Antroponimia Białostocczyzny w badaniach profesora Michała Sajewicza

Piotr Złotkowski

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest ukazanie wkładu Michała Sajewicza w rozwój badań nad współczesną i historyczną antroponimią Białostocczyzny. Badacz jest znanym i cenionym językoznawcą, związanym naukowo z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Slawista opublikował monografię oraz 28 artykułów naukowych o tematyce antroponimicznej. Z niniejszego opracowania wynika, że zainteresowania profesora skupiają się na następujących kategoriach nazw osobowych: imionach, nazwiskach, przezwiskach oraz marytonimach, z terenu obecnego powiatu hajnowskiego w województwie podlaskim. Na podstawie analizy dorobku badawczego językoznawcy można stwierdzić, że przedmiotem jego szczegółowych dociekań onomastycznych są: 1) imiona mieszkańców Kleszczel i okolicznych wsi w XVI–XVIII w., 2) imiona absolwentów Liceum Ogólnokształcącego z Białoruskim Językiem Nauczania w Hajnówce od lat 50. do 90. XX w., 3) nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim 4) przezwiska mieszkańców Lewkowa Starego i okolic oraz 5) nazwy żon w gwarach białoruskich okolic Narewki. W niniejszym tekście starano się również ukazać w jakim stopniu w badaniach polsko-wschodniosłowiańskiego pogranicza językowego prowadzonych przez slawistę, znalazły odbicie uwarunkowania historyczne, geograficzne, etniczne, wyznaniowe, kulturowe i socjologiczne. Dokonany tu przegląd osiągnięć badawczych Michała Sajewicza upoważnia do stwierdzenia, że wniósł on duży wkład w badania nad antroponimią Białostocczyzny.


Słowa kluczowe


onomastyka, antroponimia, polsko-wschodniosłowiańskie pogranicze językowe, Białostocczyzna, Michał Sajewicz

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


REFERENCES / BIBLIOGRAFIA

Dacewicz, Leonarda. (2018). Podlasie w badaniach onomastycznych w przekroju historycznym – stan obecny, zadania i potrzeby. Studia Wschodniosłowiańskie, 18, s. 89–107.

Goral, Agnieszka. (2019). Prof. dr hab. Michał Sajewicz – a researcher into the Polish-East Slavonic borderland, a populariser of research on Belarus and Belarusians, and a teacher. Laudatio in Honour of Professor Sajewicz. Studia Białorutenistyczne, 13, s. 7–17.

Goral, Agnieszka. (2020). Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza. Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, 9, s. 140–152.

Goral, Agnieszka. (2022). Polsko-wschodniosłowiańskie pogranicze językowe w badaniach profesora Michała Sajewicza. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Sajewicz, Michał. (1998). Słowotwórstwo nazw żon w nadnarwiańskich gwarach białoruskich Białostocczyzny. Acta Albaruthenica, 1, s. 51–67.

Sajewicz, Michał. (2000). Nazwy żon z formantem -icha, -cza w gwarach białoruskich okolic Lewkowa Starego na Białostocczyźnie. W: Zofia Abramowicz i Leonarda Dacewicz (red.). Nazwy własne na pograniczach kulturowych. Studia Slawistyczne, 2 (s. 143–154). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Sajewicz, Michał. (2005). Wpływ polszczyzny na system antroponimiczny nadnarwiańskich gwar białoruskich Białostocczyzny. Acta Albaruthenica, 5, s. 259–264.

Sajewicz, Michał. (2006). Zmiany w żeńskim imiennictwie osobowym prawosławnych mieszkańców powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie jako rezultat asymilacji kulturowej. W: Norbert Kasparek, Adam Koseski, Walenty Piłat, Jan Sobczak (red.). W kręgu problemów językoznawstwa i literaturoznawstwa. Studia i wspomnienia poświęcone pamięci prof. Alberta Bartoszewicza w V rocznicę Jego śmierci (s. 43–56). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr.

Sajewicz, Michał. (2007a). Nowe trendy w męskim nazewnictwie osobowym w prawosławnych społecznościach powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie. Acta Albaruthenica, 6, s. 301–316.

Sajewicz, Michał. (2007b). Zmiany w imiennictwie osobowym prawosławnych społeczności powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie. Studia Białorutenistyczne, 1, s. 335–360.

