Pamięć o Holokauście w czasach Instagrama na przykładzie projektu Eva Stories

Małgorzata Latoch-Zielińska

Streszczenie w języku polskim


Zagłada Żydów w kontekście pamięci XX-wiecznych totalitaryzmów i ludobójstw była już wielokrotnie rozważana, podobnie jak sposoby jej „opisywania” w kulturze, literaturze, sztuce. Rozważając zagadnienia podjęte w tekście, odwołano się do pojęcia pamięci kulturowej, postpamięci, dyskusji na temat sposobów upamiętniania Holokaustu. Artykuł jest poświęcony nowym formom pamięci o Shoah. Przedmiotem badań jest projekt w serwisie społecznościowym Instagram Eva Stories, którego podstawą był dziennik węgierskiej Żydówki, Évy Heyman. Aby poznać opinie na temat projektu Eva Stories, przeprowadzono badanie sondażowe wśród jego odbiorców. Użycie jako „nośnika pamięci” Instagrama okazało się w opinii użytkowników serwisu trafnym wyborem.


Słowa kluczowe


Holokaust; Instagram; pamięć kulturowa; postpamięć; dziennik

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Afekt, trauma i rozumienie: sztuka ponad granicami wyobraźni. Ernst van Alphen w rozmowie z Romą Sendyką i Katarzyną Bojarską. (2012), Teksty Drugie, 4, s. 207–218.

Adorno, Theodor Wiesengrund. (1986). Dialektyka negatywna. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: PWN.

Assmann, Aleida. (2009). 1998 – Między historią a pamięcią. W: Magdalena Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa, Współczesna perspektywa niemiecka (s. 143–174). Kraków: Universitas.

Assmann, Jan. (2009). Kultura pamięci. W: Magdalena Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (s. 59–100). Kraków: Universitas.

Boroń, Aleksandra. (2013). Pedagogika (p)o Holocauście. Pamięć. Tożsamość. Edukacja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Cole, Tim. (2011). Traces of the Holocaust: Journeying in and out of the Ghettos. London: Bloomsbury Publishing.

Czapliński, Przemysław. (2009). Zagłada i profanacje. Teksty Drugie, 4, s. 199–213.

Dąbrowski, Bartosz. (2015). Zagłada, postmodernizm, kanon i literatura popularna. Narracje o Zagładzie, 1, s. 31–45.

Felman, Shoshana. (2014). Nauczanie i kryzys, albo meandry edukacji. W: Jerzy Jarniewicz i Marcin Szuster (oprac.), Reprezentacje Holokaustu (s. 462–467). Kraków–Warszawa: Instytut Książki-Literatura na Świecie.

Frojimovics, Kinga. (2005). A nagyváradi gettó irodalmi bemutatása. Zsolt Béla Kilenc koffer című regénye’ [The literary representation of the Nagyvárad ghetto. Béla Zsolt’s novel, Nine Suitcases]. Studia Judaica, XIII, s. 201–210.

Głowiński, Michał. (2005). Wprowadzenie. W: Katarzyna Makaruk, Anna Molisak, Tomasz Żukowski, Michał Głowiński, Katarzyna Chmielewska (red.), Stosowność i forma. Jak opowiadać o zagładzie? (s. 7–20). Kraków: Universitas.

Haska, Agnieszka. (2010). Zapętlenia pamięci i wyobraźni. Trzy opowieści o Zagładzie. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 6, s. 41–54.

Hell, Cornelius. (2013). Das Tagebuch als Freundin. Pobrano z: http:// DiePresse.com (dostęp: 10.01.2022).

Hirsch Marianne. Spitzer Leo. (2010). Ghosts of Home: The Afterlife of Czernowitz in Jewish Memory. Berkely: Berkely University of California Press.

Hirsch, Marianne. (2008). The Generation of Postmemory. Poetics Today, 1(29), s. 103–128.

Hirsch, Marianne. (1997). Family Frames: Photography, Narrative and Postmemory. Cambridge: Harvard UP.

Holmes, Oliver. (2019). Instagram Holocaust diary Eva Stories sparks debate in Israel. Pobrano z: https://www.theguardian.com/world/2019/may/08/instagram-holocaust-diary-evastories-sparks-debate-in-israel (dostęp: 10.01.2022).

Jewish teen's Holocaust doom dramatised on Instagram. Pobrano z: https://www.reuters.com/article/uk-israel-holocaust-socialmedia-eva-idUKKCN1S629T?edition-redirect=uk (dostęp: 10.01.2022).

Kaźmierczak, Marek. (2012). Auschwitz w Internecie. Przedstawienia Holokaustu w kulturze popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Keren, Michael. (2011). Przedstawianie i upamiętnianie wojny w Internecie – Idąc rakiem Guntera Grassa. W: Zbigniew Majchrowski, Wojciech Owczarski (red.), Wojna i postpamięć (s. 509–519). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Kertesz, Imre, (2004). Język na wygnaniu. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Kowalska-Leder, Justyna. (2009). Doświadczenie zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kozinets, Robert. (2012). Netnografia. Badania etnograficzne online. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kulik, Małgorzata. (2020). Holokaust, Shoah, Zagłada – różne wizje i wyzwania edukacji na przykładzie Niemiec, Izraela i Polski. W: Agnieszka Kania (red.), Wątki polsko-żydowskie w edukacji humanistycznej (s. 105–134). Kraków: Stowarzyszenie Twórczej Edukacji Polonistycznej.

