Uzasadnienie sektorowego modelu izb gospodarczych – perspektywa polska

Karol Dąbrowski, Tomasz Dorożyński, Piotr Marciniak

Streszczenie w języku polskim


Autorzy w artykule koncepcyjnym podjęli temat sektorowego modelu izb gospodarczych (handlowych, przemysłowo-handlowych itp.). Propozycja uzupełnia obecną w literaturze taksonomię izb opartą o trzy główne modele: kontynentalny, anglosaski i mieszany. Analiza porównawcza izb gospodarczych na świecie wskazuje na ich dużą różnorodność, ale również na istotny wpływ uwarunkowań historycznych i społecznych na ich organizację, pozycję i efektywność. Ich ustrój należy więc projektować adekwatnie do potrzeb danego państwa, a nie przenosić wprost na grunt krajowy rozwiązań zagranicznych lub historycznych. Dzisiejsze polskie izby gospodarcze funkcjonują jako dobrowolne organizacje zrzeszające przedsiębiorców na szczeblu branżowym, ogólnopolskim, regionalnym, lokalnym i bilateralnym (jako izby polsko-zagraniczne). Rozwiązanie to nie zapewnia jednak efektywnej komunikacji między przedsiębiorcami a władzami publicznymi. W polskich opracowaniach proponuje się tworzenie izb gospodarczych w modelu kontynentalnym, który oparty jest na dziewiętnastowiecznym układzie regionalnym. Autorzy stawiają tezę, że w dobie globalnych powiązań gospodarczych ta koncepcja jest przestarzała. Potrzebną dziś koncentrację wiedzy i kompetencji może efektywniej zapewnić model sektorowy. Sektorowe izby gospodarcze umożliwiają specjalizację ekspercką odpowiednią do potrzeb przedsiębiorców i władz publicznych. Stanowią też skuteczną platformę decentralizacji administracji publicznej. Model ten jest oryginalną propozycją autorów w dyskusji o możliwej ewolucji izb gospodarczych w realiach polskich. Jego wdrożenie wymaga m.in. właściwego zdefiniowania zadań izb oraz włączenia przedsiębiorców w proces ich tworzenia. Dyskusja toczona na łamach prasy ogólnopolskiej oraz czasopism branżowych pokazuje, że dociekania te mają wartość nie tylko dla nauki, lecz także dla przedsiębiorców i osób odpowiedzialnych za proces legislacyjny. Dlatego celem podjętych badań było uzasadnienie wdrożenia modelu sektorowego w kontekście dotychczasowej polskiej praktyki i rosnącej roli wiedzy eksperckiej.


Słowa kluczowe


model sektorowy; izby gospodarcze; izby przemysłowo-handlowe; przedsiębiorcy; władze publiczne

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Adamowicz Z., Działalność regionalnych organizacji samorządu gospodarczego na rzecz wspierania przedsiębiorczości w województwie lubelskim, [in:] Zarządzanie organizacją w nowej rzeczywistości gospodarczej. Materiały konferencyjne II Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Białystok, 25–26.11.2009, ed. A. Daniluk, Białystok 2009.

Adamowicz Z., Formy wspierania przedsiębiorczości przez regionalne organizacje otoczenia biznesu w województwie lubelskim, [in:] Nowoczesne podejście do zarządzania organizacjami, ed. A. Wasiluk, Warszawa 2010.

Adamowicz Z., Regionalne organizacje samorządu gospodarczego na Lubelszczyźnie (1989–2009) – wybrane aspekty funkcjonowania, [in:] Oblicza polskiej modernizacji. Próba bilansu transformacji systemowej III Rzeczypospolitej, eds. E. Krasucki, T. Sikorski, A. Szczepańska, Toruń 2011.

Aibai A., Huang X., Luo Y., Peng Y., Foreign Direct Investment, Institutional Quality and Financial Development along the Belt and Road: An Empirical Investigation, “Emerging Markets Finance and Trade” 2019, vol. 55(14), DOI: https://doi.org/10.1080/1540496X.2018.1559139.

Ali F.A., Fiess N., MacDonald R., Do Institutions Matter for Foreign Direct Investment?, “Open Economies Review” 2010, vol. 21(2).

Antkowiak P., Kmieciak R., Udział przedsiębiorców w podejmowaniu decyzji publicznych w sferze gospodarczej na poziomie lokalnym, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2015, vol. 77(1), DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.16.

Aziz O.G., Institutional Quality and FDI Inflows in Arab Economies, “Finance Research Letters” 2018, vol. 25, DOI: https://doi.org/10.1016/j.frl.2017.10.026.

Bailey N., Exploring the Relationship between Institutional Factors and FDI Attractiveness: A Meta-analytic Review, “International Business Review” 2018, vol. 27(1).

Bandarzewski K., Samorząd gospodarczy w prawie polskim. Studium prawne, Kraków 2014.

