The past viewed through the eyes of the inhabitants of the Belarusian-Lithuanian-Polish borderland (based on examples of chosen villages of the Myadzyel and Vałozhyn districts)
Abstract
The article is devoted to oral memories of the residents of the Polish–Belarusian-Lithuanian borderland of the Central and Western Belarus (Valozhyn and Miadziel districts), where the author has been conducting her research since 2010. The focus of the analysis is brought to the memories of representatives of the generation born in the 1920s and 1930s and living in the area since then. The oral history of the people native to these regions goes back several historical periods. This includes the inter-war period, the Second World War and the post-war years, all reconstructed on the basis of selected fragments of biographical narratives. The research shows that, in the communicative memory of the inhabitants of the area, the pre-war period evokes positive images associated with the Second Polish Republic, whereas negative memories are related to the advent of the Soviet government. The accounts from the period of the Second World War depict both the German soldiers and the partisans, and their interactions with the local population. Another difficult experience were the post-war years, which brought about exile, forced collectivization, repression of religious beliefs and the destruction of Polish documents. The analysis of the material gathered allows for a deeper understanding of the reality of life in conditions marked by shifting borders and state changes, and allows us to reconstruct the traditional world of the inhabitants of these villages. The preserved memories of the living witnesses constitute valuable research material, which often contradicts well-established historical facts.
Keywords
Full Text:
PDF (Беларуская) (Русский)References
Assmann, Jan. (2008). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Assmann, Jan. (2009). Kultura pamięci. W: Magdalena Saryusz-Wolska (red.). Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (s. 59–99). Kraków: Universitas.
Baszłakou, Michaś (red.). (1998). Pamiać. Historyka-dakumientalnaja chronika Miadzielskaha rajona. Minsk: Biełaruskaja Encykłapiedyja. [Башлакоў, Міхась (рэд.). (1998).
Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Мядзельскага раён. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі].
Białowa, Tacciana (red.). (2010). Harady i wioski Biełarusi. Minskaja wobłasć. T. 8. Kn. 1. Minsk: Biełaruskaja Encykłapiedyja imia Pietrusia Brouki. [Бялова, Таццяна (рэд.). (2010). Гарады і вёскі Беларусі. Мінская вобласць. T. 8. Kн. 1. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі].
Białowa, Tacciana (red.). (2012). Harady i wioski Biełarusi. Minskaja wobłasć. T. 8. Kn. 3. Minsk: Biełaruskaja Encykłapiedyja imia Pietrusia Brouki. [Бялова, Таццяна (рэд.). (2012). Гарады і вёскі Беларусі. Мінская вобласць. T. 8. Kн. 3. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі].
Engelking, Anna. (1996a). Boh adzin wier mnoha. Z badań etnograficznych na Grodzieńszczyźnie. Konteksty, 3/4, s. 177–182.
Engelking, Anna. (1996b). Nacje, to znaczy grupy religijne. O wynikach etnograficznych badań terenowych na Grodzieńszczyźnie. Kultura i Społeczeństwo, 1, s. 109–139.
Engelking, Anna. (2007). „Nacja” i „nacjonalność” jako kategorii identyfikacji i tożsamości mieszkańców wsi na wschodzie Białorusi. W: Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking (red.). Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 209–223). Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Goff le, Jacques. (2007). Historia i pamięć. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Halbwachs, Maurice. (2008). Społeczne ramy pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hil, Michał, Draunicki, Jaśka. (2008). Byłyja siadziby i parki Paazierja. Miadzielszczyna. Pastawy: Sumieżża. [Гіль, Міхал, Драўніцкі, Яська. (2008). Былыя сядзібы і паркі Паазер'я. Мядзельшчына. Паставы: Сумежжа].
Kjary, Bernard. (2008). Sztodzionnasć za linijaj frontu. Akupacyja, kałabaracyja i supraciu Białarusi (1941–1944). Minsk: Biełaruski Histaryczny Ahlad. [К'яры, Бернард. (2008).
Штодзённасць за лініяй фронту. Акупацыя, калабарацыя і супраціў Беларусі (1941–1944). Мінск: Беларускі гістарычны агляд].
Lawonau, Leonid (red.). (1996). Pamiać. Wałożynski rajon: historyka-dakumientalnyja chroniki haradou i rajonau Biełarusi. Minsk: Mastackaja Litaratura. [Лявонаў, Леанід (рэд.). (1996). Памяць. Валожынскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі. Мінск: Мастацкая літаратура].
