Kobiety, koty, księżyc. O prozie Leo Lipskiego

Aleksandra Szester

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest przedstawienie wizerunków kobiet w nowoczesnej prozie emigracyjnej Leo Lipskiego (w utworach Niespokojni, Piotruś). Reprezentacje te analizowane są w kontekście wzorców dystrybuowanych przez kulturę patriarchalną (femmes fatales), ze szczególnym uwzględnieniem konwencji estetycznych wytworzonych we wczesnej nowoczesności. Lipski odwołuje się do konwencjonalnych wyobrażeń, jakie przyświecały zabarwionemu mizoginią dyskursowi męskocentrycznemu, koduje różnice płciowe przy użyciu stereotypowych atrybutów i skojarzeń, takich jak topika lunarna i animalistyczna. Z drugiej jednak strony w powieściach tych dochodzi do wyraźnej erozji schematycznych wyobrażeń, wytworzonych na gruncie dyskursu mizoginistycznego; pisarz przechwytuje i przenicowuje modernistyczne klisze, tworząc z nich skomplikowaną strukturę symboliczną, której specyfika pod wieloma względami odbiega od tej, jaka dominowała w literaturze wczesnego modernizmu. Analizy zmierzają do wniosku, że Lipski nie tyle próbuje w swojej prozie restytuować płaszczyzny porozumienia męsko-kobiecego, ile stawia je pod znakiem zapytania, a zamiast nich proponuje jako formę (auto)terapeutyczną możliwość paradoksalnego spełnienia miłosnego przez problematyzujące i odsłaniające przyczyny fiaska uczuć opowiadanie, które wskazuje także na szczeliny autentyzmu otwierające się w rzeczywistości literackiej gry, gdzie istotnym elementem jest świat erotyki.


Słowa kluczowe


Leo Lipski; proza nowoczesna; femme fatale; dyskurs mizoginistyczny; proza emigracyjna

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Sources

Lipski, Leo. (2015a). Niespokojni. In: Leo Lipski, Powrót (pp. 25–150). Paryż: Instytut Literacki Kultura. Kraków: Instytut Książki. Dział Wydawnictw.

Lipski, Leo. (2015b). Piotruś. In: Leo Lipski, Powrót (pp. 199–256). Paryż: Instytut Literacki Kultura. Kraków: Instytut Książki. Dział Wydawnictw.

References

Cuber, Marta. (2011). Trofea wyobraźni. O prozie Leo Lipskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Czernianin, Halina, Czernianin, Wiktor. (2017). Zarys teorii psychoanalitycznej Zygmunta Freuda (1856–1939) w perspektywie psychologii literatury. Przegląd Biblioterapeutyczny, 1, pp. 13–34.

Dauksza, Agnieszka. (2013). Emancypacja kobiet w przestrzeni miejskiej przełomu XIX i XX wieku. In: Katarzyna Badowska, Agnieszka Janiak-Staszek (eds.), Ulica, zaułek, bruk. Z problematyki miasta w literaturze drugiej połowy XIX i początku XX wieku (pp. 167–188). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Gosk, Hanna. (1998). Jesteś sam w swojej drodze. O twórczości Leo Lipskiego. Izabelin: Świat Literacki.

Hadamik, Zofia. (2003). Femme fatale jako byt fantazmatyczny. O demonicznych postaciach kobiecych w filmie w pierwszej połowie XX wieku i ich późniejszych reminiscencjach. Kwartalnik Filmowy, 41–42, pp. 113–149.

Jaworska-Witkowska, Monika. (2014). Nienasycenie i „niewygasła żywotność” Archetypu Wielkiej Matki. Misterium „rodzącego łona” jako symbol uniwersalizmu tworzenia. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, 9, pp. 63–83.

Jędrzejewska, Iwona. (2017). Człowiek, bardziej, człowiek... kobieta. O modelu kobiecości w pisarstwie Leo Lipskiego. młodaHumanistyka.com, 3, pp. 1–21.

Maciejowska, Agnieszka. (2015). Słowo wstępne. In: Leo Lipski, Powrót (pp. 5–23). Paryż: Instytut Literacki Kultura. Kraków: Instytut Książki. Dział Wydawnictw.

Masłowska, Ewa. (2014). Pierwiastek żeński w antropokosmicznym zespole płodności: woda – ziemia – księżyc – kobieta (w polskiej kulturze ludowej). Kultura i Społeczeństwo, 2, pp. 37–57.

Miłoszewska-Kiełbiewska, Anna. (2015). Obraz kobiety XX i XXI wieku w wybranych polskich czasopismach i poradnikach dobrego wychowania. Downloaded from: https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1445/A%20Miloszewska-Kielbiewska%20-%20Praca%20doktorska.pdf?sequence=1 (access: 11.12.2019).

Neumann, Erich. (2008). Archetyp Wielkiej Matki. Wstęp kobiecości do fenomenologii. Warszawa: KR.

Nycz, Ryszard. (2001). Literatura jako trop rzeczywistości: poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Universitas.

Olszewski, Krzysztof. (2002). Metafory „odbicia w wodzie” jako klucz do odczytania „Pamiętnika z Tosy” Ki no Tsurayukiego. Kreowanie fikcji literackiej w utworze a problem przekładu. In: Anna Krasnowolska (ed.), Języki orientalne w przekładzie (pp. 215–225). Kraków: Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk.

Sawicka, Jolanta. (2002). Symbolika lunarna w średniowiecznej poezji liturgicznej. Pamiętnik Literacki, 3, pp. 5–35.

Schulz, Bruno. (1934). Sklepy cynamonowe. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.

Zielińska, Barbara. (1998). W kloace świata. O “Piotrusiu” Leo Lipskiego. Teksty Drugie, 1/2, pp. 37–54.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2020.38.2.177-190
Data publikacji: 2020-12-29 08:16:52
Data złożenia artykułu: 2019-12-12 19:43:18


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1567
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 1108

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Aleksandra Szester

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.