Michaił Speranskij i jego rzekome „zesłanie” na Syberię w latach 1818–1821
Streszczenie w języku polskim
Michaił Michajłowicz Speranskij (1772–1839), wybitny rosyjski działacz państwowy, w marcu 1812 r. wpadł w niełaskę cesarza Aleksandra I, w wyniku której wydalono go z Sankt-Petersburga i nakazano zamieszkanie początkowo w Niżnym Nowgorodzie, a następnie w Permie w majątku córki Wielikopole, w guberni nowogrodzkiej (europejska część Imperium Rosyjskiego). W 1816 r. Aleksander I mianował go gubernatorem w Penzie, a w 1819 r. – generał-gubernatorem Syberii, polecając mu dokonać rewizji trzech guberni: tobolskiej, tomskiej i irkuckiej. M. Speranskij podjął z sukcesem walkę z korupcją urzędniczą i zajął się rozwojem tych prowincji. W 1821 r. został przez Aleksandra I mianowany członkiem Rady Państwa, a w 1839 r. otrzymał z rąk Mikołaja I tytuł hrabiowski.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Aleksiejewa T.A., Afanasjew W.G., Bersenew W.W., Wołkowa S.W., Ilin A.W., Kazancew S.M., Kapustina M.A., Karamyszew O.M., Kornewa N.M., Riskin D.I., Sokołow A.P., Timoszina E.W., Institut generał-gubernatorstwa i namiesticzestwa w Rossijskoj impierii, t. 1, Sankt-Peterburg 2001.
Bazylow L., Dzieje Rosji 1801–1917, Warszawa 1977.
Chuduszina I., Michaił Michajłowicz Speranskij: «Pomieniat‘ szatkoje swojewolie na swobodu wiernuju…«, [w:] Rossijskij liberalizm: idei i liudi, red. A.A. Kara-Murza, Moskwa 2007.
Czibirjajew S.A., Wielikij russkij reformator. Ziżń, diejatielnost’, politiczeskije wzgliady M.M. Speranskowo, Moskwa 1989.
Grecz N., Zapiski o mojej ziźni, Moskwa 2002.
Jużakow S.N., M.M. Speranskij. Jewo żiźń i obszczestwiennaja diejatelnost‘, Sankt-Peterburg 1892, [w:] Żiźń zamieczatelnych liudiej: Piotr Wielikij, Mienszikow, Woroncowy, Daszkowa, Speranskij, Sankt-Peterburg 1995.
Korf M.A., Zizń grafa Speranskowo, Moskwa 2014.
Łukawski Z., Historia Syberii, Wrocław 1981.
Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2000.
Mańko A., Blustitieli wierchownoj własti. Institut gubernatorstwa w Rossiji. Istoriczeskij oczerk, Moskwa 2004.
Mańko A., Korrupcja w Rossiji. Osobiennosti nacjonalnoj boleźni, Moskwa 2012.
Mironienko S.W., Samodzierżawie i reformy. Politiczeskaja borba w Rossiji w naczale XIX wieka, Moskwa 1989.
Murzanow N.A., Pestel Iwan Borysowicz, [w:] Słowar russkich senatorow 1711–1917. Materiały dla biografii, red. D.N. Sziłow, S.[ankt]-Peterburg 2011.
Ostafiejskij archiw kniaziej Wiaziemskich, t. 1: Perepiska kniazia P.A. Wiaziemskowo s A.I. Turgieniewym 1812–1819, izdanije grafa S.D. Szeremietiewa, red. W.I. Saitow, Sankt-Peterburg 1899.
Pestel I.B., Iz wospominanij, [w:] N.W. Minajewa, M.M. Speranskij w wospominanijach sowriemiennikow. Koniec XVIII – pierwaja połowina XIX wiekow, Moskwa 2009.
Płatonow S., Russkaja istoria, Moskwa 2015.
[Romanow] Nikołaj Michajłowicz, wielki książę, Impierator Aleksandr I. Biografia, Moskwa 2010.
[Romanow] Nikołaj Michajłowicz, wielki książę, Predisłowije k jewo izdaniju: Impieratrica Jelizawieta Aleksejewna, supruga imperatora Aleksandra I, [w:] Bumagi Doma Romanowych. Jelizawieta i Aleksandr. Chronika po pismam impieratricy Jelizawiety Aleksiejewny 1792–1826, Moskwa 2013.
Sieredonin S.M., Graf M.M. Speranskij (1772–1839) Oczerk gosudarstwiennoj diejatelnosti, Sankt-Peterburg 1909.
Speranskij M.M., List do E.M. Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Tobolski, 30 maja 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Elizawiety Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Tomsk, 10 lipca 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Irkuck, 2 września 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskij (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Irkuck, 21 stycznia 1820 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Tobolsk, 5 lutego 1821 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskiej (Frołowoj- Bagriejewoj), dat. [Irkuck], 6 września 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Niżnieudinsk, 21 sierpnia 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., List do Jelizawiety Speranskiej (Frołowoj-Bagriejewoj), dat. Tobolsk, 25 czerwca 1819 r., [w:] Pisma iz Sibirii k jewo doczeri Elizawiete Michajłowne (w zamużestwije Frołowoj-Bagriejewoj), Moskwa 1869.
Speranskij M.M., Wsiemiłostiwiejszij Gosudar!…, dat. Tomsk, 31 lipca 1819 r., [w:] O korennych zakonach gosudarstwa, Moskwa 2015.
Swierbiejew D.N., Moi zapiski, Moskwa 2014.
Szilder N.K., Imperator Aleksander I. Jewo żiźń i carstwowanije, t. 4, Moskwa 2010.
Sziłow D.N., Speranskij Michaił Michajłowicz, [w:] Gosudarstwiennyje diejateli Rossijskoj imperii 1802–1917. Biobibłograficzeskij sprawocznik, S.[ankt]-Peterburg 2001.
Sziłow D.N., Kuźmin J.A., Pestel Iwan Borysowicz, [w:] Czleny Gosudarstwiennowo sowieta Rossijskoj impierii 1801–1906. Biobibłograficzeskij sprawocznik, S.[ankt]-Peterburg 2007.
Tomsinow W.A., Swetiło rossijskoj biurokratii. Istoriczeskij portret M.M. Speranskowo, Moskwa 2013.
Tomsinow W.A., Wriemienszczik. Istoriczeskij portret A.A. Arakczejewa, Moskwa 2013.
Wangin W., Istoriczeskije swiedienija o diejatielności grafa M.M. Speranskawo w Sibiri s 1819 po 1822 god, t. 1, S.[ankt]-Peterburg 1872.
Wiaziemskij P.A., Staraja zapisnaja kniżka, Moskwa 2003.
Zapiska o generał-majore Kutkinie, [w:] N.W. Minajewa, M.M. Speranskij w wospominanijach sowriemiennikow. Koniec XVIII – pierwaja połowina XIX wiekow, Moskwa 2009.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.907
Data publikacji: 2017-01-30 09:59:38
Data złożenia artykułu: 2016-01-19 21:44:21
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Dariusz Szpoper
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.