Miejsce studiów specjalnych w systemie szkolnictwa akademickiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie Studium Pedagogicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego

Streszczenie w języku polskim

Celem artykułu jest określenie pozycji kształcenia w ramach studiów specjalnych w systemie szkolnictwa wyższego. Przedmiotem badań jest analiza podstawowych aktów prawnych okresu Drugiej Rzeczypospolitej odnoszących się do szkół akademickich pod kątem miejsca, jakie zajmowały w nim takie jednostki organizacyjne, jak studia specjalne. Szczególnie uwaga została skupiona na przedstawieniu tej problematyki w odniesieniu do Studium Pedagogicznego działającego od 1921 r. w ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) w Krakowie. Informacje zawarte w materiałach archiwalnych UJ pozwalają stwierdzić, jak istotną rolę społeczną odegrała ta jednostka. Była ona bowiem miejscem przeznaczonym do kształcenia nauczycieli dla szkół średnich w reaktywującym się systemie oświaty powszechnej. Pozostając w strukturach uniwersyteckich, nie posiadała wprawdzie statusu akademickiego, nie była jednak zwykłym zakładem kształcenia nauczycieli. O jej doniosłej pozycji świadczył fakt jej lokacji przy UJ, akademicka kadra nauczająca, program kształcenia mający charakter praktyczno-naukowy oraz organizacja staży zagranicznych dla słuchaczy studium. Biorąc to wszystko pod uwagę, należy podkreślić, że Studium Pedagogiczne UJ w kontekście odradzającej się po zaborach Rzeczypospolitej Polskiej stało się pionierem specjalistycznego kształcenia i wytyczyło kierunek dla innych specjalnych form nauczania. Nowatorskość przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników sprowadza się do tego, że tematyka ta nie była jak dotąd przedmiotem analiz historyków prawa. Także z tego powodu należy uznać, że przedstawione zagadnienie ma wartość poznawczą dla nauki.