Językowy obraz świata zdehumanizowanego: na przykładzie obrazu chorych umysłowo w powieści Elfriede Jelinek Die Klavierspielerin i jej przekładzie na język polski autorstwa Ryszarda Turczyna

Аннотация

Przedmiotem analizy jest fragment powieści Elfriede Jelinek Die Klavierspielerin oraz jej przekład na język polski dokonany przez Ryszarda Turczyna. Powieść Jelinek można uznać za powieść społeczną, w której autorka przeprowadza nie tyle analizę jednostkowego losu, ile analizę społeczeństwa, przedstawioną na przykładzie jednostki będącej „produktem” społecznym. Analiza kondycji człowieka i społeczeństwa odbywa się u Jelinek poprzez język, który bezlitośnie dezawuuje sposób myślenia bohaterów i mechanizmy społeczne. W artykule pokazane jest, w jaki sposób poprzez język Jelinek odsłania współczesną dehumanizację w odniesieniu do osób starszych i chorych psychicznie. Autorka w oparciu o teorię metafory kognitywnej analizuje tekstowy obraz świata, zakładając za Lakoffem i Johnsonem i pośrednio również za Jelinek, że metafory językowe można traktować jako manifestacje metafor myślowych. Jednocześnie stara się odpowiedzieć na pytanie, czy i na ile ten językowy obraz świata został odtworzony w przekładzie na język polski.