Współpraca Ukrainy i Polski w kontekście ochrony miejsc światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO

Streszczenie w języku polskim

W artykule przedstawiono główne zasady współpracy Ukrainy i Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie ochrony i zachowania obiektów światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Podkreśla, że jego aktywizację ułatwiło wpisanie unikalnej, wspólnej ukraińsko-polskiej, transgranicznej nominacji drewnianych kościołów regionu karpackiego Ukrainy i Polski (po osiem w każdym kraju) na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Poprzedziła to żmudna, wspólna praca ukraińskich i polskich uczonych, osobistości religijnych, społeczeństwa i  menedżerów, która trwała ponad sześć lat. Tym samym spośród 44 „kandydatów” wybrano szesnaście kościołów drewnianych, zlokalizowanych po obu stronach granicy. Kościoły budowano u podnóża Karpat, w zachodniej części Ukrainy oraz w północnym i wysokim paśmie górskim Karpat Wschodnich. Proponowane zespoły kościelne reprezentują cztery regionalne szkoły architektury ludowej: huculską, łemkowską, galicyjską i bojkowską. Szkoła huculska jest charakterystyczna jedynie dla kościołów ukraińskich, szkoła łemkowska – dla kościołów polskich; Galicyjczycy i Bojkowie są charakterystyczni dla dwóch krajów. Wskazane wydarzenie spowodowało konieczność spełnienia wymogów prawodawstwa międzynarodowego w tym zakresie oraz współodpowiedzialności Ukrainy i Polski w kontekście ochrony i zachowania obiektu UNESCO zarówno jako całości, jak i jego poszczególnych elementów – drewnianych kościołów, które są niezwykle wrażliwe, zwłaszcza ze względu na ochronę przeciwpożarową. Zgodnie z rekomendacją Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO powołano wspólny organ zarządzający – Ukraińsko-Polską Między narodową Radę Restauracji, który nadzoruje powyższe kwestie. Współcześnie w warunkach zakrojonej na szeroką skalę inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, Polska okazała się najbardziej wiarygodnym partnerem naszego kraju w ochronie dziedzictwa kulturowego. Wsparcie Polski zarówno na poziomie państwa, jak i na poziomie społeczeństwa obywatelskiego jest niezwykle ważne dla Ukrainy, która broni niepodległości nie tylko własnego państwa, ale także dokłada wszelkich starań, aby zachować cywilizację światową. Bez wątpienia komponent humanitarny można uznać za swoisty rdzeń współpracy ukraińsko-polskiej.