Współczesne wizualizacje dziedzictwa Cyryla i Metodego w przestrzeni słowiańskiej

Lilla Janina Moroz-Grzelak

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcony jest omówieniu dziedzictwa Cyryla i Metodego w Słowiańszczyźnie. Uwaga autorki koncentruje się na współczesnym odzwierciedleniu obrazów obu braci i ich dziedzictwa w krajach, które kultywują pamięć o nich. Przedstawianie Apostołów Słowiańskich ma swoją tradycję w malarstwie, ikonach i pomnikach. Odniesienia do sztuki ukazane zostały w kontekście historycznym niektórych krajów słowiańskich należących do Kościoła zachodniego i do Kościoła prawosławnego. W opracowaniu wskazuje się na szczególną rolę w rozprzestrzenianiu tradycji cyrylometodejskiej w sztuce Bułgarii. Kraj ten, poprzez kult Braci Sołuńskich w średniowieczu, przyjął ich do swej tradycji pod deskrypcją terytorialną Apostołowie Bułgarscy, a dziś znajduje się w pozycji depozytariusza ich spuścizny. Współcześnie Bułgarzy wyrażają pamięć o Cyrylu i Metodym poprzez wznoszenie pomników alfabetu cyrylickiego, które odsłaniane są także poza światem słowiańskim, co w efekcie służy podkreślaniu znaczenia pisma słowiańskiego.


Słowa kluczowe


święci Cyryl i Metody, pomniki, cyrylica, pismo, alfabet, Słowianie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abijski & Makal & Wyspianski 2019: Abijski, Marcin & Makal, Piotr & Wyspianski, Slawek, eds. XXX years Brotherhood of Saints Cyril and Methodius. Bialystok: Association of the Orthodox Brotherhood of Saints Cyril and Methodius, 2019. [In Polish: Abijski, Marcin & Makal, Piotr & Wyspiański, Sławek, red. XXX lat Bractwa Świętych Cyryla i Metodego. Białystok: Stowarzyszenie Bractwo Prawosławne św. św. Cyryla i Metodego, 2019.]

Antova 2018: Antova, Desislava. “Mission Bulgaria Headed for Beijing.” News.bg, 29.03.2018, https://news.bg/bulgaria/misiya-balgariya-tragva-kam-pekin.html (Accessed 29.04.2019). [In Bulgarian: Антова, Десислава. „Мисия България тръгва към Пекин.” News.bg, 29.03.2018, https://news.bg/bulgaria/misiya-balgariya-tragva-kam-pekin.html. (Достъп 29.04.2019).]

Baniak 2004: Baniak, Jozef. “Inculturation.” In: Gadacz, Tadeusz & Milerski, Boguslaw, eds. Religion. PWN Encyclopedia. Vol. 5, 41. Warsaw: PWN, 2002. [In Polish: Baniak, Józef. „Inkulturacja.” W: Gadacz, Tadeusz & Milerski, Bogusław, red. Religia. Encyklopedia PWN. T. 5, 41. Warszawa: PWN, 2002.]

Bartolini 1885: Bartolini, Domenico. “The Pilgrimage of Thanksgiving to the Holy Father Leo XIII, R.P. 1881”. In: Bartolini, Domenico. Historical, Critical and Archaeological Relics of Saints Cyril and Methodius and Their Apostolate in the Slavic Nations, V–XXIV. Poznan: Kuryer Poznanski, 1885. [In Polish: „Pielgrzymka dziękczynna wszechsłowiańska do Ojca świętego Leona XIII, R.P. 1881.” W: Bartolini, Domenico. Pamiątki historyczne, krytyczne, archeologiczne świętych Cyryla i Metodego oraz apostolstwa ich śród narodów słowiańskich. Przekł. z włoskiego M. Chwaliszewski, V–XXIV. Poznań: Kuryer Poznański, 1885.]

Devetak 2016: Devetak, Jurij. The Parish of St. Cyril and Methodius in Belgrade and Lazarists. Beograd: Zupni ured sv. Cirila i Metodija, 2016. [In Croatian: Devetak, Jurij. Župa sv. Ćirila i Metodija u Beogradu i lazaristi. Beograd: Župni ured sv. Ćirila i Metodija, 2016.]

