miejskie pejzaże dźwiękowe. Z projektu badań nad audiosferą w doświadczeniu odbiorczym. W: Agnieszka Janiak, Wojciech Krzemińska, Agnieszka Wojtasik-Tokarz (red.), Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań (s. 237–246). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.

McLuhan, Marshall. (2019). Galaktyka Gutenberga. Tworzenie człowieka druku. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Misiak, Tomasz. (2009). Estetyczne konteksty audiosfery. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.

Misiak, Tomasz. (2020). Doświadczenia akuzmatyczne. W: Marcin Olejniczak, Tomasz Misiak (red.), Słuchanie medium (s. 7–16). Konin: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie.

Nożyński, Szymon. (2017). Muzyka na żądanie – transformacje w obszarze kultury audialnej. Kultura Współczesna, 3, s. 99–109.

Ong, Walter Jackson. (2011). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Porębski, Mieczysław. (1978). O wielości przestrzeni. W: Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska (red.), Przestrzeń i literatura (s. 22–33). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.

Rybicka, Elżbieta. (2012), Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca. W: Teresa Walas, Ryszard Nycz (red.), Kulturowa teoria literatury. T. 2: Poetyki, problematyki, interpretacje (s. 311–344). Kraków: Universitas.

Rybicka, Elżbieta. (2014). Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Universitas.

Sławiński, Janusz. (1978). Przestrzeń w literaturze. Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości. W: Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska (red.), Przestrzeń i literatura (s. 9–22). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.

Staff, Leopold. (1967). Poezje zebrane. T. 2. (s. 721). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Tańczuk, Renata. (2015). „Pejzaż dźwiękowy” jako kategoria badań nad doświadczeniem miasta. Audiosfera, 1, s. 10–19.

Tatarkiewicz, Władysław. (2009). Historia estetyki. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Toporow, Władimir Nikołajewicz. (2003). Przestrzeń i rzecz. Kraków: Universitas.

Tuwim, Julian. (2002). Kabaretiana. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.

Welsch, Wolfgang. (2005). Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki. Kraków: Universitas.

Wójcik, Małgorzata, Żak, Rafał. (2018). Cisza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wysłouch, Seweryna. (1995). Werbocentryzm – uzurpacje i ograniczenia. W: Włodzimierz Bolecki, Wojciech Tomasik (red.), Poetyka bez granic (s. 32–40). Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Zaleski, Marek. (1984). Przygoda drugiej awangardy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2023.41.1.119-131
Data publikacji: 2023-10-25 14:22:21
Data złożenia artykułu: 2023-03-02 01:19:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 418
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 176

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Łukasz Piaskowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.