Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail O namowie lub udzieleniu pomocy do samobójstwa spadkodawcy w kontekście przyczyn niegodności dziedziczenia
Streszczenie w języku polskim
Artykuł zawiera rozważania o charakterze prawnokarnym i cywilnoprawnym na tle wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 maja 2014 r. (I ACa 357/14, Legalis nr 1171941). Dla rozstrzygnięcia sprawy o niegodność dziedziczenia istotne były ustalenia poczynione w sprawie karnej o popełnienie czynu z art. 151 Kodeksu karnego dotyczące tego, czy można uznać zachowanie mężczyzny, który następnie popełnił samobójstwo, za udzielenie pomocy do samobójstwa matce. Kluczowa była tu analiza stanu psychicznego „sprawcy” oraz jego motywacji w kontekście realizacji przesłanek niepoczytalności lub poczytalności ograniczonej w znacznym stopniu (art. 31 § 1 i 2 Kodeksu karnego). Wyrok uwzględniający powództwo o niegodność dziedziczenia mężczyzny, przy założeniu, że pozwany w tym postępowaniu udzielił swojej matce pomocy do samobójstwa, mógłby zapaść tylko wówczas, gdyby można było mu przypisać winę. W przeciwnym razie, tj. stwierdzenia jego niepoczytalności w chwili czynu, bezprzedmiotowe byłoby dokonywanie przez sąd cywilny oceny przestępstwa udzielenia pomocy do samobójstwa (art. 151 Kodeksu karnego) z punktu widzenia jego ciężkości w rozumieniu art. 928 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego.
Słowa kluczowe
Bibliografia
LITERATURE
Borysiak W., Komentarz do art. 928, [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. K. Osajda, W. Borysiak, Legalis 2022.
Borysiak W. [rev.], R. Welser, Die Reform des österreichischen Erbrechts: Gutachten, Bd. II/1, Verhnadlungen des Siebzehnten Österreichischen Juristentages Manzsche Verlags- und Universitätsbuchhandlung, Wien 2009, X + 202s., “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2011, no. 2.
Budyn-Kulik M., [in:] Prawo karne materialne, ed. M. Mozgawa, Warszawa 2021.
Budyn-Kulik M., [in:] System Prawa Karnego, vol. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, ed. J. Warylewski, Warszawa 2012.
Budyn-Kulik M., Doprowadzenie i pomoc do samobójstwa w polskim kodeksie karnym, [in:] Samobójstwo, ed. M. Mozgawa, Warszawa 2017.
Ciszewski J., Knabe J., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. J. Ciszewski, Warszawa 2013.
Gwiazdomorski J., Prawo spadkowe, Warszawa 1959.
Haberko J., Zawłocki R., Prawnospadkowe konsekwencje popełnienia przestępstwa, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, no. 1.
Kmiecik R., Przedawnienie jako podstawa umorzenia postępowania karnego (uwagi w związku z precedensowym rozstrzygnięciem Prokuratury Generalnej), “Problemy Praworządności” 1980, no. 5.
Kokot R., [in:] Kodeks karny. Komentarz, ed. R.A. Stefański, Warszawa 2015.
Kordasiewicz B., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 10: Prawo spadkowe, ed. B. Kordasiewicz, Warszawa 2013.
Kosiba B., Przybyszewska W., Sołtyszewski I., Wybrane aspekty zachowań samobójczych, “Journal of Modern Science” 2017, vol. 1.
Kosonoga-Zygmunt J., Namowa i udzielenie pomocy do samobójstwa, “Prokuratura i Prawo” 2015, no. 11.
Kozaczka A., Z zagadnień niegodności dziedziczenia w polskim prawie spadkowym, [in:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, eds. W. Osuchowski, M. Sośniak, B. Walaszek, Kraków–Warszawa 1964.
Kremis J., Komentarz do art. 928, [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, eds. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021.
Królikowski M., [in:] Kodeks karny. Część szczególna, vol. 1: Komentarz do art. 117–221, ed. M. Królikowski, Legalis 2017.
Księżak P., Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, “Państwo i Prawo” 2006, no. 11.
Kulik M., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 9 grudnia 2015 r., II AKa 155/15 (LEX nr 2019905), “Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2017, no. 2.
Kuźmicka-Sulikowska J., Popełnienie przestępstwa jako przyczyna niegodności dziedziczenia w polskim prawie spadkowym, “Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze” 2017, no. 8.
Manowska M., [in:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, ed. M. Manowska, Warszawa 2013.
Michalski B., Komentarz do art. 148, [in:] Kodeks karny. Część szczególna, vol. 1: Komentarz do artykułów 117–221, ed. A. Wąsek, Legalis 2010.
Michalski B., Komentarz do art. 151, [in:] Kodeks karny. Część szczególna, vol. 1: Komentarz do artykułów 117–221, ed. A. Wąsek, Legalis 2010.