Bartels F.L., Napolitano F., Tissi N.E., FDI in Sub-Saharan Africa: A Longitudinal Perspective on Location Specific Factors (2003–2010), “International Business Review” 2014, vol. 23(3).

Bennett R.J., The Logic of Membership of Sectoral Business Associations, “Review of Social Economy” 2000, vol. 58(1).

Bénassy-Quéré A., Coupet M., Mayer T., Institutional Determinants of Foreign Direct Investment, “The World Economy” 2007, vol. 30(5).

Bojarski K., Ile samorządu w samorządzie gospodarczym?, “Studia Prawnicze KUL” 2012, no. 1.

Burdecka W., Instytucje otoczenia biznesu. Badanie własne, Warszawa 2004.

Busse M., Hefeker C., Political Risk, Institutions and Foreign Direct Investment, “European Journal of Political Economy” 2007, vol. 23(2).

Carton R.B., Hofer C.W., Meeks M.D., The Entrepreneur and Entrepreneurship: Definition of Role in the Society, Georgia 2007.

Daniele V., Marani U., Do Institutions Matter for FDI? A Comparative Analysis for the MENA Countries, “SSRN” 2006 (June), DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.917581.

Dąbrowski K., Analiza i ocena procedury wyborów niekonkurencyjnych w niemieckim samorządzie ubezpieczeniowym, “Teka Komisji Prawniczej PAN” 2020, vol. 13(2), DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.2-9.

Dąbrowski K., Izby przemysłowo-handlowe Drugiej Rzeczypospolitej jako instytucje samorządu przemysłowo-handlowego. Ujęcie doktrynalne i konstytucyjne, “Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2007, vol. 10.

Dąbrowski K., Samorząd gospodarczy w Polsce – próba oceny, [in:] Reformy ustrojowe w Polsce 1989–1998, eds. T. Staniszewski, B. Przywora, Ł. Jurek, Lublin 2014.

Dorożyński T., Incentives to Attract FDI: Evidence from the Łódź Province, Łódź 2020.

Dorożyński T., Instytucje otoczenia biznesu a rozwój przedsiębiorstw – ujęcie regionalne, “Zarządzanie i Finanse” vol. 11(1/3).

Dorożyński T., Dobrowolska B., Kuna-Marszałek A., Institutional Quality and Its Impact on FDI Inflow: Evidence from the EU Member States, “Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe” 2021, vol. 24(4), DOI: https://doi.org/10.18778/1508-2008.24.29.

Dorożyński T., Świerkocki J., Dobrowolska B., Governance of Special Economic Zones and Their Performance: Evidence from Poland, “Entrepreneurial Business and Economics Review” 2021, vol. 9(3), DOI: https://doi.org/10.15678/EBER.2021.090310.

Du J., Tao Z., Economic Institutions and FDI Location Choice: Evidence from US Multinationals in China, “Journal of Comparative Economics” 2008, vol. 36(3).

Dunning J.H., Trade, Location of Economic Activity and the Multinational Enterprise: A Search for an Eclectic Approach, [in:] Theories and Paradigms of International Business Activity – the Selected Essays of John H. Dunning, ed. J.H. Dunning, Cheltenham 2002.

Fedotov V.I., Organizational and Legal Models of Chambers, Washington 2007.

Francis J., Zheng C., Mukherji A., An Institutional Perspective on Foreign Direct Investment: A Multi-level Framework, “Management International Review” 2009, vol. 49(5).

Gawroński H., Konsultacje społeczne jako forma partycypacji w zarządzaniu strategicznym jednostkami samorządu terytorialnego, “Współczesne Zarządzanie” 2010, no. 1.

Glinka B., Przedsiębiorcze społeczeństwo, “Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2017, vol. 18(12/2).

Gorynia M., Jankowska B., Recommendations for Economic Self-Government, [in:] Influence of Poland’s Accession to the Euro Zone on the International Competitiveness and Internationalisation of Polish Companies, eds. M. Gorynia, B. Jankowska, Warszawa 2013.

Górzyński M., Pander W., Koć P., Tworzenie związków kooperacyjnych między MSP oraz MSP i instytucjami otoczenia biznesu, Warszawa 2006.

Guziejewska B., Marciniak P., Znaczenie dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej dla rozwoju idei powszechnego samorządu gospodarczego w Polsce, “Studia Prawno-Ekonomiczne” 2021, vol. 119.

Jastrzębski R., Samorząd gospodarczy. Izba Domów Składowych, “Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2004, no. 10.

Jude C., Levieuge G., Growth Effect of FDI in Developing Economies: The Role of Institutional Quality, “The World Economy” 2017, vol. 40(4).

