Początek stosunków Łotwy i Polski: pierwsze kontakty, wiosna-jesień 1919 roku

Ēriks Jēkabsons

Streszczenie w języku polskim


Artykuł porusza kwestię początków, nawiązania międzypaństwowych stosunków łotewsko-polskich w 1919 r. Kiedy sytuacja polityczna i wojskowa na Łotwie ustabilizowała się, wkrótce pojawiło się także zagadnienie nawiązania kontaktów między łotewskimi i polskimi ruchami politycznymi, których geneza sięgała jeszcze okresu końca XIX w. Już wiosną i latem 1919 r. wyraźnie zaznaczyły się warunki, które w końcu tego roku doprowadziły do określonej łotewsko-polskiej współpracy wojskowej i politycznej. W artykule zanalizowano motywy oraz cele obydwu stron, pierwsze kontakty obu delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu i te mające miejsce na Łotwie, wpływy ziemiaństwa polskiego Łatgalii (b. Inflant Polskich) na stosunek Polski do tego obszaru, ustanowienie łotewsko-polskich stosunków wojskowych oraz ich rozwój latem, a następnie pobyt pierwszej łotewskiej delegacji rządowej w Polsce we wrześniu 1919 r. Właśnie latem tego roku nastąpiło stosunkowo dobrze widoczne zbliżenie obydwu państw, co było wywołane pewnymi wspólnymi interesami, a przede wszystkim zagrożeniem ze strony tych samych wrogów – bolszewickiej Rosji i reakcyjnego czynnika niemieckiego w regionie.


Słowa kluczowe


łotewsko-polskie stosunki, początek niepodległoci, wojna z Rosją Radziecką, współpraca wojskowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Akt Nowych [AAN]:

Kolekcja opracowań i odpisów dokumentów dotyczących stosunków Polski z Łotwą, Litwą, Estonią i Finlandią, t. 1, 2.

Akta L. Wasilewskiego, t. 30, 41.

Latvijas Nacionālā arhīva Latvijas Valsts vēstures arhīvs [LVVA].

Centralne Archiwum Wojskowe:

Akta personalne A. Myszkowskiego.

Opracowania

Baranowski W., Rozmowy z Piłsudskim 1916–1931, Warszawa 1990.

Boruta M., Wolni z wolnymi, równi z równymi. Polska i Polacy o niepodległości wschodnich sąsiadów Rzeczypospolitej, Kraków 2002.

Bukhman M., Baltic Civil War Calendar 1918–1920 (maszynopis w posiadaniu autora).

Cielēns F., Dr. Miķelis Valters vēstures logatā. Viņa 90 gadu piemiņai, „Brīvība” 1964, 4/5.

Deruga A., Nieznane dokumenty do dziejów polityki wschodniej Polski 1918–1919, w: Z dziejów stosunków polsko-radzieckich. Studia i materiały, t. 6, Warszawa 1970.

Dowgiałło W., Inflanty Polskie, „Przegląd Dyplomatyczny” 1919, 1.

Janicki A., Łaszczkowski M., Jēkabsons Ē., Polentechnikum, Warszawa 2012.

Janicki A., Studenci polscy na Politechnice Ryskiej w latach 1862–1918, t. 1–2, Gdańsk 2005.

Jēkabsons Ē., Poļu studenti Rīgas Politehniskajā institūtā (19. gs. II puse – 1915. gads), „Latvijas Vēstures Institūta Žurnāls” 2005, 3.

Jēkabsons Ē., Rok 1918 na Łotwie. Okupacja niemiecka i tendencje niepodległościowe, w: Rok 1918 w Europie Środkowo-Wschodniej, red. D. Grinberg, J. Snopko, G. Zackiewicz, Białystok 2010.

Jēkabsons Ē., Skład narodowościowy mieszkańców 6 gmin powiatu iłłuksztańskiego w XIX–XX w. jako główny powód sporu terytorialnego między Łotwą a Polską w okresie międzywojennym, w: Granice i pogranicza. Historia codzienności i doświadczeń, t. 1, red. M. Liedke, J. Sadowska, J. Trynkowski, Białystok 1999.

Jēkabsons Ē., Walki Wojska Polskiego z Armią Czerwoną w okolicach Dyneburga we wrześniu 1919 roku, „Zeszyty Naukowe Muzeum Wojska w Białymstoku” 2005, 18.

Juzwenko A., Polska a „biała” Rosja (od listopada 1918 do kwietnia 1920 r.), Wrocław 1973.

Klimas P., Lietuvos diplomatineje tarnyboje, Vilnius 1991.

Kopański T.J., 3. Eskadra Wywiadowcza 1918–1920, Warszawa 1999.

Krzesławski J., Stosunki polsko-łotewskie, Kraków 1925.

Līgotņu J., Latvijas valsts dibināšana, Rīga 1925.

Łossowski P., Łotwa nasz sąsiad, Warszawa 1990.

Miškovskis A., Iz manām atmiņām no Latvijas, w: Ģenerālis Jānis Balodis. Atmiņu krājums no Latvijas brīvības cīņu laika, Rīga 1931.

Okulewicz P., Koncepcja „międzymorza” w myśli i praktyce politycznej obozu Józefa Piłsudskiego w latach 1918–1926, Poznań 2001.

Paluszyński T., Rola Leona Wasilewskiego w nawiązaniu stosunków pomiędzy Polską i państwami bałtyckimi, w: Niepodległość Polski w 1918 roku a procesy państwowotwórcze w Europie Środkowo-Wschodniej, red. Z. Mańkowski, Lublin 1996.

Paluszyński T., Walka o niepodległość Łotwy 1914–1921, Warszawa 1999.

Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 1996.

Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. 2, Londyn 1956.

Pullat R., Od Wersalu do Westerplatte. Stosunki estońsko-polskie w okresie międzywojennym, Kraków 2003.

Punga H., Polija un viņas valsts darbinieki, „Darba Balss” 1921, 31. dec.

Seskis J., Latvijas valsts izcelšanās pasaules kara notikumu norisē. Atmiņas un apcerējumi (1914–1921), Rīga 1991.

Skrzypek A., Zagadnienie polsko-łotewskiej konwencji wojskowej, w: Z dziejów stosunków polsko-radzieckich, t. 6, Warszawa 1970.

Skrzypek A., Stosunki polsko-łotewskie 1918–1939, Gdańsk 1997.

Skrzypek A., Związek Bałtycki, Warszawa 1972.

Smaren-Svarinskis V., Manas atmiņas, „Latvju Nacionālā Kluba Biļetens” 1924, 7 i 8.

Sołtan W., Polska a Łotwa, „Przegląd Narodowy” 1919, 5.

Valters M., Mūsu tautības jautājums, w: Daugavas gadagrāmata 1932, Rīga 1932.

Wakar W., Rozwój terytorialny narodowości polskiej, cz. II: Statystyka narodowościowa kresów wschodnich, Kielce 1917.

Wasilewski L., Józef Piłsudski. Jakim go znałem, Warszawa 1935.

Zariņš K., 35 gadi Latvijas valsts darbā, Latviešu Almanahs 1954 gadam, London 1953.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.42.245-264
Data publikacji: 2017-03-23 12:35:53
Data złożenia artykułu: 2016-11-16 19:41:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1740
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 697

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Erics Jekabsons

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.