Sajewicz, Michał. (2010a). Zmiany w męskim imiennictwie osobowym prawosławnych mieszkańców powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie jako rezultat asymilacji kulturowej. W: Sârgej Zaprudskì, Genadzʹ Cyhun (rèd.). Movaznaǔstva. Matèryâly IV Mìžnarodnaga kangrèsa Belarusìstaǔ Belaruskaâ kulʹtura ǔ kantèksce kulʹtur eǔrapejskìh kraìn. Mìnsk, 6–9 čèrvenâ 2005 g. Belarusìka – Albaruthenica, 30 (s. 175–184). Mìnsk: Lìmaryus [Сяргей Запрудскі, Генадзь Цыхун (рэд.) Мовазнаўства. Матэрыялы IV Міжнароднага кaнгрэса беларусістаў: Беларуская культура ў кантэксце культур еўрапейскіх краін. Мінск, 6–9 чэрвеня 2005 г. Беларусіка – Albaruthenica, 30 (s. 175–184). Мінск: Лімарыус].

Sajewicz, Michał. (2010b). Najbardziej popularne nazwiska odimienne z formantem -uk (-czuk) w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie. Acta Albaruthenica, 10, s. 327–347.

Sajewicz, Michał. (2011a). Nazwiska z sufiksem -uk w pow. hajnowskim w Białostocczyźnie o dyskusyjnej etymologii. Acta Albaruthenica, 11, s. 217–230.

Sajewicz, Michał. (2011b). Popularne nazwiska patronimiczne na -uk utworzone od imion pochodzenia hebrajskiego w pow. hajnowskim na Białostocczyźnie. W: Feliks Czyżewski (red.). Tom dedykowany Profesorowi Stefanowi Warchołowi. Rozprawy Slawistyczne, 23 (s. 241–258). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Sajewicz, Michał. (2011c). Popularne nazwiska patronimiczne zakończone na -uk w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie. Studia Białorutenistyczne, 5, s. 331–393.

Sajewicz, Michał. (2012a). Najnowsze trendy w imiennictwie osobowym prawosławnych społeczności powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie. W: Sârgej Zaprudskì, Genadzʹ Cyhun (rèd.). Novae slova ǔ belarusìstycy. Movaznaǔstva. Matèryâly V Mìžnarodnaga kangrèsa belarusìstaǔ, Mìnsk, 20–21 maâ 2010 goda, Belarusìka – Albaruthenica, 32 (s. 97–106). Mìnsk: Četyre četverti. [Сяргей Запрудскі, Генадзь Цыхун (рэд.). Новае слова ў беларусістыцы. Мовазнаўства. Матэрыялы V Міжнароднага кангрэса беларусістаў, Мінск, 20–21 мая 2010 года, Беларусіка – Albaruthenica, 32 (с. 97–106). Мінск: Четыре четверти].

Sajewicz, Michał. (2012b). Najbardziej popularne nazwiska patronimiczne z formantem -uk utworzone od imion pochodzenia greckiego w pow. hajnowskim na Białostocczyźnie. W: Ìryna Bagdanovìč ì Sârgej Zaprudskì (rèd.). Supolʹnascʹ tradycyì – sadružnascʹ u budučynì. Belaruska-polʹskìâ moǔnyâ, lìtaraturnyâ, gìstaryčnyâ ìkulʹturnyâ suvâzì: zbornìk navukovyh artykulaǔ. Belarusìka – Albaruthenica, 34 (s. 138–157). Mìnsk: Knìgazbor. [Ірына Багдановіч і Сяргей Запрудскі (рэд.). Супольнасць традыцыі – садружнасць у будучыні. Беларуска-польскія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі: зборнік навуковых артыкулаў. Беларусіка – Albaruthenica, 34 (с. 138–157). Мінск: Кнігазбор].

Sajewicz, Michał. (2012c). Najbardziej popularne w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie nazwiska patronimiczne z formantem -uk utworzone od imion pochodzenia greckiego. Studia Białorutenistyczne, 6, s. 275–298.

Sajewicz, Michał. (2012d). Jednozgłoskowe formy skróconych imion osobowych używanych na Podlasiu wschodnim w XVI–XVII wieku. Acta Albaruthenica, 12, s. 173–180.