Kunt, Gergely. (2010). „Egy kamasznapló két olvasata” [Two readings of a teanager’s diary]. Pobrano z: http://epa.niif.hu/00400/00414/00032/pdf/Korall_41_051-080.pdf (dostęp: 10.01.2022).

Kwieciński, Bartosz. (2012). Obrazy i klisze. Między biegunami wizualnej pamięci Zagłady. Kraków: Universitas.

Langer, Lawrence L. (1998). Neutralizowanie Holocaustu. W: Jerzy Jarniewicz, Marcin Szuster (oprac.), Reprezentacje Holokaustu (s. 231–253). Kraków–Warszawa: Instytut Książki-Literatura na Świecie.

Leociak, Jacek. (2005). Literatura dokumentu osobistego jako źródło do badań nad zagładą Żydów. Rekonesans metodologiczny. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 1, s. 11–31.

Leociak, Jacek. (2010). Lekcja, której nie można odrobić. Pobrano z: http:// www.otwarta.org/jacek¬ leociak¬ lekcja¬ ktorej¬ nie¬ mozna¬ odrobic/ (dostęp: 10.01.2022).

Lőwy, Dániel. (2010). A “magyar Anne Frank” naplójának eredetisége’ [The originality of the diary of ‘the Hungarian Anne Frank’]. Amerikai Magyar Népszava, 27 March, 14.

Łysak, Tomasz. (2021). Yolocaust: kapitalizm platform a cyfrowe praktyki upamiętniania Zagłady. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 17, s. 358–375, DOI: https://doi.org/10.32927/zzsim.883.

Makaruk, Katarzyna. (2005). Czy możliwa jest komedia o Holokauście? O filmach „Życie jest piękne” Roberta Benigniego i „Pociąg życia” Radu Michaileanusa. W: Katarzyna Makaruk, Anna Molisak, Tomasz Żukowski, Michał Głowiński, Katarzyna Chmielewska (red.), Stosowność i forma. Jak opowiadać o zagładzie? (s. 371–386). Kraków: Universitas.

Pakier, Małgorzata. (2005). Postmemory jako figura w refleksyjna w popularnym dyskursie o Zagładzie. Kwartalnik Historii Żydów, 2, s. 195–208.

Rosenfeld, Alvin. H. (2003). Podwójna śmierć. Rozważania o literaturze Holocaustu. Warszawa: Księgarnia Akademicka.

Rosenfeld, Alvin. H. (2015). Kres Holocaustu. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Schwartz, Agatha. (2015). Éva Heyman, the Hungarian Anne Frank: Writing Against Persecution and Trauma. Hungarian Studies Review, 1–2, s. 117–134.

Spiro, Amy. (2019). Eva Stories' on Instagram gets millions of views. Pobrano z: https://www.jpost.com/Diaspora/Eva-Stories-on-Instagram-gets-millions-of-views-588511 (dostęp: 10.01.2022).

Szot, Wojciech. (2020). Agata Tuszyńska, Iwona Chmielewska, „Mama zawsze wraca”. Pobrano z: https://zdaniemszota.pl/2971-agata-tuszynska-iwona-chmielewskamama- zawsze-wraca (dostęp: 10.01.2022).

Tökölyi, Robert Cristian. (2021). „Am trăit atât de puțin!” Destinul frânt al Evei Heyman (1931–1944), sau povestea fetei abandonate în fața morții. Pobrano z: https://proezia.ro/2021/08/05/am-trait-atat-de-putin-destinul-frant-al-evei-heyman-1931-1944-sau-povestea-fetei-abandonate-in-fata-mortii/ (dostęp: 10.01.2022).

Turski, Marian. (2020). „Jedenaste przykazanie: nie bądź obojętny”. Przemówienie Mariana Turskiego, b. więźnia Auschwitz. Pobrano z: https://natemat.pl/297833,cale-przemowienie-mariana-turskiego-b-wieznia-auschwitz-nie-badz-obojetny (dostęp: 10.01.2022).

Winkelman, Natalia. (2019). Do Holocaust Stories Belong on Instagram?. Pobrano z: https://slate.com/culture/2019/05/holocaust-instagram-eva-stories.html (dostęp: 10.01.2022).

Wolski, Paweł. (2015). Narracje o Zagładzie. Otwarcie. Narracje o Zagładzie, 1, s. 7–14.

Wójcik-Dudek, Małgorzata. (2015). Konieczność śladu. Kanony literatury dla dzieci i młodzieży. Narracje o Zagładzie, 1, s. 96–118.

Wójcik-Dudek, Małgorzata. (2016). W(y)czytać Zagładę: praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Ziębińska-Witek, Anna. (2011). Fikcjonalne i niefikcjonalne dyskursy historyczne: historiograficzne i literackie przedstawienia Zagłady. W: Tomasz Majewski, Anna Zajdler-Janiszewska (red.), Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania (s. 529–540). Łódź: Wydawnictwo Oficyna.

Zohar, Talila Kosz. (2018). Proza drugiego pokolenia po Zagładzie: inne sposoby pamiętania. Narracje o Zagładzie, 4, s. 365–383. DOI: https://doi.org/10.31261/NoZ.2018.04.19.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2022.40.1.145-167
Data publikacji: 2022-09-29 11:56:09
Data złożenia artykułu: 2022-02-26 18:39:01


Statystyki


Widoczność abstraktów - 725
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 620

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Małgorzata Latoch-Zielińska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.