Na styku historii i legendy. "Czarna księżna" Wolhi Ipatawej

Streszczenie w języku polskim

Artykuł poświęcono opowieści Czarna księżna białoruskiej powieściopisarki Wolhi Ipatawej. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób autorka przetwarza historyczne wątki i motywy oraz jakie są relacje między szeroko rozumianą historią a wydarzeniami legendarnymi, składającymi się na fabułę utworu (w szczególności na płaszczyznę zdarzeń i koncepcję postaci). Szczegółowej analizie poddano użyte przez białoruską powieściopisarkę strategie rekonstruowania przeszłości, a także poetykę i estetykę utworu. Przeprowadzona analiza tekstu pozwala na stwierdzenie, że Ipatawa koncentruje uwagę na indywidualnych losach postaci; to w ich perspektywie umieszczone zostały opisy, zdarzenia i dialogi, mniej lub bardziej, związane z historią. Nazwiska osób realnie istniejących w przeszłości potwierdzają co prawda ich historyczność, legitymizując przeżywane przez nich dylematy czy rozważane problemy jako historyczne, ale nadbudowują jednocześnie drugą – być może ważniejszą – legendarną perspektywę zdarzeń. Uwaga została także zwrócona na stosowane przez białoruską pisarkę strategie narracyjne, a w szczególności na wykorzystanie różnych płaszczyzn czasowych, które umożliwiają ukazanie historii jako ciągu zdarzeń wyznaczających jednostkowe losy i determinujących przyszłość człowieka oraz narodu.