Jurewicz M., Działalność izb gospodarczych jako zdecentralizowanych organizacji przedsiębiorców: zarys historyczny koncepcji decentralizacji administracji publicznej, “Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Zarządzanie i Marketing” 2010, vol. 17(3).

Jurewicz M., Prawne i organizacyjne podstawy członkostwa przedsiębiorców w izbach gospodarczych, “Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego” 2012, no. 8.

Jurewicz M., Ustrój prawny izb gospodarczych – propozycje jego usprawnienia, “Studia Prawno-Ekonomiczne” 2009, vol. 79.

Kępa M., Essence of Self-governance Illustrated with an Example of the Professional Self-government Body of Legal Counsels (in Poland), “Lex localis – Journal of Local Self-Government” 2021, vol. 19(4), DOI: https://doi.org/10.4335/19.3.893-919(2021).

Kindler J., Iwanicki J., Kundzewicz Z.W., Matczak P., Miłaszewski R., Żelazo J., Zagrożenia instytucjonalne, “Nauka” 2014, no. 1.

Kmieciak R., Formy organizacyjne samorządu w III Rzeczypospolitej, [in:] Polska w XX wieku. Politologiczna charakterystyka dokonań i perspektywy rozwoju, ed. R. Kmieciak, Poznań 2000.

Kmieciak R., Formy samorządu korporacyjnego w Polsce – dwadzieścia lat doświadczeń państwa demokratycznego, “Przegląd Zachodni” 2012, no. 1.

Kmieciak R., Perspektywy rozwoju samorządu gospodarczego w Polsce jako podmiotu administracji publicznej, “Przegląd Politologiczny” 2008, no. 3.

Kmieciak R., Pozycja ustrojowa samorządu gospodarczego w Polsce, “Studia z Polityki Publicznej” vol. 3(2), DOI: https://doi.org/DOI: 10.33119/KSzPP.2016.2.4.

Kmieciak R., Samorząd gospodarczy w państwach Unii Europejskiej, “Rocznik Integracji Europejskiej” 2013, vol. 7.

Kmieciak R., Samorząd gospodarczy w Polsce. Rozważania na temat modelu ustrojowego, Poznań 2004.

Kmieciak R., Samorząd zawodowy i gospodarczy w Polsce po 1989 roku, “Przegląd Politologiczny” 2011, no. 4, DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2011.16.4.4.

Kmieciak R., Ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy w Polsce, “Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu” 2003, no. 16.

Kmieciak R., Antkowiak P., Jaskulski A., Pożądany kierunek zmian modelu samorządu gospodarczego w Polsce. Rozważania na podstawie ustawy o izbach przemysłowo-handlowych Ogólnopolskiej Federacji Przedsiębiorców i Pracodawców Przedsiębiorcy.pl, Warszawa–Poznań 2016.

Kmieciak R., Antkowiak P., Walkowiak K., Samorząd gospodarczy i zawodowy w systemie politycznym Polski, Warszawa 2012.

Kostevc C., Redek T., Sušjan A., Foreign Direct Investment and Institutional Environment in Transition Economies, “Transition Studies Review” 2007, vol. 14.

Lisowska R., The Potential of Business Environment Institutions and the Support for the Development of Small and Medium-sized Enterprises, “Entrepreneurial Business and Economics Review” 2016, vol. 4(3).

Mandziuk R., Nawra P., Ossowska J., Inwestycje rzeczowe przedsiębiorstw, “Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2016, no. 1, DOI: https://doi.org/10.18276/frfu.2016.79-43.

Marciniak P., Organizacja i zadania krajowych izb gospodarczych sektora telekomunikacji, Toruń 2019.

Marciniak P., Sektorowy model samorządu gospodarczego. Założenia i perspektywa wprowadzenia w Polsce, Warszawa 2023.

Markiewicz J., Rola izb gospodarczych w stymulowaniu powiązań kooperacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami sektora MSP na przykładzie Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2006, no. 4.

Markiewicz J., Wpływ instytucji wsparcia na rozwój kooperacji i innowacyjności przedsiębiorstw w województwie zachodniopomorskim, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2007, no. 8.

Mażewska M., Infrastruktura otoczenia biznesu w Polsce, [in:] Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2014, eds. A. Bąkowski, M. Mażewska, Poznań–Warszawa 2015.

Naudé W., Entrepreneurship and Economic Development: Theory, Evidence and Policy, “IZA Discussion Paper” 2013, no. 7507, DOI: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2314802.

Naudé W., Entrepreneurship in Economic Development, “WIDER Research Paper” 2008, no. 20.

Nederhand J.M., Klijn E.H., Van der Steen M., Van Twist M., The Governance of Self-Organization: Which Governance Strategy Do Policy Officials and Citizens Prefer?, “Policy Sciences” 2019, vol. 52(2).

Nielsen B.B., Asmussen C.G., Weatherall C., The Location Choice of Foreign Direct Investments: Empirical Evidence and Methodological Challenges, “Journal of World Business” 2017, vol. 52(1), DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jwb.2016.10.006.

