Hide
Show all
Email this article The linguistic view of a dehumanized world: the mentally ill in Elfriede Jelinek’s Die Klavierspielerin and its translation into Polish by Ryszard Turczyn
Abstract
The article analyzes a fragment of the novel Die Klavierspielerin by Elfriede Jelinek and its translation into Polish by Ryszard Turczyn. Jelinek’s novel can be regarded as a social novel, in which the author performs not only an analysis of individual fate but also of the society, where an individual is treated as a “social product”. The analysis of the human and social condition takes place in Jelinek’s work through a language that mercilessly reveals the way the protagonists think, as well as social mechanisms. The article shows how Jelinek’s language reveals contemporary dehumanization in relation to the elderly and the mentally ill. Based on the theory of cognitive metaphors, the author analyzes textual worldview: she assumes after Lakoff and Johnson, and indirectly also after Jelinek, that linguistic metaphors are manifestations of conceptual metaphors. At the same time, the article attempts to investigate whether and how much this linguistic worldview has been reproduced in the Polish translation of the book.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Albrecht Jörn, 1990, Invarianz, Äquivalenz, Adäquatheit, [w:] Übersetzungswissenschaft. Ergebnisse und Perspektiven. Festschrift für Wolfram Wilss zum 65. Geburtstag, red. Reiner Arntz, Gisela Thome, Tübingen, s. 71-81.
Barańczak Stanisław, 2004, Ocalone w tłumaczeniu, Kraków.
Bartmiński Jerzy, 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Berman Antoine, 2009, Przekład jako doświadczenie obcego, [w:] Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. Magda Heydel, Piotr Bukowski, Kraków, s. 249-264.
Burger Rudolf, 1990, Der böse Blick der Elfriede Jelinek, [w:] Gegen den schönen Schein. Texte zu Elfriede Jelinek, red. Christa Gürtler, Alexander von Bormann, Frankfurt, s. 17–29.
Czachur Waldemar, 2011, Diskursive Weltbilder im Kontrast. Linguistische Konzeption und Methode der kontrastiven Diskursanalyse deutscher und polnischer Medien, Wrocław.
Dąmbska-Prokop Urszula, 2000, Adekwatność, [w:] Mała encyklopedia przekładoznawstwa, red. Urszula Dąmbska-Prokop, Częstochowa, s. 31-32.
Dobrzyńska Teresa, 1984, Metafora, Wrocław.
Duden. Deutsches Universalwörterbuch, 2001, Mannheim. [CD-ROM].
Eco Umberto, 2014, Quasi dasselbe mit anderen Worten. Über das Übersetzen, München.
Fillmore Charles, 1982, Frame Semantics, [w:] Linguistics in the Morning Calm, red. The linguistics Society of Korea, Seoul, s. 111-138.
Fromm Erich, 1976/1979, Haben oder Sein: Die seelischen Grundlagen einer neuen Gesellschaft, przeł. na j. niem. Brigitte Stein, Stuttgart.
Gürtler Christa, 1990, Die Entschleierung der Mythen von Natur und Sexualität, [w:] Gegen den schönen Schein. Texte zu Elfriede Jelinek, red. Christa Gürtler, Alexander von Bormann, Frankfurt, s. 120–134.
Kajtoch Wojciech, 2008, Językowe obrazy świata i człowieka w pracy młodzieżowej i alternatywnej, t. 1, Kraków.
KS – Jelinek Elfriede, 2005, Die Klavierspielerin, Reinberg bei Hamburg.
Lakoff George, Johnson Mark 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Krzeszowski, Warszawa.
Lakoff, George, Johnson Mark 1998. Leben in Metaphern: Konstruktion und Gebrauch von Sprachbildern, przeł. Astrid Hildenbrand, Heidelberg.
Majkiewicz Anna, 2008, Intertekstualność – implikacje dla teorii przekładu. Wczesna proza Elfriede Jelinek, Warszawa.
Majkiewicz Anna, 2016, „Właściwie jestem nieprzetłumaczalna”. O prozie Elfriede Jelinek w polskim przekładzie, Katowice.
Mariański Janusz, 1993, Dehumanizacja, [w:] Słownik katolickiej nauki społecznej, red. Władysław Piwowarski, Warszawa.
Minsky Marvin, 1975, Frame-system theory, [w:] Interdisciplinary Workshop on Theoretical Issues in Natural Language Processing, red. Roger C. Schank and Bonnie L. Nash-Webber, Cambridge, MA.
PI – Jelinek Elfriede, 2004, Pianistka, przeł. Ryszard Turczyn, Warszawa.
Schank Roger C., Abelson Robert P., 1977, Scripts, Plans, Goals and Understanding: an Inquiry into Human Knowledge Structures, Hillsdale, NJ.
Schreiber Michael, 1999, Übersetzungstypen und Übersetzungsverfahren, [w:] Handbuch Translation, red. Mary Snell-Hornby, Hans G. Hönig, Paul Kußmaul, Peter A. Schmitt, Tübingen.
Tacke Alexandra, 2013, Die Klavierspielerin, [w:] Jelinek-Handbuch. Leben – Werk – Wirkung, red. Pia Janke, Stuttgart, s. 95–102.
Tokarski Ryszard, 1996, Ramy interpretacyjne a problem kategoryzacji, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. Renata Grzegorczykowa, Anna Pajdzińska, Lublin, s. 97-112.
Tokarski Ryszard, 2013, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin.
Zawisławska Magdalena, 1998, Rama interpretacyjna jako narzędzie analizy tekstu, [w:] Tekst. Analizy i interpretacje, red. Jerzy Bartmiński, Barbara Boniecka, Lublin, s. 35-44.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2019.31.191
Date of publication: 2019-10-11 20:09:56
Date of submission: 2018-04-20 12:08:49
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2019 Joanna Maria Kubaszczyk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.