Łastouski, Alaksiej. (2011). Histarycznaja pamiać u Biełarusi: admietnasci i problemy [Ластоўскі, Аляксей. (2011). Гістарычная памяць у Беларусі: адметнасці і праблемы]. Режим доступа: http://old.belcollegium.org/lekcyji/litaratura/lastouski_01.htm (доступ: 24.05.2017).
Marczanka, Iwan (red.). (1973). Historyja Biełaruskaj SSR: u piaci tamach. T. 3. Pieramoha Wialikaj Kastrycznickaj rewalucyi i pabudowa sacyjalizmu u BSSR (1917–1937). Minsk: Nawuka i Technika. [Марчанка, Іван (рэд.). (1973). Гісторыя Беларускай ССР: у пяці тамах. т. 3. Перамога Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі і пабудова сацыялізму ў БССР (1917–1937). Мінск: Навука і тэхніка].
Pawluczuk, Włodzimierz. (1972). Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Smalanczuk, Aleś. (2007). Druhaja suswietnaja wajna u pamiaci nasielnictwa zachodniaha i uschodniaha pamieżża Biełarusi. W: Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking (red.). Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 121–156). Warszawa: Wydawnictwo DiG. [Другая сусветная вайна ў памяці насельніцтва заходняга і ўсходняга памежжа Беларусі. W: Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking (red.). Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 121–156). Warszawa: Wydawnictwo DiG].
Smalanczuk, Aleś. (2013). Wusnaja historyja daje niezabyunaje paczuccio dotyku da minuuszczyny. Interwju z Alesiem Smalanczukom i Irynaj Kasztalan. Istoriczieskaja prawda, 14 studzienia. [Смалянчук, Алесь. (2013). Вусная гісторыя дае незабыўнае пачуццё дотыку да мінуўшчыны. Інтэрв'ю з Алесем Смалянчуком і Ірынай Кашталян. Историческая правда, 14 студзеня]. Режим доступа: http://www.istpravda.ru/bel/interview/1704/ (доступ: 24.05.2017).
Smułkowa, Elżbieta. (2016). Badanie pograniczy językowych – uwagi metodologiczne. W: Anna Zielińska (red.). Moje pogranicza w historii, języku i wspomnieniach (s. 141–154). Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
Straczuk, Justyna. (2006). Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szybieka, Zachar. (2003). Narys historyji Biełarusi. 1795–2002. Minsk: Encykłapiedyks. [Шыбека, 3ахар. (2003). Нарыс гісторыі Беларусі (1795–2002). Мінск: Энцыклапедыкс].
Traba, Robert. (2006). Pamięć zbiorowa: rozważania o „historycznych” możliwościach posługiwania się nowoczesnymi koncepcjami badania pamięci. W: Robert Traba (red.). Historia – przestrzeń dialogu (s. 23–40). Warszawa: Instytut Studiów Historycznych PAN.
Żebrowska, Anna. (2012). Język Wołożyńszczyzny wczoraj i dziś. W: Ewa Golachowska, Anna Zielińska (red.). Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Tożsamość wobec wielojęzyczności. T. 2 (s. 263–273). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Żebrowska, Anna. (2013). Polskość w Komarowszczyźnie i jej okolicach: historia i współczesność. Acta Baltico-Slavica, 35, s. 407–418.
Żebrowska, Anna. (2014a). Tożsamość czy tożsamości – wstępne refleksje na temat samoidentyfikacji mieszkańców białorusko-litewskiego pogranicza (na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych w regionie miadzielskim obwodu mińskiego) (s. 325–340).
W: Ewa Golachowska, Anna Zielińska (red.). Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Narracja i pamięć. T. 3. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Żebrowska, Anna. (2014b). Sociolingvističeskaâ situaciâ na Mâdelʹŝine na primere d. Komarovo. Slavica Bergensia, 12, s. 373–398.
Żebrowska, Anna. (2015). Pamięć o przeszłości jako wartość i wyznacznik tożsamości. W: Małgorzata Czabańska-Rosada, Ewa Golachowska, Ewa Serafin, Katarzyna Taborska, Anna Zielińska (red.). Kultura na pograniczach. Pogranicze wschodnie i zachodnie. T. 10 (s. 71–81). Warszawa-Gorzów-Wielkopolski: Instytut Slawistyki PAN, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jakuba Paradyża, Fundacja Slawistyczna.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2018.12.35-52
Date of publication: 2019-03-27 08:16:36
Date of submission: 2018-03-25 16:43:11
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2019 Anna Żebrowska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.