Aluzja do rebelii Eugeniusza czy ukłon wobec aspiracji rzymskiej elity. Nowa interpretacja mowy Maeciusa Faltoniusa Nicomachusa (Hist. Aug. Tac. 6, 1–9)

Robert Suski

Streszczenie w języku polskim


Jak wiemy, Historia Augusta jest jednym z najbardziej enigmatycznych literackich źródeł późnej starożytności. Manuskrypty sugerują, że Historia Augusta została napisana za panowania Dioklecjana i Konstantyna Wielkiego. Dziś jest prawie powszechnym konsensusem w historiografii, że Historia Augusta została napisana przez jednego autora, który żył wiele dekad później, niż sam sugeruje. Niektórzy współcześni badacze sądzą, że autor Historia Augusta napisał swoje dzieło w ostatniej dekadzie IV wieku. Według ich sądów mowa wygłoszona w senacie przez Maeciusa Faltoniusa Nicomachusa w żywocie Tacyta jest aluzją do uzurpacji Eugeniusa. Mowa Nicomachusa nie odpowiada wstąpieniu na tron przez Tacyta. Oczywiście Scriptor nie jest tak dbały o prawdę historyczną, jak sam sugeruje, ale nie sądzę, aby ta mowa była aluzją do uzurpacji Eugeniusza. Prawdopodobnie potomkowie Aureliana, Tacyta i Probusa, których znamy z Historia Augusta, mogą być aluzją do rzymskich senatorów, którzy doszukiwali się przodków wśród dawnych rzymskich cesarzy.

Słowa kluczowe


Historia Augusta; Tacyt; Aurelian; Probus; późne Cesarstwo Rzymskie; historiografia rzymska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baldwin B., Acclamations in the Historia Augusta, „Athenaeum” 1981, 59, s. 138–149.

Banaszkiewicz J., Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa 2010.

Banchich Th. M., The History of Zonaras from Alexander Severus to the Death of Theodosius the Great, London-New York 2009.

M. Baranowski, Przedcesarskie gesta Probusa, czyli kariera idealnego pryncepsa w Historia Augusta, „U Schyłku Starożytności” 2014, 13, s. 85–99.

Barnes T. D., The Lost Kaisergeschichte and the Latin Historical Tradition, „Bonner Historia Augusta Colloquium” 1968/69. Bonn 1970, s. 13–43.

Barnes T. D., Some Persons in the Historia Augusta, „Phoenix” 1972, 26, s. 140–182.

Barnes T. D., Constantine and Eusebius, London 1981.

Barnes T. D., Rev. A. Lippold, Die Historia Augusta. Eine Sammlung römischer Kaiserbiographien aus der Zeit Konstantins, “Classical Review” 2000, 50, s. 306–307.

Birley A. R., The Lacuna in the Historia Augusta, „Bonner Historia Augusta Colloquium” 1972/1974, Bonn 1976, s. 55–62.

Birley E., Some Names in the Historia Augusta, „Bonner Historia Augusta Colloquium” 1979/1981, Bonn 1983, s. 67–98.

Bleckmann B., Überlegungen zur Enmannschen Kaisergeschichte und zur Formung historischer Traditionen in tetrarchischer und konstantinischer Zeit, [w:] Historiae Augustae Colloquium Bonnense, Bari 1997, s. 11–37.

Burgess R. W., Principes cum Tyrannis. Two Studies on the Kaisergeschichte and its Tradition, “The Classical Quarterly” 1993, 43, s. 491–500.

Burgess R. W., On the Date of the Kaisergeschichte, „Classical Philology” 1995, 90, s. 111–128.

Burgess R. W., A Common Source for Jerome, Eutropius, Festus, Ammianus, and the Epitome de Caesaribus between 358 and 378, along with Further Thoughts on the Date and Nature of the Kaisergeschichte, „Classical Philology” 2005, 100, s. 166–192.

Cameron A., Polyonomy in the Late Roman Aristocracy The Case of Petronius Probus, JRS 1985, 75, s. 164–182.

Cameron A., The Last Pagans of Rome, Oxford 2011.

Chastagnol A., Les fastes de la préfecture de Rome au Bas-Empire, Paris 1962.

