Białorusini w utworach Michała K. Pawlikowskiego

Grzegorz Pełczyński

Streszczenie w języku polskim


Przedmiotem badań autora artykułu są Białorusini w powieściach, esejach i artykułach Michała K. Pawlikowskiego. Pawlikowski był polskim pisarzem, który dzieciństwo i młodość przeżył na ziemiach wschodniej Białorusi. Ostatnie trzydzieści lat swego życia był emigrantem i mieszkał w Ameryce. Tam zajmował się literaturą. W Polsce jego utwory nie były znane. Jego powieści i eseje wydaje się tu od dziesięciu lat. Autor od tego czasu prowadzi badania nad twórczością Pawlikowskiego. Jako antropolog zauważa w niej wiele ciekawych rzeczy. An­tropologia literatury interesuje się także opisami różnych ludów. W utworach Pawlikowskiego znajdują się między innymi opisy Białorusinów. Autor je wyszukał i uporządkował. To zajęcie nie było łatwe, bo niewielkie wzmianki o Białorusinach są rozproszone w różnych pracach pisa­rza. Pawlikowski w Białorusinach widzi głównie chłopów. Jest on zafascynowany ich językiem i kulturą. W małym stopniu dostrzega ich aspiracje narodowe. Zauważa jednak, że zgodnie żyli z Polakami.



Słowa kluczowe


Białorusini, literatura kresowa, literatura emigracyjna, M. K. Pawlikowski

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła / Sources / Источники:

Pawlikowski, Michał Kryspin. (1971). Brudne niebo. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (1960). Cerkiew prawosławna w Polsce Kultura, 1–2, s. 214–215.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (2010). Dzieciństwo i młodość Tadeusza Irteńskiego. Powieść. Łomianki: Wydawnictwo LTW.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (1964). Jak to było z tą cerkwią. Ameryka – Echo, 6, s. 8.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (2018). List Michała Kryspina Pawlikowskiego do Floriana Czarnyszewicza. Arcana, 4, s. 136–140.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (2014a). Listy do redaktorów „Wiadomości”. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (2014b). Sumienie Polski i inne szkice kresowe. Łomianki: Wydawnictwo LTW.

Pawlikowski, Michał Kryspin. (2011). Wojna i sezon. Powieść, Pamiętnik emigracyjny Tadeusza Irteńskiego. Łomianki: Wydawnictwo LTW.

Opracowania / Studies / Исследования:

Bajków, Bartosz. (2018), List Michała Kryspina Pawlikowskiego do Floriana Czarnyszewicza. Arcana, 4, s. 135-136.

Beauvois, Daniel. (2005). Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie. 1793 – 1914. Tłum. Krzysztof Rutkowski. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bębnik, Grzegorz. (2004). Ostatnia walka Afrykanerów, Bielsko Biała: Oficyna Wydawnicza „Rekonkwista”.

Borkowska, Grażyna. (2010), Polskie doświadczenia kolonialne. W: Przemysława Czaplińskiego, Anny Legeżyńskiej, Marcina Telickiego (red.). Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa? Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”. s. 181-190.

Burszta, Józef. (1985). Chłopskie źródła kultury, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Cavannagh, Clave. (2003). Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii,. Tłum. Tomasz Kunz, Teksty Drugie, 2-3, s. 60-71.

Dąbrowsk,i Mieczysław. (2008). Kresy w perspektywie krytyki postkolonialnej, Porównania, 5, s. 91-111.

Hadaczek, Bolesław. (1999), Kresy w literaturze polskiej. Studia i szkice. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny.

Hadaczek, Bolesław. (2011). Kresówki (Kresy w literaturze polskiej), Szczecin: volumina.pl Daniel Krzanowski.

Handke, Kwiryna. (2009), Socjologia języka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ioffe, Grigory. (2012). Długotrwałe poszukiwanie białoruskiej tożsamości. Tłum. Piotr Rudkowski. W: Ryszard Radzik (red.) Tożsamości zbiorowe Białorusinów. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. s. 55-103.

Jagiełło, Michał. (2010). Narody i narodowości. Przewodnik po lekturach, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Jaruzelski, Jerzy. (1994). Stanisław Cat-Mackiewicz 1896-1966. Wilno – Londyn - Warszawa, Warszawa: Instytut Kultury.

Krawczyk-Wasilewska, Violetta. (1986). Współczesna wiedza o folklorze, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Pełczyński, Grzegorz. (2016). Michał K. Pawlikowski – pisarz kresowy, Literatura Ludowa, 6, s. 23-32.

Polechoński, Krzysztof. (2018)., Kilka spostrzeżeń i uwag o Michale K. Pawlikowskim (na marginesie jego pierwszej monografii). Arcana, 4, s. 110-135.

Rambowicz, Piotr. (2016), Wobec gawędy. O emigracyjnej twórczości Michała K. Pawlikowskiego, Łomianki: LTW.

Sucharski, Tadeusz. (2014), Litewska publicystyka Michała Kryspina Pawlikowskiego i eseistyka Czesława Miłosza, czyli jak (nie)pisać o relacjach polsko-litewskich. Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy. 13/14, s. 212-230.

Szybeka, Zachar. (2002), Historia Białorusi 1795-2000. Tłum. Hubert Łaszkiewicz. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.

Zadencka, Maria. (1995). W poszukiwaniu utraconej ojczyzny. Obraz Litwy i Białorusi w twórczości wybranych polskich pisarzy emigracyjnych. Florian Czarnyszewicz, Michał Kryspin Pawlikowski, Maria Czapska, Czesław Miłosz, Józef Mackiewicz, Uppsala: Uppsala University, Departmen of Slavic Languages.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.173-186
Data publikacji: 2021-12-12 20:46:51
Data złożenia artykułu: 2020-07-19 16:38:36


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1152
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Grzegorz Pełczyński

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.