Dlaczego nie jest możliwa utopia bez prawa?

Streszczenie w języku polskim

Charakter naukowo-dydaktyczny artykułu wiąże się z próbą odpowiedzi na postawione w tytule pytanie o to, czy możliwa jest utopia bez prawa. Argumenty teoretyczne podane przez autora prowadzą do udzielenia odpowiedzi twierdzącej, a zarazem tezy, iż nie ma w gruncie rzeczy utopii bez prawa. Prawo nie tylko jest obecne w utopiach, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych (antyutopiach i dystopiach), lecz także w znaczącym stopniu decyduje o ich istnieniu i funkcjonowaniu. W rezultacie wiąże to myślenie utopijne z rzeczywistością. Każda odpowiedź na powyższe pytanie jest więc możliwa i w dyskursie naukowym zasadna. Jednakże autor uzasadnia, że w przypadku zdecydowanej większości utopii społecznych jakieś prawo zazwyczaj obowiązuje, a nawet musi w nich być. Istotą prawa w utopiach jest bowiem sprawiedliwość, a tej nie ma bez mądrości. Taki właśnie stosunek do prawa przejawia się w Biblii. Takie przesłanie niosą również zasady prawa rzymskiego oraz wynika ono z filozoficzno-prawnej refleksji. Przywołując poglądy m.in. Platona, Immanuela Kanta, Rudolfa von Iheringa, Gustava Radbrucha, Karla R. Poppera i Bronisława Baczko, autor wskazuje na prawo jako ważny element świata utopii, który je współtworzy, podobnie jak ma wpływ na rzeczywistość. Nie ma zatem utopii bez prawa jako idei sprawiedliwości wcielanej w życie społeczne ludzi będących istotami rozumnymi.