Chastagnol A., Rencontres entre l’Histoire Auguste et Cicéron (a propos d’Alex. Sev. 6, 2), MEFRA 1987, 99, s. 905–919.

Chastagnol A., Histoire Auguste. Les empereurs romains des II e et III e siècles, Paris 1994.

Chausson F., «Severus, XVII, 5 - XIX, 4: une identification?», [w:] Historiae Augustae Colloquium Bonnense, Bari, 1997, s. 97–113.

Christol M., Essai sur l`évolution des carriĕres sénatoriales dans la seconde moitié du IIIe siĕcle ap.J.C., Paris 1986.

Hartke W., Römische Kinderkaiser. Eine Strukturanalyse römischen Denkens und Daseins, Berlin 1951.

Hengst den D., The Prefaces in the Historia Augusta, Amsterdam 1981.

Homo L., Les documents de l’Histoire Auguste et leur valeur historique, „Revue Historique” 1926, 151, s. 161–198, 1927, 152, s. 1–31.

Honoré T., Scriptor Historiae Augustae, JRS 1987, 77, s. 156–176

Janiszewski P., Żywioły w służbie propagandy, czyli po czyjej stronie stoi bóg. Studium klęsk i rzadkich fenomenów przyrodniczych u historyków kościoła IV i V wieku, [w:] Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, t. 3, red. T. Derda, E. Wipszycka, Kraków 2000, s. 11–191.

Johne K. P., Kaiserbiographie und Senatsaristokratie, Berlin 1976.

Kotula T., Cesarz Klaudiusz II i Bellum Gothicum lat 269–270, Wrocław 1994.

Lippold A., Die Historia Augusta: eine Sammlung römischer Kaiserbiographien aus der Zeit Konstantins, Stuttgart 1998.

Odahl Ch. M., Constantine and the Christian Empire, London–New York 2010.

Okoń D., Severi et senatores. Polityka personalna cesarzy dynastii Sewerów wobec senatorów w świetle badań prozopograficznych (193–235 r. n.e.), Szczecin 2009.

Paschoud F., Histoire Auguste, t. 5, 1, Vies d’Aurélien, Tacite, Paris 1996.

Paschoud F., Histoie Auguste, t. 4, 3, Vies des trente tyrans et de Claude, Paris 2011.

Paschoud F., On a recent book by Alan Cameron: The Last Pagans of Rome, „Antiquite Tardive” 2012, 20, s. 359–388.

Pottier B., Un pamphlet contre Stilichon dans l’Histoire Auguste: la vie de Maximin le Thrace, „MÉFRA” 2005, 117, s. 223–267.

Pottier B., L’Histoire Auguste, le consul Aurelianus et la réception de la Notitia Dignitatum en Occident, „Antiquité Tardive” 2006, 14, s. 225–234.

Ruciński S., Praefecti praetorio. Dowódcy gwardii pretoriańskiej od 2 roku przed Chr. do 282 roku po Chr., Bydgoszcz 2013.

Schwartz J., Du millénarisme dans l’«Histoire Auguste», „Bonner Historia Augusta Colloquium” 1971, Bonn 1974, s. 157–164.

Suski R., Interregnum i Seweryna. Czy kobieta była cesarzem?, „Antiquitas” 2007, 29, s. 645–664

Suski R., Jowisz, Jahwe, Jezus. Religie w Historia Augusta, Warszawa 2014.

Syme R., Ammianus and the Historia Augusta, Oxford 1968.

Syme R., Emperors and Biography, Oxford 1971.

Syme R., The Ancestry of Constantine, „Bonner Historia Augusta Colloquium” 1971, Bonn 1974, s. 237–253.

Tougher S., Imperial Blood: Family Relationships in the Dynasty of Constantine the Great, [w:] M. Harlow, L. Larsson Loven (ed.) Families in the Roman and Late Antique World, London–New York 2012, s. 181–198.

Wiśniewski R., Si fama non fallit fidem, les druides dans la littérature latine de l’Antiquité tardive, „Antiquité Tardive” 2009, 17, s. 307–315.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2015.39.9
Data publikacji: 2015-12-16 11:31:39
Data złożenia artykułu: 2015-12-10 10:15:43


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1551
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 762

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Robert Suski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.