Dzhambazova 2013: Dzhambazova, Maya. “Monument of the Saints Brothers in Mongolia.” Spisanie.to, 16.01.2013, https://www.spisanie.to/пътуване/история-и-цивилизация/паметник-на-светите-братя-в-монголия/. [In Bulgarian: Джамбазова, Мая. „Паметник на светите братя в Монголия.” Spisanie.to, 16.01.2013, https://www.spisanie.to/пътуване/история-и-цивилизация/паметник-на-светите-братя-в-монголия/.]

Golabek 1935: Golabek, Jozef. Brotherhood of Saint. Cyril and Methodius in Kiev. Warsaw: Nasza Przyszlosc, 1935. [In Polish: Gołąbek, Józef. Bractwo św. Cyryla i Metodego w Kijowie. Warszawa: Nasza Przyszłość, 1935.]

Jarko 1991: Jarko, Jan. “Charismatic Ministry of the Apostles of the Slavs in the Light of the Old Slavic Literature.” In: Gajek, Jan Sergiusz & Gorka, Leonard, eds. Cyril and Methodius Apostles and Slavic Teachers. Studies and documents, Part 1, 99–107. Lublin: KUL, 1991. [In Polish: Jarko, Jan. „Charyzmatyczna posługa Apostołów Słowian w świetle piśmiennictwa starosłowiańskiego.” W: Gajek, Jan Sergiusz & Górka, Leonard, red. Cyryl i Metody Apostołowie i Nauczyciele Słowian. Studia i dokumenty, cz. 1, 99–107. Lublin: KUL, 1991.]

Kamenov 2015: Kamenov, Kalin. “In Mongolia for a Feast of the Saints Brothers Cyril and Methodius”. (Personal blog, published 11.05.2015). https://kalinkamenov.com/2015/05/mongolia-kirilica/. [In Bulgarian: Каменов, Калин. „В Монголия за празника на светите братя Кирил и Методий”. (Личен блог, публ. 11.05.2019). https://kalinkamenov.com/2015/05/mongolia-kirilica/.]

Krasteva 2006: Krasteva, Stefanka. “Slavic Cooperation and the Bulgarian Cultural and Historical Heritage.” Slavjanski glas, no. 1 (2006), 72–90. [In Bulgarian: Кръстева, Стефанка. „Славянското сътрудничество и българското културно-историческо наследство.” Славянски глаc, no 1 (2006), 72–90.]

Mihajlova 2013: Mihajlova, Katja. “The Feast of St. Cyril and Methodius in Plovdiv – from Written to Family History.” In: Atanasova, Ekaterina & Lozanova, Galina & Stanoev, Stanoj, eds. The feast of St. Cyril and Methodius. Spaces of the Spirit. Vol. 2, 142–186. Sofia: Paradigma, 2014. [In Bulgarian: Михайлова, Катя. „Празникът на св. Кирил и Методий в Пловдив – от писмена към семейна история.” В: Анастасова, Екатерина & Лозанова, Галина & Станоев, Станой, ред. Празникът на свети Кирил и Методий. Пространства на духа. Т. 2, 142–186. София: Парадигма, 2013.]

Moroz-Grzelak 2016: Moroz-Grzelak, Lilla. “The Slovenian Cult of Saint Cyril and Methodius Considering the Background of the Slavic Tradition.” In: Boguslawska, Magdalena & Goszczynska, Joanna & Suler-Galos, Jasmina, eds. To Read, to Wander, to Be. A Volume Dedicated to Professor Zdzislaw Darasz, 59–72. Warsaw University Press, 2016. [In Polish: Moroz-Grzelak, Lilla. „Słoweński kult św. Cyryla i Metodego na tle tradycji ogólnosłowiańskiej.” W: Bogusławska, Magdalena & Goszczyńska, Joanna & Šuler-Galos, Jasmina, red. Czytać, wędrować, być. Tom dedykowany Profesorowi Zdzisławowi Daraszowi, 59–72. Warszawa: Wydawnictwo UW, 2016.]