Ostaszewski W., Przedsiębiorca i jego rola w życiu społeczno-gospodarczym, “Cywilizacja” 2007, no. 20.

Pawłowski S., Waligórski M.A., Samorząd zawodowy i gospodarczy w Polsce, Poznań 2005.

Pilgrim M., Meier R., National Chambers of Commerce – A Primer on the Organization and Role of Chamber System, Washington 1995.

Ripsas S., Towards an Interdisciplinary Theory of Entrepreneurship, “Small Business Economics” 1998, vol. 10.

Sack D. (ed.), Chambers of Commerce in Europe, Cham 2021.

Sikora J., Rola izb przemysłowo-handlowych w kształtowaniu elit gospodarczych w Polsce, “Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu” 2008, no. 21.

Skowrońska A., Tarnawa A. (eds.), 2022: Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2022.

Spulber D.F., The Economic Role of the Entrepreneur, Illinois 2008.

Spulber D.F., The Role of the Entrepreneur in Economic Growth, [in:] Handbook on Law, Innovation and Growth, ed. R.E. Litan, Cheltenham 2011.

Stanisławski R., Zasoby relacyjne instytucji otoczenia biznesu w kontekście rozwoju innowacyjnego małych i średnich przedsiębiorstw, “Przegląd Organizacji” 2016, no. 6, DOI: https://doi.org/10.33141/po.2016.06.02.

Statistics Poland, 2020: Activity of Non-Financial Enterprises in 2019, Warszawa 2020.

Sypniewski D., Competition Restrictions by Professional Self-Government, “Ekonomia i Prawo” 2018, vol. 17(4).

Świerkocki J. (ed.), Foreign Direct Investment: The Case of Lodz Region, Łódź 2011.

Walkowiak K., Działania izb przemysłowo-handlowych na rzecz rozwoju innowacyjności polskich przedsiębiorstw, “Przegląd Politologiczny” 2011, no. 4, DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2011.16.4.6.

Wykrętowicz S. (ed.), Obywatelski projekt ustawy o izbach przemysłowo-handlowych w Polsce, Poznań 2012.

Wykrętowicz S. (ed.), Spór o samorząd gospodarczy, Poznań 2005.

Zamącińska B., Kształt samorządu gospodarczego w Polsce (uwagi prawne na tle inicjatywy zmierzającej do powołania powszechnego samorządu gospodarczego), “Administracja Publiczna. Studia Krajowe i Międzynarodowe” 2012, no. 2.

Zdyb M., Wstęp, [in:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, eds. M. Zdyb, M. Sieradzka, Warszawa 2016.

Żywicka A., Rola samorządu gospodarczego w rozwoju branży turystycznej w Polsce, “Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Seria Administracja” 2011, no. 1.

ONLINE SOURCES

Główny Urząd Statystyczny, Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007), https://stat.gov.pl/Klasyfikacje/doc/pkd_07/pkd_07.htm (access: 31.3.2023).

Ministerstwo Sprawiedliwości, https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/index.html (access: 31.3.2023).

Portal Rejestrów Sądowych, Wyszukiwarka KRS, https://wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl (access: 31.3.2023).

Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Dialogu Społecznego, https://www.gov.pl/web/dialog/rada-dialogu-spolecznego3 (access: 31.3.2023).

Sunrise System, Pozycjonowanie stron, http://www.krs-online.com.pl (access: 31.3.2023).

LEGAL ACTS

Act of 22 March 1989 on craftmanship (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 2159).

Act of 30 May 1989 on economic chambers (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 579).

Act of 30 May 1989 on professional self-government of some economic entities (Journal of Laws 1989, no. 35, item 194, as amended).

Act of 23 May 1991 on employers’ organization (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 97).

Act of 14 December 1995 on agricultural chambers (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 183, as amended).

Act of 29 July 2005 on trade in financial trading (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 1500, as amended).

Act of 24 July 2015 on Social Dialogue Council and other institutions of social dialogue (consolidated text, Journal of Laws 2018, item 2232, as amended).

Act of 11 September 2015 on insurance and reinsurance activity (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 2283, as amended).

Regulation of Council of Ministers of 24 December 2007 on Polish Classification of Activities (Journal of Law 2007, no. 251, item 1885, as amended).

Regulation of the President of the Republic of Poland of 15 July 1927 on chambers of industry and commerce (Journal of Laws 1927, no. 67, item 591; consolidated text, Journal of Laws 1936, no. 45, item 335).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.5.53-75
Data publikacji: 2023-12-31 14:29:17
Data złożenia artykułu: 2023-04-23 11:19:53


Statystyki


Widoczność abstraktów - 604
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Karol Dąbrowski, Tomasz Dorożyński, Piotr Marciniak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.