Mochnacka I., Samobójstwo – teorie etiologiczne, ocena ryzyka, zasady postępowania i prewencji, “Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej” 2005, vol. 5(1).
Mozgawa M., Bachmat P., Przestępstwo namowy lub udzielenia pomocy do samobójstwa (art. 151 k.k.), “Ius Novum” 2017, n. 2.
Niedośpiał M., Glosa do wyroku SA w Gdańsku z 14.6.2001 r., I ACa 262/00, “Orzecznictwo Sądów Administracyjnych” 2006, no. 8.
Niezbecka E., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 4: Spadki, ed. A. Kidyba, Warszawa 2015.
Pazdan M., Komentarz do art. 928, [in:] Kodeks cywilny, vol. 2: Komentarz do art. 450–1088, ed. K. Pietrzykowski, Legalis 2021.
Piątowski J.S., [in:] System Prawa Cywilnego, vol. 4: Prawo spadkowe, ed. J.S. Piątowski, Wrocław 1986
Piątowski J.S., Witczak H., Kawałko A., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 10: Prawo spadkowe, ed. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015.
Pietrzykowski J., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 3: Księga czwarta – Spadki. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny, ed. J. Pietrzykowski, Warszawa 1972.
Rodziewicz J., Prejudycjalność w postępowaniu cywilnym, Gdańsk 2000.
Skowrońska E., Przegląd orzecznictwa z zakresu prawa spadkowego (za lata 1989–1990), “Przegląd Sądowy” 1992, no. 9.
Skowrońska-Bocian E., Wierciński J., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 4: Spadki, ed. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Sylwestrzak A., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, eds. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2022.
Szaciński M., Przesłanki niegodności według prawa spadkowego zunifikowanego oraz znaczenie orzeczenia sądowego ustalającego niegodność, “Nowe Prawo” 1954, no. 12.
Szeroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie, Kraków 2004.
Szpunar A., Z problematyki niegodności dziedziczenia, “Nowe Prawo” 1981, no. 2.
Wąsek A., Prawnokarna problematyka samobójstwa, Warszawa 1982.
Wilkowska-Płóciennik A., Niepoczytalność i ograniczenie poczytalności jako okoliczności wpływające na stopniowanie winy, “Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006, no. 2.
Witczak H., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 6: Spadki (art. 922–1087), eds. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2019.
Witczak H., Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu, Warszawa 2013.
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010.
Zoll A., [in:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117–277 Kodeksu karnego, ed. A. Zoll, Kraków 1999.
Zoll A., [in:] Kodeks karny. Część szczególna, vol. 2: Komentarz do art. 117–211a, eds. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
LEGAL ACTS
Act of 23 April 1964 – Civil Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, items 1740, 2320; Journal of Laws 2021, items 1509, 2459).
Act of 19 April 1969 – Penal Code (Journal of Laws 1969, no. 13, item 94, as amended).
Act of 6 June 1997 – Penal Code (consolidated text, Journal of Laws 2021, items 2345, 2447).
CASE LAW
Decision of the Supreme Court of 28 February 2020, V CSK 485/19, Legalis no. 2592175.
Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 27 September 2006, II AKa 224/06, LEX no. 261664.
Judgment of the Court of Appeal in Gdansk of 13 November 2009, II AKa 276/09, LEX no. 784247.
Judgment of the Court of Appeal in Bialystok of 10 April 2013, I ACa 23/13, LEX no. 1307390.
Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 24 April 2013, VI ACa 1559/12, Legalis no. 1091779.
Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 20 May 2014, I ACa 357/14, Legalis no. 1171941.
Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 28 November 2014, I ACa 1191/14, Legalis no. 1213264.
Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 28 October 2016, I ACa 747/16, LEX no. 2166581.
Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 11 August 2017, VI ACa 1914/16, LEX no. 2490254.
Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 21 January 2019, I ACa 576/12, Legalis.
Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 4 June 2019, V ACa 31/19, LEX no. 2702658.
Judgment of the Court of Appeal in Szczecin of 25 October 2019, I ACa 429/19, LEX no. 2848116.
Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 15 April 2021, VI ACa 783/19, Legalis no. 2618107.
Judgment of the Regional Court in Lodz of 30 March 2022, III Ca 1472/20, LEX no. 3334679.
Judgment of the Supreme Court of 10 April 1975, II KR 356/74, LEX no. 21673.
Judgment of the Supreme Court of 11 March 2003, V CKN 1871/00, LEX no. 79753.
Judgment of the Supreme Court of 23 March 2016, III CSK 80/15, Legalis no. 2024043.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.1.79-97
Data publikacji: 2023-03-28 11:23:59
Data złożenia artykułu: 2022-05-15 18:03:01
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Magdalena Budyn-Kulik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.