Antydyskryminacyjna rola geografii w kształtowaniu postaw tolerancji wobec mniejszości narodowych i etnicznych

Michał Jan Zatorski

Streszczenie w języku polskim


W trakcie podstawowej szkolnej edukacji geograficznej uczniowie nie mają świadomości, że nabyte wiadomości i umiejętności są tymi niezbędnymi do właściwej percepcji i obserwacji zjawisk społecznych i przyrodniczych. Wdrażając elementy edukacji antydyskryminacyjnej do realizowanych treści geograficznych, pozwoli na wzmocnienie praktycznej i wychowawczej roli geografii. To uczyniłoby z geografii naukę pojednania pomiędzy narodami, w myśl słów prof. Stanisława Pawłowskiego „Jedna jest Ziemia i jeden człowiek na niej". Dodatkowo korelacja z treściami historycznymi byłaby odpowiedzią  na systemowe rozwiązanie braku edukacji antydyskryminacyjnej w polskich szkołach.

Słowa kluczowe


edukacja geograficzna, edukacja antydyskryminacjna, tożsamość, etniczność, mniejszości narodowe i etniczne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Awramiuk-Godun A., 2008: Pogranicza kulturowe w nauczaniu geografii Polski, Prace i Studia Geograficzne, 39, Warszawa, 35–42.

Awramiuk-Godun A., 2009: Pogranicze kultur: percepcja „własnego regionu” przez uczniów a edukacja regionalna, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Awramiuk-Godun A., 2011: Zróżnicowanie kulturowe Polski a kształcenie geograficzne, [w:] A. Cudowska (red.), Kierunki rozwoju edukacji w zmieniającej się przestrzeni społecznej, Trans humana, Białystok, 595–602.

Barwiński M., 1999: Współczesna tożsamość etniczna i kulturowa Łemków na obszarze Łemkowszczyzny – uwarunkowania i konsekwencje, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 2, 53–69.

Barwiński M., 2013: Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Barwiński M., 2016: Wielokulturowość we współczesnych polskich badaniach geograficznych i edukacji geograficznej – zarys problematyki, Przegląd Geograficzny, 88, 2, 137–157.

Branka M. (red.), 2011: Edukacja antydyskryminacyjna i jej standardy jakościowe, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa.

Cieślikowska D., 2010: Tożsamość społeczna. Dyskryminacja. Przeciwdziałanie dyskryminacji, [w:] M. Branka, D. Cieślikowska (red.), Edukacja antydyskryminacyjna. Podręcznik trenerski, Stowarzyszenie Willa Decjusza, Kraków, 66–74, 108–132.

Eberhardt P., 1996: Między Rosją a Niemcami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

Eberhardt P., 1997: Problematyka demograficzna pogranicza polsko-litewskiego, Przegląd Geograficzny, 69, 1–2, 28–51.

Eberhardt P., 2002: Zróżnicowania etniczno-kulturowe na obszarze postsowieckim, [w:] E. Orłowska (red.), Kultura jako przedmiot badań geograficznych, Studia teoretyczne i regionalne, 1, Oddział Wrocławski PTG, Wrocław, 185–193.

Eberhardt P., 2006: Przemiany struktury etnicznej ludności Polski w XX wieku, Sprawy Narodowościowe, Seria Nowa, 28, 53–74.

Eriksen T. h., 2013: Etniczność i nacjonalizm, B. Gutkowska-Nowak (tłum.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Janicki W., 2009: Minority recognition in nation-states – the case of Silesians in Poland, [w:] T. Drobik, M. Sumberova (red.), Modern Human Geographical Thought, Cambridge Scholar Publishing, Cambridge, 155–184.

Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., 2013: Geografia dla maturzysty. Geografia społeczno-ekonomiczna świata, podręcznik, zakres rozszerzony, PWN, Warszawa.

Koter M., 2003: Multicultural border regions of Europe – forms of ethnic composition and proces of their differentiation, Region and Regionalism, 6, 1, 13–22.

