Warunki kształtowania się odpływu w zlewni Czechówki

Zdzisław Michalczyk, Stanislaw Chmiel, Sławomir Głowacki, Joanna Sposób, Beata Zielińska

Streszczenie w języku polskim


W pracy przedstawiono charakterystykę hydrologiczną Czechówki, której zlewnia (80,1 km2) położona jest we wschodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego, subregionu Wyżyny Lubelskiej. Jest to teren o żywej rzeźbie lessowej, z typowymi wąwozami, stromymi zboczami i zrównaniami wierzchowinowymi. W środkowej części zlewni, w dnie doliny Czechówki, wybudowane zostały studnie głębinowe ujęcia „Sławinek”, oddane do eksploatacji w marcu 1961 r. W pierwszych latach jego funkcjonowania stwierdzano zanik przepływu rzeki w obszarze oddziaływania ujęcia. Od początku XXI w., przy zdecydowanie mniejszej eksploatacji wód podziemnych i wyższych opadach atmosferycznych, przepływ Czechówki utrzymywał się na całej długości rzeki. Celem pracy jest charakterystyka hydrologiczna Czechówki, a szczególnie zmian przepływu wynikających z narastającej antropopresji. Podstawę opracowania stanowiły zbierane od połowy XX w. dane hydrologiczne i hydrogeologiczne. W 2002 r. uruchomiono stacjonarne obserwacje wodowskazowe w przekroju zamykającym zlewnię o powierzchni 61 km2 przy Ogrodzie Botanicznym UMCS. Średni przepływ Czechówki w latach 2003–2017 wynosił 0,088 m3·s–1, a odpływ jednostkowy tylko 1,44 dm3·s–1·km2. Zasoby wodne Czechówki mają istotne znaczenie w zaopatrzeniu w wodę Lublina. Wielkość eksploatacji zasobów wody decyduje o charakterze równowagi hydrodynamicznej, o zasilaniu wodami podziemnymi dolin i koryt rzecznych, ewentualnie o ucieczce wody powierzchniowej do podziemia, a także o funkcjonowaniu źródeł i przepływie Czechówki.


Słowa kluczowe


zmiany przepływu rzeki, antropopresja, urbanizacja, Lublin

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Boczek A., 2006: Zmiany przepływu Czechówki w obrębie ujęcia „Sławinek” w woo5 roku. Maszynopis Zakł. Hydrografii UMCS Lublin, 1-67.

Butrym J., Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50000 a.Lublin. Wyd. Geol. Warszawa.

Chałubińska A., Wilgat T., 1954: Podział fizjograficzny województwa lubelskiego. [W:] Przew. V Ogólnop. Zjazdu PTG. Lublin, 3-44.

Doborzyński S., 1904: Źródła żelaziste w Lubelskim. Przegl. Techn., 42, Warszawa, 492-493.

Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Lublin. PIG Warszawa.

Karpiński W., 1857: Rozbiór wody żelaznej Sławinkowskiej. Tygodnik Lekarski, 20.

Kowalska A., Burlikowska I., Michalczyk Z., 1975: Wpływ eksploatacji wody podziemnej na środowisko geograficzne w obszarze kredowo-lessowym. Czas. Geogr. XLVI, 3. Wrocław, 265-276.

Krajewski S., Motyka J., 1999: Model sieci hydraulicznej w skałach węglanowych w Polsce. Biul. PIG. Hydrogeologia, 388, 115-138.

Krisztafowicz N.I., 1902: Gidro-geołogiczeskoie opisanie territorii goroda Liublina i jego okresnostiej. Warszawa, 1-293.

Mapa Podziału Hydrograficznego Polski 1:10 000. 2007. Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych IMGW Warszawa.

Mącik M,. Wojdanowicz M., 1977: Z badań nad denudacją w dorzeczu górnej Czechówki. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 193, 101-121.

Michalczyk Z. (red.) 1993: Źródła zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wyd. UMCS Lublin.

Michalczyk Z. (red.) 1997: Strategia wykorzystania i ochrony wód w dorzeczu Bystrzycy. Wydawnictwo UMCS. Lublin, 1-192.

Michalczyk Z., Chmiel S., Głowacki S., Sposób J., 2017: Eksploatacja zasobów wody podziemnej w Lublinie w latach 1955-2015. Przegl.Geolog. v. 65, nr ½, 1344-1349.

Michalczyk Z., Łoś M., Sawicka-Ner Z., 1983: Zasięg oddziaływania ujęć wód podziemnych miasta Lublina, IG, Pr. Hydrogeol. - seria spec., z.16, 1-83.

Michalczyk Z., Rederowa E., 1993: Źródła w dorzeczu Bystrzycy. [W:] Źródła zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wyd. UMCS, 93-157.

Pietruszka W., Szczerbicka M., Zezula H., 2002: Mapa Hydrogeologiczna Polski, 1:50 000, ark. Lublin. PIG Warszawa.

Wilson W., 1859: O wodach mineralnych żelaznych w Sławinku. Tygodnik Lekarski, 177-180.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2018.73.0.65-81
Data publikacji: 2019-06-05 09:01:30
Data złożenia artykułu: 2018-08-20 09:32:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1804
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 543

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Sławomir Głowacki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.