Prawna ochrona dzikich zwierząt w kontekście współczesnych wyzwań ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań globalnych. Zagadnienia wybrane

Marian Zdyb

Streszczenie w języku polskim


Artykuł ma charakter naukowo-badawczy i został przygotowany z wykorzystaniem metod właściwych dla tego rodzaju publikacji. Oczywiście ważna w tym zakresie jest metoda formalno-dogmatyczna czy prawno-porównawcza, jednakże nie bez znaczenia jest też obserwacja stanu faktycznego związanego z realizacją przedmiotowej ochrony. Takie podejście znajduje odzwierciedlenie w przyjętym celu i sformułowanych tezach badawczych. Tematyka podjęta w artykule ma doniosłe znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska i zasobów naturalnych, których istotnym elementem jest świat zwierząt. Publikacja dotyczy problematyki o znaczeniu międzynarodowym i ma niewątpliwie charakter oryginalny, dzięki czemu może mieć wartość poznawczą nie tylko dla nauki, ale i praktyki. Ochrona zwierząt jest związana z ratowaniem środowiska i ładu, w którym żyje człowiek. Należy w związku z tym mieć na uwadze także względy humanitarne i etyczne, które znajdują swoje odzwierciedlenie w doktrynie oraz w aktach normatywnych, czego wyrazem jest art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. 2020, poz. 638), gdzie stwierdza się, że „zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę”. Obowiązek taki, np. w Polsce, wynika także z Konstytucji RP. Niewątpliwie bardzo istotnym elementem w zakresie ochrony zwierząt jest kształtowanie odpowiedniego systemu prawa krajowego i prawa międzynarodowego. Ich współistnienie jest gwarantem skutecznej ochrony prawnej zwierząt, zwłaszcza zagrożonych wyginięciem. Dla ukształtowania się optymalnego modelu prawa w zakresie ochrony zwierząt duże znaczenie ma ukształtowanie skutecznie działającego systemu organów, służb i instytucji wyposażonych w racjonalne instrumenty działania. Dla optymalizacji działań w zakresie dotyczącym ratowania zwierząt zagrożonych wyginięciem konieczna wydaje się efektywna współpraca ponadnarodowa.


Słowa kluczowe


prawo krajowe; prawo międzynarodowe; ochrona zwierząt; dzikie zwierzęta; ochrona środowiska

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


LITERATURE

Białocerkiewicz J., Status prawny zwierząt. Prawa zwierząt czy prawna ochrona zwierząt, Toruń 2005.

Brzostek M., Chojnacki J., Kaleta T., Ekofilozofia. Wybór tekstów, Warszawa 1998.

Bukowski Z., Prawo międzynarodowe a ochrona środowiska, Toruń 2005.

Coetzee J.M., Żywoty zwierząt, Warszawa 2004.

Ferens B., Nad Światową Deklaracją Praw Zwierzęcia, “Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1986, no. 2.

Fikus M., Nurkowska J., Czy eksperymentować na zwierzętach, “Wiedza i Życie” 1998, no. 1.

Francione G.L., Garner R., The Animal Rights Debate: Abolition or Regulation?, New York 2010.

Gabriel-Węglowski M., Przestępstwa przeciwko humanitarnej ochronie zwierząt, Toruń 2008.

Highsmith P., Księga zemsty dla miłośników zwierząt, Warszawa 2008.

Klimekz B., Przemoc wobec zwierząt i prawna ochrona zwierząt w Polsce, “Życie Weterynaryjne” 2018, no. 93.

Koneczny F., Prawa przyrody a ducha, Krzeszowice 2005.

Kulik M., Mozgawa M., Zbieg przepisu art. 35 ustawy o ochronie zwierząt z przepisami typizującymi uszkodzenie rzeczy, “Prokuratura i Prawo” 2011, no. 6.

Kurzępa B., Ochrona zwierząt. Przepisy, piśmiennictwo, Bielsko-Biała 1999.

Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu, transl. L. Staff, Warszawa 1978 (reprinted in: Zrozumieć średniowiecze, comp. R. Mazurkiewicz, Tarnów 1994).

Liszcz T., Zwierzęta w prawie stanowionym, “Więź” 1998, no. 7.

Łętowska E., Dwa cywilnoprawne aspekty praw zwierząt: dereifikacja i personifikacja, [in:] Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, eds. A. Szpunar, W.J. Katner, T. Pajor, M. Pyziak-Szafnicka, U. Promińska, E. Wojnicka, Łódź 1997.

Łuszczyńska M., The Issue of Environmental Protection in the Doctrine of the Catholic Church, “Studia Iuridica Lublinensia” 2020, vol. 29(4), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.4.165-178.

