Polonisms among the Belarusian Names of Cognitive Events
Abstract
Semantic study of verbs – names of cognitive events - in the Belarusian language has not been conducted before. As a separate lexical-semantic subsystem, verbs with the semantics of mental events were not considered on the material of other languages. The relevance of the article is due to the lack of a comprehensive description of this lexical and semantic sphere. The aim of the article is a comprehensive description of the names of cognitive events in the Belarusian language. The study reveals the semantic and syntactic characteristics of each verb and the types of relationships between them. The lexical values are determined accordingly; the type of each token chosen by the verb's mode of action, i.e Aktionsart; actant type of the verb and its syntagmatic connections. Polonisms are singled out and described in the article. Names of cognitive events are verbs with the semantics ‘вырашыць, ‘угадаць’, ‘зразумець’, ‘даведацца’, ‘запомніць’, ‘успомніць’, ‘вынайсці’ [decide, conclude, guess, understand, learn, remember, recall, invent]. Of the forty units, seven lexemes are borrowed from the Polish language or the Polish language has acted as an intermediary in their borrowing. In the subgroup with the semantics ‘вырашыць, зрабiць вывад’ [decide, conclude] the lexemes дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць [deduce, reflect, distribute, calculate] were borrowed in Belarusian through the Polish language. Three other Polonisms have a common semantics of ‘зразумець’, ‘даведацца’ [understand, learn]. The lexemes дапяць і распрацаваць [finish and develop] were borrowed from the Polish language. The Belarusian word асэнсаваць [sense] has Latin roots, but it got into Belarusian through Polish mediation. At the same time, the verb formation exists today only in the Belarusian language. All these polonisms, except of the modern borrowing дапяць [achieve your own, finish], were already used in the old Belarusian language. They are transitive - the same rule was inherent in these verbs in the Polish language. The new borrowing дапяць [achieve your own, finish] is used without object or with an added sentence.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
References
Ânkoǔskì, Fëdar (ed.). (1975). Sučasnaâ belaruskaâ litaraturnaâ mova. Marfalogiâ. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola. [Янкоўскі, Фёдар (рэд.). (1975). Сучасная беларуская лiтаратурная мова. Марфалогiя. Мінск: Вышэйшая школа].
Atrahovič, Kandrat; Bulahaǔ, Mìhaìl (eds.). (1962). Gramatyka belaruskaj movy. Vol. 1: Marfalogiâ. Mìnsk: Vydavectva AN BSSR. [Атраховiч, Кандрат; Булахаў, Міхаіл (рэд.). (1962). Граматыка беларускай мовы. Т. 1: Марфалогiя. Мінск: Выдавецтва АН БССР].
Bìryla, Mìhaìl and Šuba, Pavel. (1985). Belaruskaâ gramatyka. Part 1: Fanalogìâ. Arfaèpìâ. Marfalogìâ. Slovaǔtvarènne. Nacìsk. Mìnsk: Navuka i tèhnika. [Бірыла, Міхаіл, Шуба, Павел. (1985). Беларуская граматыка. Ч. 1: Фаналогія. Арфаэпія. Марфалогія. Словаўтварэнне. Націск. Мінск: Навука i тэхнiка].
Bulyka, Alâksandr. (1980). Leksichnyya zapazychanni ǔ belaruskaj move XIV–XVIII stst. Mìnsk: Navuka ì tèhnìka. [Булыка, Аляксандр. (1980). Лексічныя запазычанні ў беларускай мове XIV–XVIII стст. Мінск: Навука і тэхніка].
Doda, Ìvan. (2004). Dzeâslovy sa značènnem ìntèlektualʹnaj dzejnascì ǔbelaruskaj ì ruskaj movah (leksìka-semantyčny ì slovaǔtvaralʹny aspekty). Aǔtarèf. dys. na stupenʹ kand. fìl. navuk. Mìnsk: AN RB. [Дода, Іван. (2004). Дзеясловы са значэннем інтэлектуальнай дзейнасці ў беларускай і рускай мовах (лексіка-семантычны і словаўтваральны аспекты). Аўтарэф. дыс. на ступень канд. філ. навук. Мінск: АН РБ].
Kožinova, Alla; Rudenko, Elena. (1994). Intellektualʹnye oboznačeniâ: funkcionirovanie i motivaciâ. Minsk: MGDU. [Кожинова, Алла; Руденко, Елена. (1994). Интеллектуальные обозначения: функционирование и мотиваци; Минск: МГЛУ].
Mackvič, Ûzèfa. (1959). Marfalogiâ dzeâslova ǔ belaruskaj move. Mìnsk: Vydavectva AN BSSR. [Мацкевiч, Юзэфа. (1959). Марфалогiя дзеяслова ў беларускай мове. Мінск: Выдавецтва АН БССР].
Martynaǔ, Vìktar; Šuba, Pavel; Ârmoš, Maryâ. (1967). Marfemnaâ dystrybucyâ ǔ belaruskaj move. Part 1: Dzeâsloǔ. Mìnsk: Navukai tèhnika. [Мартынаў, Віктар; Шуба, Павел; Ярмош, Марыя. (1967). Марфемная дыстрыбуцыя ў беларускай мове. Ч. 1: Дзеяслоў. Мінск: Навука i тэхнiка].
Padlužny, Alâksandr; Rusak, Valâncìna (eds.). (2007). Gramatyčny sloǔnìk dzeâslova. Mìnsk : Belaruskaâ navuka. [Падлужны, Аляксандр, Русак, Валянціна (рэд.). (2007). Граматычны слоўнік дзеяслова. Мінск: Беларуская навука].
Pìskunoǔ, Fëdar. (2012). Vâlìkì sloǔnìk belaruskaj movy: arfagrafìâ, akcèntuacyâ, paradygmatyka. Mensk: Tèhnalogìâ. [Піскуноў, Фёдар. (2012). Вялікі слоўнік беларускай мовы: арфаграфія, акцэнтуацыя, парадыгматыка. Менск: Тэхналогія].
Rudènka, Alena. (1998). Funkcyânalʹna-semantyčny analìz dzeâslova rašacʹ / rašycʹ. Vesnìk BDU, Series 4(1), pp. 58–61. [Рудэнка, Алена. (1998). Функцыянальна-семантычны аналіз дзеяслова рашаць / рашыць. Веснік БДУ, Cерыя 4(1), c. 58–61].
Rudènka, Alena. (2000). Dzeâslovy z semantykaj razumovyh pracèsaǔ u belaruskaj move. Mìnsk: BDU. [Рудэнка, Алена. (2000). Дзеясловы з семантыкай разумовых працэсаў у беларускай мове. Мінск: БДУ].
Šuba, Pavel. (1968). Dzeâsloǔ u belaruskaj move. Mìnsk: Vydavectva Belaruskaga dzâržaǔnaga unìversìtèta. [Шуба, Павел. (1968). Дзеяслоў у беларускай мове. Мінск: Выдавецтва Беларускага дзяржаўнага універсітэта].
Zaliznâk, Anna; Šmelev, Aleksej. (1997). Lekcii po russkoj aspektologii. Münсhen: Slavistische Beitrage. [Зализняк, Анна; Шмелев, Алексей. (1997). Лекции по русской аспектологии. Münсhen: Slavistische Beitrage].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2020.14.249-268
Date of publication: 2020-12-15 09:05:15
Date of submission: 2019-05-06 18:43:44
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2020 Alena Rudenka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.