Naumow 1999: Naumow, Aleksander. “The Kiev Tradition in Polish Orthodoxy.” In: Lesniewski, Krzysztof & Lesniewska, Jadwiga, eds. Orthodoxy – the Source of Faith and the Spring of Experience, 449–466. Lublin: Prawoslawna Diecezja Lubelsko-Chelmska, 1999. [In Polish: Naumow, Aleksander. „Tradycja kijowska w prawosławiu polskim.” W: Leśniewski, Krzysztof & Leśniewska, Jadwiga, red. Prawosławie – źródło wiary i zdrój doświadczenia, 449–466. Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, 1999.]

Paisij 1981: Paisij Chilendarski. Slavо-Bulgarian History. Warsaw: Czytelnik, 1981. [In Polish: Paisij Chilendarski. Słowianobułgarska historia. Przekł. z bułgarskiego, wstęp, przypisy Franciszek Korwin-Szymanowski. Warszawa: Czytelnik 1981.]

Pavlov 2019: Pavlov, Plamen. “St. Methodius – Facts Unknown and Known. Chech Archaeologist Proves That the Archbishop’s Burial Is in the Moravian Town of Mikulcice.” Trud, 10.05.2019. https://trud.bg/свети-методий-неизвестното-в-известн/. [In Bulgarian: Павлов, Пламен. „Свети Методий – неизвестното и известното. Чешки археолог доказва, че гробът на архиепископа се намиpа в моравския град Микулчице.” Труд, 10.05.2019. https://trud.bg/свети-методий-неизвестното-в-известн/.]

Rusenova 2019: Rusenova, Violeta. “Pope Francis with an Address to Bulgarians.” Vesti, 03.05.2019. https://www.vesti.bg/bulgaria/papa-francisk-s-obryshtenie-kym-bylgarite-6094990. [In Bulgarian: Русенова, Виолета. „Папа Франциск с обръщение към българите”, Vesti, 03.05.2019. https://www.vesti.bg/bulgaria/papa-francisk-s-obryshtenie-kym-bylgarite-6094990.]

Stojkova 2008: Stojkova, Ana. “The Bulgarian Medieval Cult of Cyril and Methodius: Ideological Parameters and Literary Reflections.” Slavia Meridionalis, no. 8 (2008): 309–326. [In Bulgarian: Стойкова, Ана. „Култ към св. Кирил и Методий през Българското средновековие. Идеологически параметри и литературни рефлекcи.” Slavia Meridionalis, no. 8 (2008): 309–326.]

Vrabchev 2015: Vrabchev, Andrey. “We Don’t Know What Bulgarianness is at the Moment.” Interview by Ana Kocheva. Frognews, 7.09.2015. https://frognews.bg/inteviu/skulptorat-vrabchev-znaem-kakvo-balgarshtinata-momenta.html. [In Bulgarian: Врабчев, Андрей. „Не знаем какво е българщината в момента.” Интервю на Ана Кочева. Frognews, 7.09.2015. https://frognews.bg/inteviu/skulptorat-vrabchev-znaem-kakvo-balgarshtinata-momenta.html.]

Wojtczak 2004: Wojtczak, Marcin. “Saints Cyril and Methodius in Bulgarian Slavophilism.” In: Mikolajczak, Aleksander W. & Szulc, Witold & Zielinski, Boguslaw eds. Community ideas of Slavdom, 259–266. Poznan: 259–266. [In Polish: Wojtczak, Marcin. „Święci Cyryl i Metody w słowianofilstwie bułgarskim.” W: Mikołajczak, Aleksander W. & Szulc, Witold & Zieliński, Bogusław, red. Idee wspólnotowe Słowiańszczyzny, 259–266. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2019.8.140-154
Data publikacji: 2019-12-05 09:02:07
Data złożenia artykułu: 2019-05-31 09:33:47


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1264
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 573

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Lilla Janina Moroz-Grzelak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.