Sajewicz, Michał. (2013a). Nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie na tle ogólnopolskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Sajewicz, Michał. (2013b). Nazwiska patronimiczne z formantem -uk notowane w Polsce wyłącznie w województwie podlaskim. Acta Albaruthenica, 13, s. 161–186.

Sajewicz, Michał. (2014a). Zmiany w imiennictwie osobowym prawosławnych społeczności powiatu hajnowskiego na Białostocczyźnie jako rezultat procesów asymilacyjnych. W: Krzysztof Snarski i Adam Żulpa (red.). W krainie wielu tradycji. Badania etnograficzne na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim w XX i początkach XXI wieku (s. 199–223). Warszawa-Suwałki: Instytut Slawistyki PAN, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Fundacja Slawistyczna w Warszawie.

Sajewicz, Michał. (2014b). Popularne nazwiska patronimiczne z formantem -uk utworzone od imion pochodzenia łacińskiego w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie. Acta Albaruthenica, 14, s. 175–204.

Sajewicz, Michał. (2014c). Imiennictwo męskie miasta Kleszczele i okolic na Podlasiu w połowie XVI stulecia. Studia Białorutenistyczne, 8, s. 195–235.

Sajewicz, Michał. (2014d). Imiennictwo męskie pochodzenia greckiego w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI stulecia. W: Maria Mocarz-Kleindienst, Albert Nowacki i Beata Siwek (red.). W świecie wartości naszych i innych. Z najnowszych badań nad literaturą, kulturą i językiem Słowian wschodnich. Księga pamiątkowa (s. 199–222). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Sajewicz, Michał. (2015a). Formy hipokorystyczne zaadaptowanych chrześcijańskich imion męskich w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI wieku. W: Marta Kaczmarczyk, Albert Nowacki, Monika Sidor i Beata Siwek (red.). Światła masz tyle w sobie… Ze studiów wschodniosłowiańskich. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Barszczewskiemu w osiemdziesiątą piątą rocznicę urodzin (s. 311–330). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Sajewicz, Michał. (2015b). Formy imienne z sufiksem -ko w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI w.. Acta Baltico-Slavica, 39, s. 45–88.

Sajewicz, Michał. (2015c). Rejestr pomiary włócznej z 1560 roku jako najwcześniejsze źródło wiedzy o imiennictwie XVI-wiecznych mieszkańców miasta Kleszczele i okolic na Podlasiu. W: Ìryna Bagdanovìč (rèd.). Belaruska-polʹskìâ moǔnyâ, lìtaraturnyâ, gìstaryčnyâ ìkulʹturnyâ suvâzì: zbornìk navukovyh artykulaǔ. Belarusìka–Albaruthenica, 36 (s. 5–12). Mìnsk: Knìgazbor [Ірына Багдановіч (рэд.). Беларуска-польскія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі: зборнік навуковых артыкулаў. Беларусіка–Albaruthenica, 36 (с. 5–12). Мінск: Кнігазбор].

Sajewicz, Michał. (2015d). Transformacja imion chrześcijańskich mieszkańców XVI-wiecznego miasta Kleszczele na Podlasiu. Studia Wschodniosłowiańskie, 15, s. 415–427.

Sajewicz, Michał. (2017). Przezwiska mieszkańców Lewkowa Starego i okolic w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie motywowane imieniem i nazwiskiem nosiciela oraz innych osób. Studia Białorutenistyczne, 11, s. 291–308.

Sajewicz, Michał. (2018). Formy marytonimiczne utworzone od imienia męża w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie w przeszłości i obecnie. Slavia Orientalis, 67(2), s. 311–324.

Sajewicz, Michał. (2019). Nazwiska patronimiczne z formantem -uk szczególnie charakterystyczne dla pow. hajnowskiego na Białostocczyźnie. Slavia Orientalis, 68(4), s. 751–777.

Sajewicz, Michał (2021). Imiona osobowe z podstawowym c, ć, cz w części sufiksalnej notowane w Kleszczelach na Podlasiu w połowie XVI wieku. W: Elżbieta Bogdanowicz, Jolanta Chomko, Anna Romanik (red.). Od tradycji do nowatorstwa. Studia nad nazwami własnymi (s. 221–242). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2022.16.277-287
Data publikacji: 2022-12-22 10:55:06
Data złożenia artykułu: 2022-09-19 15:46:21


Statystyki


Widoczność abstraktów - 583
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Piotr Złotkowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.