Kowalski M., 1998: Problematyka etniczna wschodniego pogranicza Polski, [w:] J. Kitowski (red.), Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej, Wydział Ekonomiczny Filii UMCS w Rzeszowie, Rzeszów, 285–294.

Kurek S., 2012: Geografia, podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres podstawowy, Operon, Gdynia.

Lenartowicz B., Wójcik M., 2014: Czas na geografię, podręcznik do szkół ponadgimnazjalnych, zakres podstawowy, PWN, Warszawa.

Kwiecień P., 2014: Edukacja antydyskryminacyjna w Polsce – przegląd działań, Sieć Tolerancji.

Majchrzak T., Wład P., 2010: Geografia 3. Nowa nasza planeta, podręcznik dla gimnazjum, PWN, Warszawa–Łódź.

Nisbett R. E., 2015: Geografia myślenia, Wydawnictwo Smak Słowa, Sopot.

Osuch W. (red.), 2007: Wybrane problemy edukacyjne i kulturowe niektórych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce i Europie, Geoinfo, Kraków.

Pawłowski S., 1938: Geografia jako nauka i przedmiot nauczania, Książnica-Atlas, Lwów–Warszawa, 56–90, 131–146, 199–203.

Pawłowski S., 1939: Rola geografii w życiu narodów, Czasopismo Geograficzne, z. 1, Poznań, 1–2.

Piróg D., 2007: Edukacja międzykulturowa w polskiej szkole – stan, potrzeby oraz wyzwania (rozważania teoretyczne i wyniki badań), [w:] W. Osuch (red.), Wybrane problemy edukacyjne i kulturowe niektórych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce i Europie, Geoinfo, Kraków, 32–40.

Piróg D., 2008: Rola geograficznej edukacji akademickiej w kształtowaniu postaw otwartości kulturowej studentów, Dokumentacja Geograficzna, 38, 97–104.

Plit F., Osuch W., Sielatycki M., Wrona J., 2003: Geografia, cz. 2: Człowiek i jego działalność, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, zakres rozszerzony, WSiP, Warszawa.

Rachwał T., 2013: Oblicza geografii 2, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres rozszerzony, Nowa Era, Warszawa.

Soja M., 2001: The cultural and ethnic diversity of the population of Łemkowszczyzna (Lemko Region) in the 19th and 20th century, Region and Regionalism, 5, 212–221.

Szczypiński D., Wójtowicz M., 2010: Planeta Nowa 2, podręcznik do geografii dla klasy II gimnazjum, Nowa Era, Warszawa.

Świętek A., Osuch W., 2010: Wybrane problemy mniejszości a idea społeczeństwa obywatelskiego w Unii Europejskiej, Przedsiębiorczość – Edukacja, vol. 6, 532–542.

Świętek A., Kurek S., Osuch W., Rachwał T., 2014: Jak edukować dzieci romskie? Propozycje dla nauczycieli w zakresie kształcenia romskiej mniejszości etnicznej, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków.

Zaniewicz Z., 2012: Geografia. Ciekawi świata, podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres podstawowy, Operon, Gdynia.

Zatorski M., 2014: Idea geografii regionalnej jako przedmiotu nauczania w okresie kryzysu geografii w szkole, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Geographica, vol. 170 (7), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków, 30–36.

Żelazny W., 2004: Etniczność. Ład. Konflikt. Sprawiedliwość, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Akty prawne

Deklaracja praw osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych z dnia 10 grudnia 1992 roku.

Europejska konwencja praw człowieka z dnia 4 listopada 1950 roku, art. 14.

Konwencja UNESCO o zakazie dyskryminacji w szkolnictwie z 1960 roku.

Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z 1966 roku, art. 27.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.

Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z dnia 6 stycznia 2005 roku (Dz.U. z 2005 r. nr 17, poz. 141).

Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania z dnia 3 grudnia 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. nr 254, poz. 1700).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2016.71.1.93
Data publikacji: 2017-03-06 11:34:36
Data złożenia artykułu: 2015-10-20 19:45:26


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1219
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1208

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Michał Jan Zatorski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.