Orzecznictwo Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawach o bluźnierstwo (1 września 1932 r. – 1 września 1939 r.)

Maciej Mikuła

Streszczenie w języku polskim


Zgodnie z repertoriami spraw karnych Sądu Okręgowego w Krakowie w okresie od wejścia w życie kodeksu karnego w dniu 1 września 1932 r. do wybuchu II wojny światowej odnotowano 46 spraw karnych prowadzonych na podstawie art. 172, tj. przestępstwa bluźnierstwa. 72,5% oskarżonych było skazanych przez sąd I instancji, przy czym w większości przypadków była to kara pozbawienia wolności od 6 do 12 miesięcy, tylko w około 1/3 przypadków z warunkowym zawieszeniem wykonania. Zachowało się 16 akt tych spraw. Wynika z nich, że oskarżonymi byli przede wszystkim ludzie słabo wykształceni, rolnicy lub robotnicy, bez majątku, a popełnienie przestępstwa następowało zazwyczaj w okolicznościach kłótni, nierzadko pod wpływem alkoholu. Pragmatyka orzecznicza Sądu Okręgowego w Krakowie w tych sprawach wskazuje, że sędziowie w bardzo ograniczonym zakresie precyzyjnie weryfikowali ziszczenie się przesłanek przestępstwa z art. 172, nie badali również w wystarczającym stopniu występowania zamiaru popełnienia przestępstwa przez oskarżonego. Podnoszone to było w kilku sprawach przez nielicznie powoływanych obrońców, jednakże bez pozytywnych dla oskarżonych skutków procesowych. Odnotować należy silny sprzeciw społeczny wobec przypadków bluźnierstwa i brak tolerancji dla takich zachowań.


Słowa kluczowe


prawo karne; bluźnierstwo; kodeks Makarewicza; apelacja; kasacja; amnestia; więzienie; grzywna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. 29/422/12381, 29/422/12391–12400, 29/422/12402–12403, 29/422/17119, 29/442/12378, 29/442/14181, 29/442/14201, 29/442/14233, 29/442/14241, 29/442/16785, 29/442/16801, 29/442/16904, 29/442/16959, 29/442/17046, 29/442/17106, 29/442/17108, 29/442/17161, 29/442/17226, 29/442/17235, 29/422/16823, 29/1922/2029, Rep. K IV 3kg SGKKr 228.

Borzdyński S., Obowiązywanie rosyjskiego kodeksu karnego z 1903 roku w polskim prawie karnym okresu międzywojennego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1980, t. 35, nr 1.

Draguła A., Bluźnierstwo. Między grzechem a przestępstwem, Warszawa 2013.

Fedorszczak T., Przestępstwa przeciwko religii na ziemiach polskich w latach 1918–1998, [w:] Prawo wyznaniowe. Przeszłość i teraźniejszość, red. J. Koredczuk, Wrocław 2008.

Janyga W., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym w świetle współczesnego pojmowania wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2010.

Makarska M., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w kodeksie karnym z 1997 r., Lublin 2005.

Migros Z., Przestępstwa przeciwko uczuciom religijnym w polskim kodeksie karnym z 1932 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1982, t. 37.

Mikuła M., Pytanie o granice dozwolonego dyskursu antyreligijnego w II Rzeczypospolitej. Uwagi do orzeczenia Sądu Najwyższego z 5 lipca 1938 r. i jego aktualność dzisiaj, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013, t. 10.

Mikuła M., The 1932 Criminal Code – Based Decisions of the Supreme Court in Cases Arising from the Affronts to Religious Feelings. The Present-day Topicality of the Decisions in Questions (w druku).

Orzeczenie Sądu Najwyższego, 1 K. 387/35 (Zbiór orzeczeń Sadu Najwyższego).

Pasek A., Ochrona uczuć religijnych w polskim kodeksie karnym z 1932 roku, [w:] Prawo wyznaniowe. Przeszłość i teraźniejszość, red. J. Koredczuk, Wrocław 2008.

Pietrzak J., Reglamentacja wolności prasy w Polsce (1918–1939), Warszawa 1963.

Pietrzak M., Wolność prasy a ochrona religii w II Rzeczypospolitej, [w:] Wolność sumienia: szkice i polemiki, red. M.T. Staszewski, Warszawa 1973.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 marca 1928 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1928 r., nr 33, poz. 313).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1932 r., nr 60, poz. 571).

Staszewski M.T., Wolność sumienia przed trybunałem II Rzeczypospolitej. Konstytucyjna zasada wolności sumienia w świetle procesów karnych na tle religijnym, Warszawa 1970.

Świątkowski H., Niektóre aspekty prawne stosunku państwa do wyznań w Polsce przedwrześniowej, „Państwo i Prawo” 1959, nr 1.

Świątkowski H., Represje karne przeciw różnowiercom i wolnomyślicielstwu w Polsce przedwrześniowej, „Euhemer” 1960, t. 16, nr 3.

Świątkowski H., Wyznaniowe prawo państwowe. Problematyka prawna wolności sumienia w PRL, Warszawa 1962.

Warchałowski K., Prawnokarna ochrona wolności religijnej w Polsce w latach 1932–1997, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2002, t. 4.

Wyrobisz B.B., Przestępstwa przeciw religji w świetle prawa karnego kanonicznego, austrjackiego, niemieckiego i rosyjskiego, [w:] Przestępstwa religijne i moralne. Szkice prawne, Krzemieniec 1930.

Zakrzewska J., Sobolewski M., Wolność sumienia i wyznania, Warszawa 1963.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.691
Data publikacji: 2017-01-30 09:59:28
Data złożenia artykułu: 2016-04-10 09:46:30


Statystyki


Widoczność abstraktów - 688
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Maciej Mikuła

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.