Michniewicz T., Gorączka w świecie poszukiwaczy skarbów, Kraków 2011.

Ochrona zwierząt. Łowiectwo. Ochrona przyrody. Organizmy genetycznie zmodyfikowane. Przepisy i orzecznictwo, ed. B. Kurzępa, Toruń 2003.

Parry E.A., The Law and the Poor, London 2004.

Peer S., Etyka praktyczna, Warszawa 2007.

Pietrzykowski T., Spór o prawa zwierząt, Katowice 2007.

Półtawska W., I boję się snów, Częstochowa 1998.

Prawna ochrona zwierząt, ed. M. Mozgawa, Lublin 2002.

Przyborowska-Klimczak A., Ochrona przyrody. Studium prawnomiędzynarodowe, Lublin 2004.

Radecki W., Ustawa o ochronie zwierząt, Wrocław 2003.

Regan T., Prawa i krzywda zwierząt, “Etyka” 1980, no. 18, DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.716.

Reichel J., Małpa przed sądem. O etyce środowiskowej słów kilka, “Dzikie Życia” 1999, no. 10/64.

Rejman G., Ochrona prawna zwierząt, “Studia Iuridica” 2006, vol. 46.

Ryder R., Animal Revolution: Changing Attitudes Towards Speciesism, Berg 2000.

Sax B., Animals in the Third Reich: Pets, Scapegoats, and the Holocaust, Mount Vernon 2000.

Serpell J., W towarzystwie zwierząt. Analiza związków ludzie – zwierzęta, Warszawa 1999.

Singer P., Animal Liberation, New York 1990.

Wetter D.B., Zwierzęta. Zagrożone gatunki, Zielona Góra 2000.

Wrona B., Pomiędzy racjonalizmem, a sentymentalizmem. Rozważania dotyczące norm etycznych odnośnie zwierząt, “Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne” 2011, no. 2.

ONLINE SOURCES

Encyclical Letter Laudato Si’ of the Holy Father Francis on Care for Our Common Home, www.vatican.va/content/francesco/en/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html [access: 19.04.2021].

Francione G.L., The Great Ape Project: Not so Great, www.abolitionistapproach.com/the-great-ape-project-not-so-great [access: 19.04.2021].

Ioannes Paulus PP. II, Sollicitudo Rei Socialis, www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_30121987_sollicitudo-rei-socialis.html [access: 19.04.2021].

John Paul II, Redemptor Hominis, www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html [access: 19.04.2021].

Kowalski M., Święty, który rozmawiał z ptakami i pozdrawiał kwiaty, https://deon.pl/wiara/swiety-ktory-rozmawial-z-ptakami-i-pozdrawial-kwiaty,495228 [access: 19.04.2021].

Św. Franciszek, Pochwała Stworzenia, www.swietostworzenia.pl/czytelnia/ekologia-franciszkanska/69-sw-franciszka-pochwala-stworzenia [access: 19.04.2021].

Św. Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, https://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_11.pdf [access: 19.04.2021].

Światowa Deklaracja Praw Zwierząt uchwalona przez UNESCO 15 października 1978 r. w Paryżu, http://niechcianeizapomniane.org/swiatowa-deklaracja-praw-zwierzat [access: 19.04.2021].

The Bible. Genesis 1, www.biblestudytools.com/genesis/1.html [access: 19.04.2021].

LEGAL ACTS

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).

Act of 21 August 1997 on the protection of animals (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 638).

Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat, drawn up in Ramsar on 2 February 1971 (Journal of Laws 1978, no. 7, item 24).

Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, adopted at the General Conference of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation meeting in Paris from 17 October to 21 November 1972, at its seventeenth session (Journal of Laws 1976, no. 32, item 190).

Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora drawn up in Washington on 3 March 1973 (Journal of Laws 1991, no. 27, item 112).

Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals, drawn up in Bonn on 23 June 1979 (Journal of Laws 2003, no. 2, item 17).

Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats, drawn up in Bern on 19 September 1979 (Journal of Laws 1996, no. 58, item 263).

Convention on Biological Diversity, drawn up in Rio de Janeiro on 5 June 1992 (Journal of Laws 2002, no. 184, item 1532).

Regulation of the President of the Republic of Poland on the protection of animals of 22 March 1928 (consolidated text, Journal of Laws 1928, no. 36, item 332, as amended).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.3.249-264
Data publikacji: 2021-09-16 22:47:00
Data złożenia artykułu: 2021-04-03 22:12:10


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1065
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Marian Zdyb

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.